Υποψιαζόμενος στη διαδρομή του ο άνθρωπος τη φθαρτή φύση του στιγμιαίου και παρατηρώντας την ταχεία δύση του επίκαιρου, επινόησε τον «μεγάλο σκοπό», τους μεγάλους σκοπούς.
Παρά την υπαρκτή αιχμαλωσία στο επίκαιρο και τη δέσμευση στις ανάγκες του στιγμιαίου, το υπαρξιακό ερώτημα του νοήματος υπονομεύει τους δεσμούς με τον ρευστό χρόνο και ανατινάζει την εσώτερη εμπλοκή με την κατακλυσμιαία ροή του. Το επίκαιρο γεννάει την απελπισία, το ελάχιστο της φύσης του την πολλαπλασιάζει. Η ζοφερή ατμόσφαιρα του τίποτε, ανυπόφορη όπως ο θάνατος.
Ο χρόνος, ο παρατεταμένος χρόνος, είναι η λύτρωση. Η διάρκεια. Ο χρόνος που τη διάρκειά του εγγυάται το μέλλον. Εκεί βρίσκεται η σωτηρία. Αυτό που έρχεται και κάποτε αδιατάρακτα θα υπάρξει, κυοφορεί το νόημα. Ένας ναός του μέλλοντος, ένας βωμός του ερχόμενου, αυτός είναι ο σταθμός. Σταθερός και απρόσβλητος από το χείμαρρο του στιγμιαίου και του επίκαιρου.
‘Ετσι το «θύμα» του αποσπάται προοδευτικά από τον εντυπωσιασμό του επίκαιρου. Και μεταπίπτει εύκολα σε άλλη κατάσταση. Διαθέσιμο στη γοητεία του ελπιδοφόρου μελλοντικού αγνώστου.
Βλέποντας να θαμπώνει η φωταγωγημένη εποχή του παρόντος, το μέλλον παρέχει όλη την ελευθερία της περιγραφής του στη φαντασία. Κι αρχίζει η ολοκληρωτική σύλληψη του κόσμου. Επινοούνται δρόμοι. Διαγράφεται η πορεία. Εγκαθίσταται η επιθυμία του γήινου παραδείσου ως βεβαιότητα. Διεκδικεί επιστημονικότητα. Μέσα στον θόρυβο του επίκαιρου, ο μεγάλος σκοπός είναι ο μόνος που μπορεί να ακουστεί.
Προοδευτικά η νομοτέλεια αυτή κερδίζει τη σκέψη και τον νου. Και ανακουφίζει από την αμφιβολία. Και απαλλάσσει από την απειλή του αγνώστου. Και κάθε φορά επικίνδυνου και απρόβλεπτου επίκαιρου. Το ανυπότακτο μπαίνει σε μια κοίτη κατανόησης.
Οι πρώτοι κοινωνικοί επιστήμονες για αυτό μιλούσαν, χωρίς να το ξέρουν. «Όπως έχουμε μια φυσική των ουρανίων σωμάτων, έτσι μπορούμε να έχουμε και μια φυσική των κοινωνικών φαινομένων». Τίποτα δεν μπορεί πια να αντισταθεί στον επιστημονισμό που θεριεύει και υπόσχεται προστασία από το τραγικό του επίκαιρου, από τη φευγαλέα και ασύλληπτη φύση του εκρηκτικού στιγμιαίου.
Ο μεγάλος σκοπός έχει στήσει το βάθρο του. Φιλόδοξοι μηχανικοί του εργάζονται να ελέγξουν την ανυπότακτη φύση της ατομικής και συλλογικής συνείδησης. Μέσα στη συνθήκη αυτή ο ανορθολογικός σκοπός των πρώτων σκοτεινών χρόνων, επιβιώνει και μερικά πετυχαίνει να εγγυηθεί τη βεβαιότητα της εσχατολογικής πρόβλεψης.
Ο μεγάλος σκοπός χτίζεται στην ανθρώπινη διαδρομή ως αντίπαλο σχήμα στο επίκαιρο και στο στιγμιαίο. Το στιγμιαίο, ως εχθρός, ορίζει χωρίς να το ξέρει το αντίθετό του. Ο χαμένος «εορτασμός» του παρόντος μετατίθεται στο απρόσιτο μέλλον. Είναι μια εκδίκηση του τραγικού επίκαιρου εναντίον του παρατεταμένου εαυτού του. Στη σκιά του μεγάλου σκοπού, το υπερφίαλο προετοιμάζει αθόρυβα την έλευσή του.
Με την απώλειά του το μεταρρυθμιστικό και εκσυγχρονιστικό ρεύμα της χώρας έχασε τον πολιτικό του ηγέτη και εμπνευστή. Ωστόσο, παραμένουν ζωντανές οι ιδέες και το έργο του που πρέπει να συνεχιστεί
10°
