Σανίδα σωτηρίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη η καινοτομία

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική αλλαγή (IPCC) είναι το σώμα των Ηνωμένων Εθνών και ηγετικό παγκόσμιο όργανο για την αξιολόγηση της επιστήμης που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή, των επιπτώσεών της και των πιθανών μελλοντικών κινδύνων. Τον Οκτώβριο του 2018, η ειδική έκθεση του IPCC για την «αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 ºC» προειδοποίησε ότι η ανθρωπότητα έχει μόνο δώδεκα χρόνια για να καταφέρει να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στο ανώτατο όριο των 1.5C, πέρα από το οποίο ακόμη και μια αύξηση μισού βαθμού θα επιδεινώσει σημαντικά τους κινδύνους ξηρασίας, πλημμύρας, ακραίων θερμοκρασιών και φτώχειας για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Οι συντάκτες της έκθεσης ισχυρίζονται ότι απαιτούνται επείγουσες και πρωτοφανείς αλλαγές προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος, ο οποίος όμως είναι προσιτός και εφικτός. Η συμφωνία του Παρισιού δεσμεύεται να διατηρήσει τις θερμοκρασίες μεταξύ 1,5C και 2C. Ποτέ νωρίτερα η ανάγκη προώθησης της εφαρμογής της βιώσιμης ανάπτυξης δεν ήταν πιο επείγουσα!

Το Δίκτυο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών (SDSN) είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο που εντοπίζει επιστημονικές και άμεσα υλοποιήσιμες λύσεις για την Κλιματική Αλλαγή και την ευρύτερη εφαρμογή της Βιώσιμης Ανάπτυξης, τις οποίες γνωστοποιεί σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, πολιτικούς και διαμορφωτές πολιτικής, επιχειρηματίες και την κοινωνία των πολιτών.

Το UN SDSN δημιουργήθηκε από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Ban Ki-moon, το 2012 και προωθεί την πρακτική επίλυση προβλημάτων για την αειφόρο ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού και της εφαρμογής των 17 στόχων αειφόρου ανάπτυξης (SDG) της Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών, που υπογράφηκε το 2015 από σχέδον όλες τις χώρες του Πλανήτη. Μέσω ενός αυξανόμενου αριθμού εθνικών και περιφερειακών δικτύων, το SDSN των Ηνωμένων Εθνών υποστηρίζει τον εντοπισμό και την εφαρμογή των SDG, αναπτύσσει μακροπρόθεσμες μετασχηματιστικές οδούς για αειφόρο ανάπτυξη, προωθεί την εκπαίδευση σχετική με την Ατζέντα 2030 και δρομολογεί πρακτικές πρωτοβουλίες που βασίζονται στην επιστήμη.

Το ελληνικό SDSN, το οποίο συμπεριλήφθηκε στο δίκτυο SDSN το 2015, συν-προεδρεύεται από τον Kαθηγητή Ανδρέα Παπανδρέου (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και την υπογράφουσα  και φιλοξενείται από το ICRE8: Διεθνές Κέντρο Έρευνας για το Περιβάλλον και την Οικονομία και την Πολιτική Οικονομία του Εργαστηρίου Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας, ATHENA, το οποίο διευθύνει ο καθηγητής Γιάννης Ιωαννίδης, είναι επίσης ένας Σημαντικός φορέας υποστήριξης του ελληνικού SDSN. Το εκτελεστικό συμβούλιο του ΟΗΕ SDSN Ελλάδας έχει διαμορφώσει το Ελληνικό Συμβούλιο Ηγεσίας του Ελληνικού SDSN  που αποτελείται από ακαδημαϊκούς, πολιτικούς, επιχειρηματίες και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, αναγνωρισμένους για τη συμβολή τους στην εκπλήρωση των στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για το 2030. Σχεδόν όλα τα ελληνικά τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα συνεργάζονται με το SDSN Ελλάδας, προς την υλοποίηση της Ατζέντας 2030, ενώ ο SDSN Ελλάδας έχει επίσης κεντρικό ρόλο στην εφαρμογή του Μεσογειακού και Παγκόσμιου SDSN.

