Ποιες είναι οι «καθαρές λύσεις» σε μια κυβερνητική κρίση;

Η επικαιρότητα τρέχει. Ακούτε για αυτήν. Τώρα έχετε τη δυνατότητα να μιλήσετε για αυτήν. Κάθε εβδομάδα και για ένα διαφορετικό θέμα. Η Prorata θέτει κάθε Παρασκευή μία και μόνο ερώτηση για ένα θέμα επικαιρότητας στους εγγεγραμμένους στη λίστα ηλεκτρονικών διευθύνσεών της και παρουσιάζει κάθε Δευτέρα τις απαντήσεις τους στην Athens Voice. Αν επιθυμείτε και εσείς να εγγραφείτε στη λίστα της Prorata, πατήστε εδώ.

Ποιες είναι οι «καθαρές λύσεις» σε μια κυβερνητική κρίση;

Σε χώρες με αδύναμη νομοθετική εξουσία και ισχυρή εκτελεστική εξουσία, είναι λίγες οι φορές στις οποίες το πολιτικό ενδιαφέρον στρέφεται στη συμπεριφορά των μελών του κοινοβουλίου. Με ακλόνητο όπλο την κομματική πειθαρχία, κυβέρνηση και αντιπολίτευση –μείζονα και ελάσσονα– εισέρχονται στις συνεδριάσεις του κοινοβουλίου με τη σιγουριά ότι η βούλησή τους θα γίνει σεβαστή από όλους τους βουλευτές τους. Είναι μόνο στις περιπτώσεις που ορισμένοι βουλευτές αποκλίνουν από την επιβαλλόμενη γραμμή που οι ψηφοφορίες στο κοινοβούλιο κερδίζουν την προσοχή μας. Η τρέχουσα συγκυρία, μετά την απόφαση του επικεφαλής των ΑΝΕΛ να αποχωρήσουν από την κυβέρνηση, αίροντας την εμπιστοσύνη τους προς αυτήν, με αφορμή την πρόθεση του κυβερνητικού εταίρου του, του ΣΥΡΙΖΑ, να κυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών, προσφέρει μία από αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις. Πώς θα συμπεριφερθούν οι βουλευτές των ΑΝΕΛ; Και πώς βουλευτές άλλων κομμάτων που, με αφορμή και πάλι την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, επιθυμούν να εκφράσουν τη στήριξή τους στην κυβέρνηση Τσίπρα;

Πέραν όμως από τις συμπεριφορές καθαυτές, ενδιαφέρον παρουσιάζει το ερώτημα αν θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία να καταγραφούν οι μεμονωμένες επιλογές των βουλευτών αυτών. Θα πρέπει να ζητήσει η κυβέρνηση Τσίπρα την ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή ώστε να επιβεβαιωθεί η κατοχή της πλειοψηφίας; Θα πρέπει η ΝΔ να υποβάλει πρόταση μομφής ώστε να τεκμηριώσει την απώλεια της πλειοψηφίας από την κυβέρνηση Τσίπρα; Το ερώτημα έχει σημαντική θεσμική αξία, καθώς οι απαντήσεις δύνανται να αποτυπώσουν τον βαθμό σεβασμού των πολιτικών δυνάμεων ή και των ψηφοφόρων στις προβλεπόμενες κοινοβουλευτικές διαδικασίες, οι οποίες και εκ των πραγμάτων αποδίδουν εξέχοντα ρόλο στα μέλη του κοινοβουλίου. Η χρήση των προβλεπόμενων διαδικασιών από τα κόμματα ή η προτίμηση στη χρήση τους από τους ψηφοφόρους θα μαρτυρούσε την απόδοση υψηλής αξίας στην κοινοβουλευτική διαδικασία και τελικά στις λεγόμενες «καθαρές λύσεις». Η αποφυγή χρήσης τους ή η προτίμηση στη μη χρήση τους θα μαρτυρούσε την απόδοση εκ μέρους κομμάτων ή ψηφοφόρων χαμηλής αξίας στην κοινοβουλευτική διαδικασία και τελικά την προτίμηση σε «άτυπες λύσεις», όπως για παράδειγμα η συζήτηση για τις θέσεις υπέρ ή κατά της κυβέρνησης στα μίντια.

