Το Post της ημέρας: Γρηγόρης Φαρμάκης

«Το είχα γράψει ακριβώς πριν έναν χρόνο, στις 23/1/2018, και το είχα ξεχάσει. Μου το θύμισαν δυο-τρεις φίλοι που το βρήκαν επίκαιρο και το κοινοποίησαν σήμερα. Δεν ξέρω πια αν είναι ακόμη επίκαιρο, από βαθειά απογοήτευση είναι που το αναδημοσιεύω. Με όλα αυτά που ακούω, ένθεν κακείθεν, είμαι πια πεπεισμένος ότι δεν θα μπορούσαμε ποτέ να είχαμε πετύχει αυτά που λέω στο κείμενο.

--------------

Μία σοβαρή χώρα, η οποία θα ήθελε να προφυλάξει την ταυτότητα και την διεθνή αναγνωρισιμότητα μιας περιοχής της - γιατί μεταξύ μας αυτό είναι το μόνο ουσιαστικό συμφέρον της Ελλάδας σε αυτή την ιστορία - θα είχε φροντίσει να κάνει το όνομα της περιοχής της αδιαφιλονίκητο brand name. Γιατί μεταξύ μας, αυτό είναι που μας καίει και αυτό μας ενοχλεί περισσότερο: το ότι όταν οι Ευρωπαίοι ακούνε «Μακεδονία» πρέπει πια να εξηγούμε ότι εννοούμε την δική μας γιατί το μυαλό τους πάει εδώ και καιρό αυτομάτως στην άλλη, την ακατανόμαστη.

Τα άλλα περί ονόματος που είναι η ψυχή μας και περί κληρονομιάς της Ιστορίας είναι για εσωτερική κατανάλωση. Αυτό που πάντα μας καίει είναι το πως μας βλέπουν οι άλλοι. Γι’ αυτό και δεν είχαμε κανένα πρόβλημα με το όνομα της ακατανόμαστης πριν αυτή γίνει ανεξάρτητο κράτος. Τότε μόνο μας πήρε ο πόνος.

Αν ήμασταν όμως σοβαροί θα είχε γίνει brand name χωρίς καν να το σκεφτούμε και να το σχεδιάσουμε. Όχι με καμπάνιες και επικοινωνιακές στρατηγικές. Μπορεί να ήταν με τα προϊόντα της περιοχής, ή με τα καλά επώνυμα κρασιά της, με τις διεθνείς επενδύσεις σε αυτήν που θα συζητιόταν στα διεθνή μέσα ή με τα καλά αγγλόφωνα πανεπιστήμιά της. Ή επειδή θα είχε εξελιχθεί σε πόλο Τέχνης ή καινοτομίας. Ό,τι έβγαζε το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής αν το αφήναμε ελεύθερο να εκφραστεί. Ποιός δεν ξέρει την Βαυαρία για την BMW και την μπύρα, την Τοσκάνη για την ομορφιά της, την Βουργουνδία που έδωσε όνομα μέχρι και σε χρώμα με το κρασί της. Θα ήταν ένα brand name που δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει κανείς, και που θα προέκυπτε με ήρεμο και φυσιολογικό τρόπο από την δημιουργικότητα της περιοχής και την διεθνή ακτινοβολία που θα μπορούσε μια χαρά να έχει, αν βέβαια εμείς είχαμε άλλα μυαλά.