Η SDSN Ελλάδας υποστηρίζεται από περισσότερους από εκατό ερευνητές εσωτερικού και εξωτερικού, ενώ υλοποιεί μεγάλο αριθμό έργων έρευνας, επίδειξης και υλοποίησης, καθώς και πρωτοβουλίες εκπαίδευσης, κατάρτισης και συνειδητοποίησης. Μια τέτοια πρωτοβουλία είναι και το EIT Climate KIC of European Institute of Innovation and Technology.

Το όραμα του EIT Climate-KIC είναι να συμβάλει στη δημιουργία μιας ευημερούσας, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτικής στην κλιματική αλλαγή κοινωνίας με κυκλική οικονομία και μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Πιστεύουμε ότι η καινοτομία θα επιτύχει τη βαθιά απαλλαγή από τον άνθρακα που απαιτείται και θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω υποκίνησης μετασχηματιστικής δράσης για το κλίμα και την καινοτομία σε επίπεδο συστημάτων. Υποστηρίζουμε την ανάπτυξη σχετικών, έγκαιρων και στρατηγικών πειραμάτων καινοτομίας για τη δημιουργία εναλλακτικών επιχειρηματικών και βιομηχανικών μοντέλων που λειτουργούν προς το σκοπό αυτό. Τέλος, λαμβάνουμε χρηματοδότηση από δημόσιους και ιδιωτικούς εταίρους, καθώς και ετήσια επιχορήγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT).

Η νεοσυσταθείσα ομάδα του EIT Climate KIC Greece Hub αποτελείται από μια κοινοπραξία διαφόρων οργανισμών σε όλο το τρίγωνο της γνώσης. Οι εταίροι είναι το Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας ΑΘΗΝΑ, η Ακαδημία Αθηνών - Κέντρο Ερευνών Ατμοσφαιρικής Φυσικής και Κλιματολογίας, το Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Πλαίσιο Συνεργασίας (ERFC), το Uni.Fund, το Δίκτυο των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (UN SDSN-Greece, το οποίο φιλοξενείται από το ICRE8: Διεθνές Κέντρο Έρευνας για την Οικονομία και το Περιβάλλον), το Ίδρυμα για την Οικονομική και Βιομηχανική Έρευνα (IOBE) και το Eunice Energy Group.

Πιστεύουμε ότι μια αποκεντρωμένη, βιώσιμη οικονομία δεν είναι μόνο απαραίτητη για την πρόληψη της καταστροφικής κλιματικής αλλαγής, αλλά παρουσιάζει πληθώρα ευκαιριών για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία. Το Ελληνικό Climate KIC αποτελεί σημείο αναφοράς για οργανισμούς από όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας και τεχνολογίας υποστηρίζοντας την ανταλλαγή γνώσεων και την ενσωμάτωση αυτών, επιταχύνοντας έτσι την διαδρομή υλοποίησης των προτάσεων αυτών από το εργαστήριο μέχρι την αγορά.

Ειδικότερα, το EIT Climate KIC Greece θα φέρει στην επιφάνεια το δυναμικό της Ελλάδας για καινοτόμες λύσεις στην πράσινη ναυτιλία και τη μπλε ανάπτυξη, στην καθαρή τεχνολογία, στην κυκλική οικονομία & καινοτόμα σχέδια χρηματοδότησης. Πώς; Συγκεντρώνοντας δίκτυα εμπειρογνωμοσύνης, αξιοποιώντας τις επιχορηγήσεις έξυπνα και αποτελεσματικά, αναπτύσσοντας ανθρώπους και ικανότητες και επιταχύνοντας την μετάβαση των καινοτόμων λύσεων στην αγορά.

*H Καθηγήτρια Φοίβη Κουντούρη στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι ομιλήτρια στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Είναι διευθύντρια, ReSEES Ερευνητικό Εργαστήριο, Οικονομικό Πανεπιστημιο Αθηνών, Διευθύντρια στο EIT Climate KIC Greece, Ερευνητικό Κέντρο ΑΘΗΝΑ, Πρόεδρος στο Διεθνές Κέντρο Έρευνας για το Περιβάλλον και την Οικονομία, Συμπρόεδρος στο Δίκτυο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών και Αντιπρόεδρος στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δασών