Το μεσημέρι της Κυριακής, ο Αλέξης Τσίπρας έκανε την επιλογή και προχώρησε στην υποβολή αιτήματος για έναρξη της διαδικασίας ψήφου εμπιστοσύνης, στερώντας έτσι και από τη ΝΔ τη δυνατότητα να επιλέξει πώς θα κινηθεί. Ωστόσο, η Prorata είχε θέσει στους εγγεγραμμένους στις online έρευνές της τα δύο αυτά ερωτήματα από την Παρασκευή: Τι πρέπει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ και τι η ΝΔ, σε περίπτωση απόσυρσης της στήριξης της κυβέρνησης από τους ΑΝΕΛ;

Η κοινή γνώμη φαίνεται να διχάζεται επί τους πρώτου ερωτήματος: το 41% απάντησε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή και το 47% απάντησε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε εκλογές. Οι απαντήσεις εμφάνισαν διαφοροποίηση ως προς την αυτό-τοποθέτηση των ψηφοφόρων στον άξονα «αριστερά-δεξιά» και ως προς το κόμμα στο οποίο οι ψηφοφόροι αισθάνονται εγγύτερα, με τους «αριστερούς» και τους συμπαθούντες τον ΣΥΡΙΖΑ να δηλώνουν σε ποσοστά άνω του 70% ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να ακολουθήσει την προβλεπόμενη κοινοβουλευτική διαδικασία, και τους «δεξιούς» και τους συμπαθούντες τη ΝΔ να δηλώνουν σε αντίστοιχα ποσοστά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να προκηρύξει άμεσα εκλογές.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το 22% των συμπαθούντων τη ΝΔ δήλωσαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να κάνει χρήση της θεσμικής δυνατότητάς του να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από την παρούσα Βουλή, ενώ αντιθέτως ήταν ελάχιστοι οι συμπαθούντες τον ΣΥΡΙΖΑ που δήλωσαν ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε εκλογές, με τους υπόλοιπους να δηλώνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αναζητήσει μια νέα κυβερνητική συνεργασία με κάποιο άλλο κόμμα, επιλογή μάλλον ουτοπική στην παρούσα συγκυρία. Σημειώνεται ότι το ποσοστό των συμπαθούντων τη ΝΔ που κρατούν αποστάσεις από το επαναλαμβανόμενο αίτημα της ηγεσίας της ΝΔ για εκλογές έχει καταγραφεί σε αυτό το μέγεθος περίπου ολόκληρη την τελευταία διετία.

Η κοινή γνώμη τοποθετείται καθαρότερα επί του δεύτερου ερωτήματος: το 52% απάντησε ότι η ΝΔ πρέπει να υποβάλει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης ώστε να ξεκαθαρίσει το ζήτημα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και το 37% απάντησε ότι η ΝΔ δεν πρέπει να κάνει κάτι τέτοιο ώστε να αφήσει την κυβέρνηση εκτεθειμένη. Οι νεότεροι ψηφοφόροι τοποθετήθηκαν δυναμικότερα υπέρ της χρήσης του δικαιώματος υποβολής πρότασης μομφής σε σύγκριση με τους πιο ηλικιωμένους, στους οποίους η επιλογή της μη χρήσης του δικαιώματος έφτασε στο 45%.

Πλειοψηφική ήταν η τελευταία άποψη μεταξύ εκείνων που αυτό-τοποθετούνται στο δεξιό άκρο του άξονα (52%) και μεταξύ των συμπαθούντων τη ΝΔ (58%). Αντιθέτως, οι «αριστεροί» ψηφοφόροι και οι συμπαθούντες τον ΣΥΡΙΖΑ δήλωσαν, σε ποσοστά που φτάνουν το 70%, ότι η ΝΔ πρέπει να υποβάλει πρόταση μομφής. Προφανώς η ΝΔ δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να επιλέξει, ώστε να συγκριθεί η πρακτική επιλογή της με τη βούληση των ψηφοφόρων, όμως είναι σε κάθε περίπτωση εντυπωσιακή η προτίμηση τη πλειοψηφίας των ψηφοφόρων της υπέρ της μη χρήσης της κοινοβουλευτικής διαδικασίας.

Ποιες είναι λοιπόν οι «καθαρές λύσεις» σε μια κυβερνητική κρίση; Οι προβλεπόμενες κοινοβουλευτικές διαδικασίες της ψήφου εμπιστοσύνης ή της πρότασης μομφής δεν είναι για όλους τους ψηφοφόρους οι καθαρότερες. Ίσως δεν είναι και για όλους τους πολιτικούς παίκτες οι προτιμότερες. Η θεσμική αξία δεν είναι πάντα σημαντικότερη από το εφήμερο πολιτικό κέρδος.