Η συζήτηση των ημερών, που τόση ένταση έλαβε, γύρω από την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, δεν είναι μόνο ένα εθνικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής, με την επιχειρηματολογία των πλευρών να έχει εκτενώς παρουσιαστεί. Δεν είναι μόνο ζήτημα αυτοπροσδιορισμού των κατοίκων της γειτονικής χώρας. Είναι και εθνικό ζήτημα που άπτεται του δικού μας αυτοπροσδιορισμού. Ποια Ελλάδα οραματιζόμαστε και ποια ενθαρρύνουμε να υπάρξει. Επιχειρώ να συνδέσω δύο φαινομενικά ασύνδετα θέματα, που για μένα ηχούν ως νότες, άλλες φάλτσες, άλλες εύηχες, μιας μελωδίας, της οποίας συνθέτες είμαστε όλοι.
Από την μία πλευρά η Ελλάδα του παρελθόντος, αγχωμένη για την υπόστασή της, ενδύεται ιμιτασιόν φορεσιές. Με κραυγές και φοβίες, προσέρχεται σε μια ιλαροτραγική παράσταση πολεμικής αναβίωσης. Αισθάνεται απειλημένη και επιλέγει την όποια «ασφάλεια» της περιχαράκωσης. Προτιμά να γαντζώνεται στο ένδοξο παρελθόν των προγόνων, παρά να συλλογάται την στρατηγική του μέλλοντος. Θέλει να μοιάσει άλλοτε στον Μέγα Αλέξανδρο και άλλοτε στους Μακεδονομάχους, αλλά –νομίζω– δεν θέλει να σκύψει να δει τον εαυτό της. Διαχωρίζει τους μεν αρνητές της Συμφωνίας σε πατριώτες, τους δε υποστηρικτές σε προδότες. Μία προσέγγιση που, φυσικά, δεν μας πάει παρακάτω.
Έχοντας και η ίδια Μακεδονομάχους προγόνους, σέβομαι την ιστορική γνώση και μνήμη ως στοιχείο της κοινής μας ταυτότητας και ως εργαλείο αναγνώρισης του μέλλοντος. Η εμμονική, όμως, προσκόλληση στο παρελθόν αντιλαμβάνομαι ότι μπορεί να γίνει τροχοπέδη απέναντι στις σημερινές προκλήσεις.
Από την άλλη πλευρά, αναδύεται η Ελλάδα του μέλλοντος. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών σημείωσε μια λαμπρή διεθνή διάκριση, λαμβάνοντας την 26η θέση ανάμεσα σε 10.500 ιδρύματα -και με μόλις πέντε ευρωπαϊκά να προπορεύονται- στην παγκόσμια κατάταξη των κορυφαίων πανεπιστημίων, της αξιολόγησης «Top Universities by Google Scholar Citations» της Webometrics. Πρόκειται για μία διαφανή διαδικασία που βασίζεται στις ετεροαναφορές (citations) του ερευνητικού έργου των ιδρυμάτων στην πλατφόρμα ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας Google Scholar.
Είναι η Ελλάδα που αποτελεί κυψέλη γνώσης. Η Ελλάδα που με αυτοπεποίθηση και έμψυχο δυναμικό ακτινοβολεί, επικοινωνεί και υπερασπίζεται τον εαυτό της και τη θέση της στο σύγχρονο γίγνεσθαι. Με αυτήν την Ελλάδα συγκινούμαι, με αυτήν την Ελλάδα συντάσσομαι. Έτσι θα νιώθουν και άλλοι από τη γενιά μου. Η είδηση, βέβαια, πέρασε (αμφίβολο και αυτό) στα ψιλά γράμματα των δελτίων ειδήσεων, που αν και αφιερώνουν εκτενή ρεπορτάζ στα κατά καιρούς έκτροπα, χτίζοντας τον μύθο ότι τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια δεν είναι παρά «άντρο ανομίας», δεν αναφέρονται ποτέ στους εκατοντάδες ερευνητές, η εργασία των οποίων αντηχεί διεθνώς.
Μίλησα για το πανεπιστήμιο γιατί δεν είναι απρόσωπο. Μίλησα για το πανεπιστήμιο γιατί σχετίζεται με τη συλλογική μας προσπάθεια για πρόοδο. Έχει να κάνει με την αυτοεικόνα μας. Είναι εκείνα που μαζί μπορούμε να επιτύχουμε. Αν αποσιωπούμε κάθε τι οραματικό και ελπιδοφόρο του παρόντος, δεν είναι να απορεί κανείς γιατί και αύριο θα αισθανόμαστε τόσο έντονη την ανάγκη να κρεμαστούμε από το παρελθόν.
14°
