Είναι η έδρα του βουλευτή ή του κόμματος;

Η επικαιρότητα τρέχει. Ακούτε για αυτήν. Τώρα έχετε τη δυνατότητα να μιλήσετε για αυτήν. Κάθε εβδομάδα και για ένα διαφορετικό θέμα. Η Prorata θέτει κάθε Παρασκευή μία και μόνο ερώτηση για ένα θέμα επικαιρότητας στους εγγεγραμμένους στη λίστα ηλεκτρονικών διευθύνσεών της και παρουσιάζει κάθε Δευτέρα τις απαντήσεις τους στην Athens Voice. Αν επιθυμείτε και εσείς να εγγραφείτε στη λίστα της Prorata, πατήστε εδώ.

Είναι η έδρα του βουλευτή ή του κόμματος;

Ο μεγάλος αριθμός ανεξαρτητοποιήσεων, αλλά και μεταπηδήσεων βουλευτών από το ένα κόμμα στο άλλο κατά την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο, έφερε στη δημόσια ατζέντα ένα ερώτημα που, υπό άλλες συνθήκες, θα απασχολούσε αποκλειστικά τα στενά κομματικά επιτελεία: οφείλει ένας βουλευτής να παραδίδει την έδρα του, αν διαφωνεί με την πολιτική θέση του κόμματος με το οποίο εξελέγη βουλευτής; Βασική αρχή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι η εκλογή προσώπων τα οποία νομιμοποιούνται να ενεργούν και να επιλέγουν για λογαριασμό των ψηφοφόρων που τους ανέδειξαν. Στην πράξη ωστόσο, η λειτουργία της αντιπροσώπευσης διαμεσολαβείται από τα κόμματα, υπό την ομπρέλα των οποίων παρουσιάζονται ως ενιαία ομάδα οι υποψήφιοι βουλευτές. Κατά συνέπεια, ένας εκλεγμένος βουλευτής είναι μεν ο αντιπρόσωπος των ψηφοφόρων που τον επέλεξαν, έχει όμως λάβει τη δικαιοδοσία αντιπροσώπευσης μέσω ενός κόμματος. Τι θα πρέπει λοιπόν να συμβεί στην περίπτωση που οι θέσεις του βουλευτή και του κόμματος αποκλίνουν μεταξύ τους;

Η Ερώτηση της Εβδομάδας από την Prorata έθεσε το ερώτημα στους εγγεγραμμένους στη λίστα των online ερευνών της και έλαβε μια μάλλον καθαρή απάντηση: το 73% των ατόμων που συμμετείχαν απάντησαν ότι ένας βουλευτής θα πρέπει να παραδίδει την έδρα του σε περίπτωση που επιθυμεί να αλλάξει κομματική στέγη κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής θητείας, ενώ μόλις το 22% διαφώνησε με την άποψη αυτή.

Στα μάτια της κοινής γνώμης, η έδρα ανήκε λοιπόν στο κόμμα και όχι στο πρόσωπο της κομματικής λίστας. Την άποψη αυτή στήριξαν εντονότερα οι λιγότερο μορφωμένοι από τους συμμετέχοντες (79%), όπως επίσης και οι ψηφοφόροι που τοποθετούνται στο δεξιό άκρο του άξονα «αριστερά-δεξιά» (90%), αλλά και όσοι αισθάνονται εγγύτερα στη ΝΔ (84%). Αντιθέτως, μεταξύ εκείνων που τοποθετούνται στο αριστερό άκρο ή και όσους αισθάνονται εγγύτερα στον ΣΥΡΙΖΑ, αυτοί που τοποθετούνται υπέρ και αυτοί που τοποθετούνται κατά της άποψης ότι η έδρα θα πρέπει να παραδίδεται είναι περίπου ισάριθμοι (52% των τοποθετούμενων στο αριστερό άκρο και 41% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ συμφώνησαν με την άποψη).

Γίνεται φανερό ότι οι τοποθετήσεις επί της άποψης επηρεάζονται από τη συγκυρία της δημιουργίας μιας νέας κυβερνητικής πλειοψηφίας υπό τον ΣΥΡΙΖΑ με τη στήριξη βουλευτών που δεν παρέδωσαν την έδρα τους παρά την απομάκρυνσή τους από το κόμμα με το οποίο εξέλεξαν. Οι ψηφοφόροι της ΝΔ -οι οποίοι και προφανώς δυσαρεστήθηκαν με την εξέλιξη αυτή- συμφώνησαν σε μεγάλα ποσοστά με την άποψη ότι η έδρα θα πρέπει να παραδίδεται σε περίπτωση κομματικής διαφωνίας, ενώ για τον αντίστροφο λόγο μεγάλο μέρος από τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ διαφώνησαν με την άποψη αυτή. Υπό το πρίσμα αυτό, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον η καταγραφή θέσεων των ψηφοφόρων της ΝΔ μετά την ανεξαρτητοποίηση δύο βουλευτών από το Ποτάμι (η οποία έλαβε χώρα μετά το τέλος της έρευνας) και τη φημολογούμενη προσχώρησή τους στη ΝΔ.

Η σχέση μεταξύ βουλευτών, κομμάτων και ψηφοφόρων δείχνει να σχηματοποιείται κατά το δοκούν. Αυτή η σχετικοποίηση της υποχρέωσης των πολιτικών άλλοτε έναντι των κομμάτων και άλλοτε έναντι των ψηφοφόρων μαρτυρά μια επικίνδυνη ελαστικότητα των αξιών τόσο των πολιτικών, όσο και των πολιτών που τείνουν να εκλαμβάνουν τελικά τις συμπεριφορές των εκπροσώπων στο πλαίσο μιας στείρας αντιπαράθεσης μεταξύ ημών και των άλλων.