Ο σεβασμός του αντιπάλου

Η συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου υποθέτω ότι θα γίνει μια ακόμα αφορμή για τον Αλέξη Τσίπρα να διεκδικήσει μερίδιο κληρονομιάς, στην πραγματικότητα καπηλείας, από την πολιτική παρακαταθήκη του ιστορικού ηγέτη. Το έχουμε δει και με άλλες ευκαιρίες ότι η στρατηγική εισχώρησης στην κεντροαριστερά περιλαμβάνει και το σχέδιο να φέρει στα μέτρα του τον Ανδρέα και να αυτοστεφθεί ο ίδιος ως πολιτικός του διάδοχος. Μέχρι στιγμή τα έχει καταφέρει στο ηχόχρωμα της φωνής, στον τονισμό των συλλαβών και στην αργόσυρτη εκφορά των λέξεων. Μέχρι εκεί - ο δρόμος είναι πολύ μακρύς ακόμα.

Οι λόγοι που η επιχείρηση αντιγραφή είναι καταδικασμένη να καταλήγει απλώς σε θλιβερή μίμηση είναι πολλοί και αρκετοί τους έχουν περιγράψει. Δεν θα σταθώ λοιπόν στα χιλιοειπωμένα περί κραυγαλέα διαφοράς μόρφωσης, καλλιέργειας, κοσμοπολιτισμού και παραστάσεων- αυτά έτσι κι αλλιώς δεν διορθώνονται πια, ο Αλέξης μεγάλωσε. Θα τονίσω κάτι που θεωρώ σημαντικό στην πολιτεία του Ανδρέα Παπανδρέου και που είχε σημαντική συνεισφορά στην ομαλή λειτουργία της δημόσιας ζωής και στη δημοκρατική συνύπαρξη με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Ήταν πάντα σταθερά απέναντι στη σκανδαλολογία, την ηθικολογία και την ηθική σπίλωση αντιπάλων. Τα όπλα που χρησιμοποιούσε στην πολιτική ήταν σκληρά, συχνά αμφιλεγόμενα, αλλά πάντα πολιτικά.

Αν και ο ίδιος υπήρξε θύμα εξοντωτικών διώξεων, με αποκορύφωμα την παραπομπή του στο Ειδικό Δικαστήριο από την πρωτοφανή σύμπραξη Δεξιάς Αριστεράς και την περίφημη επιχείρηση «κάθαρση», ουδέποτε επεδίωξε να φερθεί με τον ίδιο τρόπο στους αντιπάλους του και να ποινικοποιήσει την πολιτική ζωή για να αποκομίσει εκλογικά οφέλη. Και ασφαλώς είχε τις ευκαιρίες- στις δύο δεκαετίες που ήταν πολιτικός πρωταγωνιστής όπως ήταν φυσικό δεν ήταν λίγες οι φορές που έσκασαν πραγματικά ή φανταστικά σκάνδαλα στη δημόσια ζωή. Είναι αναπόφευκτο σε μια Δημοκρατία. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γνώριζε αυτό που φαίνεται να αγνοεί ο Αλέξης Τσίπρας - είναι ένα πράγμα να τιμωρούνται οι παραβάτες του νόμου και άλλο πράγμα να γίνεται η σκανδαλολογία κυρίαρχη πολιτική σου ύλη και μέσον συλλογικής συκοφάντησης κομμάτων και πολιτικών χώρων.

Αν το καλοσκεφτείτε η σκανδαλολογία και η ηθικολογία είναι κουσούρια της αριστεράς και της δεξιάς. Η πρώτη το έχει κάνει σχεδόν επάγγελμα και ζωτική πολιτική ιδιότητα, η οποία απορρέει από τη στρεβλή αντίληψη περί ηθικού πλεονεκτήματος που έχουν κάποιοι και δεν έχουν κάποιοι άλλοι. Η δεύτερη κυριαρχείται παραδοσιακά από μία συντηρητική, χριστιανική ηθικολογία που έχει πέραση στους ψηφοφόρους της. Το σίγουρο είναι ότι σχεδόν όλες τις εξεταστικές, προανακριτικές κλπ επιτροπές εναντίον πολιτικών αντιπάλων αυτοί οι δύο τις έχουν στήσει. Και το κυριότερο, χρησιμοποιώντας τις ως εργαλείο σπίλωσης και ηθικής απαξίωσης όχι εναντίον συγκεκριμένων πολιτικών αλλά ολόκληρων πολιτικών χώρων, πράγμα ανεπίτρεπτο και εντέλει αντιδημοκρατικό.

Αφού θέλετε λοιπόν να αντιγράψετε τον Αντρέα, κύριε Πρωθυπουργέ, ξεκινήστε από τον σεβασμό των πολιτικών σας αντιπάλων και ως προσώπων και ως παρατάξεων. Και παραμερίστε την αφόρητη ηθικολογία- οι ένοχοι όπου και αν υπάρχουν μπορούν να τιμωρούνται χωρίς να είναι ανάγκη να δυσφημείτε συστηματικά τα πολιτικά κόμματα και τελικά την ίδια τη Δημοκρατία μας.