Εμείς όμως πάντα διαλέγουμε τον ανάποδο δρόμο: αντί να δουλεύουμε για το συμφέρον μας, διεκδικούμε υστερικά να μας αναγνωρίσουν το δίκιο που μας πνίγει. Η Ιστορία της Ελλάδας θα μπορούσε να γραφτεί σαν μια αλυσίδα τέτοιων χαμένων ευκαιριών. Ακόμα και αυτή η Διεθνής Έκθεση, κατάντησε να υπάρχει για να φέρνει τον έξω κόσμο μέσα σε μια επαρχιακή πόλη, όχι για να βγάζει με αυτοπεποίθηση μια μητρόπολη στον εξω κόσμο. Και όσο τα χρόνια περνούσαν, αφήναμε τα πραγματικά εργοστάσια να κλείνουν και χτίζαμε κουφάρια του επενδυτικού νόμου και της λαμογιάς μαζί με μύθους τυπικά νεοελληνικής κλάψας που καταναλώναμε μόνο εμείς: «η Θεσσαλονίκη-ερωτική-πόλη», «η Μακεδονία η αδελφή του Μεγαλέξαντρου», «τα παλιά λαδάδικα που σ’αναζητώ κι ας μην ξέρω τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί» και άλλες ζουράρειες μπούρδες που δεν αφορούσαν παρά μόνο εμάς.

Για μια γενιά, δεύτερης ποιότητας επιδοτούμενα ροδάκινα που δεν απέκτησαν ποτέ περήφανο όνομα προέλευσης στην Γερμανία γιατί ήταν καλά μόνο για κονσέρβες κομπόστας που αγόραζε ο στρατός και τα κρατικά νοσοκομεία. Υπέροχες λίμνες και ένας εθνικός δρυμός που μοιραζόμαστε με την ακατανόμαστη και που δεν έγιναν ποτέ διεθνής προορισμός. Αλλά οργανώναμε εκεί τα «Πρέσπεια», όπου η μισή κυβέρνηση, με μεταξωτές γραβάτες, ανέβαινε στο τέλος επί σκηνής να τραγουδήσει την «άπονη ζωή». Η Μακεδονία είναι σίγουρα ελληνική γιατί τελικά είναι μια μικρογραφία της Ελλάδας.

Για όλες τις δεκαετίες όπου στα διεθνή φόρα σχεδίαζαν την «Ευρώπη των περιοχών» και έβλεπες διαφημίσεις περιοχών και όχι κρατών στον διεθνή οικονομικό τύπο, για την καινοτομία τους, τις επενδύσεις τους, την ποιότητα ζωής τους, εμείς νοιαζόμασταν για τους διορισμούς στα ορυχεία της ΔΕΗ και πνίγαμε τη Χαλκιδική στο τσιμέντο. Ονομάσαμε «Μακεδονία» ένα πανεπιστήμιο που δεν μπορεί να φέρει ξένους φοιτητές και ένα αεροδρόμιο που δυσφημεί το όνομά του. Με τι μούτρα να βάλει ο Περιφερειάρχης μια ολοσέλιδη «INVEST IN MACEDONIA» στον Economist, έτσι για την αλητεία; Ποιό είναι σήμερα το brand name της Μακεδονίας στον κόσμο;

Τα αδιαφιλονίκητα brand names δεν φοβούνται ανταγωνιστές γιατί έχουν πραγματική αξία. Και για τα brand names περιοχών και πόλεων, αξία στον δύσκολο σύγχρονο κόσμο που ζούμε (όπου πλέον ο ανταγωνισμός είναι πια μεταξύ περιοχών και μητροπόλεων) είναι η ακτινοβολία της αυτοπεποίθησής τους.

Αυτό ήταν που με στενοχώρησε με αυτά τα συλλαλητήρια, τα ιερά λάβαρα και τους απόστρατους. Γιατί τόσα χρόνια μετά, βλέπω ακόμη μια φοβική, επαρχιώτικη Ελλάδα να υψώνει τείχη και να συνεχίζει να κάνει το αντίθετο από αυτό που θα έπρεπε να κάνει αν ήθελε να πετύχει αυτό ακριβώς που λέει ότι διεκδικεί: να κερδίσει την αναγνώριση και την ταυτότητά της ανοίγοντας τον εαυτό της στον έξω κόσμο. Αν το είχαμε κάνει αυτό όταν έπρεπε, τώρα τα διπλωματικά θα ήταν παιχνιδάκι. Άσε που τότε δεν θα μας ένοιαζαν και πολύ».