Το μέλλον μιας φάρσας

Κοντεύει μια δεκαετία από τότε που εκδηλώθηκε η κρίση στη χώρα. Διάστημα μεγάλο, πυκνό, που ενώ θα μπορούσε να είχε πάει τον τόπο δέκα χρόνια πιο μπροστά, τον έφερε τελικά πολλά πιο πίσω. Ύστερα από τέτοια σπατάλη χρόνου ίσως θα ήταν καλή ιδέα να επαναφέρουμε μια αξία που φαίνεται από καιρό να έχουμε χάσει: την πραγματικότητα.

Είναι η αίσθηση της πραγματικότητας που μοιάζει να έχει βυθιστεί αυτήν την περίοδο κάτω από ένα ρεύμα ψεμάτων και λαϊκισμού από όπου αναδύονται συνήθως δύο «υπαίτιοι» της κρίσης: α) Η μεταπολίτευση και β) Οι ξένες χώρες. Η πραγματικότητα είναι όμως πως:

• Η μεταπολίτευση έδωσε τη μακροβιότερη ειρήνη, δημοκρατία και το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο που γνώρισε ποτέ η χώρα στα 200 χρόνια της ύπαρξής της. Έφτιαξε την πρώτη γενιά Ελλήνων που πίστεψε ότι η έλλειψη πολέμου, τροφής και αυταρχισμού είναι «αυτονόητα» αγαθά.
• Το 2010 χρεοκοπήσαμε εξαιτίας ελληνικών λαθών, με αποκορύφωση την πολιτική διαχείριση στα 80s και το 2004 – 2009, και όχι επειδή ξένες χώρες επιβουλεύτηκαν τον εθνικό μας πλούτο.
• Εάν δεν ήμασταν μέρος της ΕΕ, της προοδευτικότερης γειτονιάς μεγάλης κλίμακας σήμερα στον πλανήτη, θα είχαμε χρεοκοπήσει πολλά χρόνια πριν ακολουθώντας την ίδια επώδυνη μοίρα που είχαν οι υπόλοιπες χώρες της Βαλκανικής.
• Εάν η ΕΕ δεν μας δάνειζε το 2010 και ζούσαμε το Grexit, θα ανατιναζόμασταν ακαριαία ψάχνοντας τρόφιμα, φάρμακα και βενζίνη με το κιάλι.
• Οι δανειστές έκαναν επίσης βαριά λάθη στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης, επέδειξαν όμως και τιτάνια υπομονή μαζί μας.
• Από το 2015 ζούμε ένα πρωτόγνωρο διάστημα οπισθοδρόμησης, εξαϋλώνοντας την όποια δειλή πρόοδο είχαμε προηγουμένως πετύχει έναντι της κρίσης. Η χώρα εξέλεξε τότε ως κυβέρνηση κάτι ανεπανάληπτα αδαείς, διανοητικά επιδερμικούς, ακόρεστα ψευδολάγνους και ηθικά ανύπαρκτους τύπους (Τσίπρας, Καμμένος, Βαρουφάκης και τους ομοούσιους τους), η ασυναρτησία των οποίων βοούσε από τα χρόνια της αντιπολίτευσης τους. Τότε που έταζαν την Άρτα, τα Γιάννενα αλλά και το ίδιο το Βερολίνο χωρίς κανένα πλάνο που να φλερτάρει έστω και λίγο με τον ρεαλισμό.
• Η πραγματικότητα είναι, τέλος, πως έχουν περάσει σχεδόν 10 χρόνια από την έναρξη της κρίσης και εμείς δεν έχουμε εκπονήσει ακόμα ένα δικό μας σχέδιο υπέρβασης της, όπως έκαναν με επιτυχία τόσες άλλες χώρες της ηπείρου (Κύπρος, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία). Εμείς έχουμε αφεθεί μόνο στο άθλημα του εθνικού διχασμού και στην «καλοσύνη» των ξένων, αμελώντας τις μυριάδες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται να γίνουν.

Στο κατώφλι της 3ης χιλιετίας μ.Χ. ο κόσμος έξω τρέχει με καταιγιστικούς ρυθμούς που η ανθρωπότητα δεν έχει ξαναζήσει στην πολυχιλιετή ιστορία της. Μια κοσμογονία αναδύεται από τη σύγχρονη τεχνολογία – από την τεχνητή νοημοσύνη, τη γενετική μηχανική, την ψηφιακή επανάσταση, τις νέες πηγές ενέργειας, το διαδίκτυο και την πλατιά έτσι διάδοση της εκπαίδευσης – μεταλλάσσοντας τη μορφή και το περιεχόμενο του κόσμου σε χρόνο dt. Εμάς όμως εδώ μας απασχολούν τα τελευταία χρόνια εάν η αριστεία είναι ρετσινιά, αν τα τηλεοπτικά κανάλια οφείλουν να είναι 3, 4 ή 7, αν υπάρχουν τα δις. του Σώρρα, αν είναι καλύτερα με δραχμή, αν χρειάζεται να πάμε αριστερά ή δεξιά και άλλα τέτοια χαριτωμένα.

Θα ήταν ευχάριστο να συνειδητοποιήσουμε κάποτε ότι στην πολιτική του 21ου αιώνα δεν υπάρχει «αριστερά» και «δεξιά». Υπάρχουν πολιτικές πρακτικές που ευνοούν τους πολλούς και πολιτικές πρακτικές που τους βλάπτουν. Το δίλημμα που η ιστορία θέτει στα σύγχρονα κράτη δεν είναι «αριστερά ή δεξιά». Το δίλλημα είναι «εμπρός ή πίσω». Αν η χώρα θέλει να κινηθεί «εμπρός» ανεβαίνοντας στο τραίνο του μέλλοντος, οφείλει να επενδύσει στο τεχνολογικό κύμα που μεταλλάσσει τον πλανήτη και στην εμβάθυνση της Δημοκρατίας. Ειδάλλως θα συνεχίσει να κατηφορίζει τα σκαλιά της υποβάθμισης της μέσα στον αιώνα, όπως συνέβη στο παρελθόν με όσες χώρες δεν αξιοποίησαν έγκαιρα προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις, σαν τον ηλεκτρισμό ή τον ατμό, που γέννησαν νέες βιομηχανίες και νέους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς από το τίποτα.

Όταν θα έχουν περάσει άλλα 10 χρόνια και ο κόσμος θα έχει αλλάξει ακόμη περισσότερο, ας ελπίσουμε πως δεν θα κοιτάμε πίσω βλέποντας πως τίποτα ουσιώδες δεν έγινε για τον εκσυγχρονισμό του τόπου. Γιατί καλές οι «φάρσες», αλλά ως γνωστόν η ιστορία επαναλαμβάνεται και με άλλες μορφές που μπορεί να μετατρέψουν τα όσα ζούμε σήμερα σε ευχάριστη ανάμνηση.