Ο Κ. Σημίτης είναι ο μόνος πολιτικός τον οποίο μπορούμε να χαρακτηρίσουμε statesman. Εκτός ενεργού πολιτικής, με πολιτική οξυδέρκεια, τεράστια εμπειρία και αναλυτικές ικανότητες, παρεμβαίνει καίρια στη δημόσια ζωή. Ας θυμηθούμε τις ιδιαίτερα σημαντικές παρεμβάσεις του Δεκεμβρίου 2008 για τα επερχόμενα αδιέξοδα και την καταφυγή στο ΔΝΤ, του Απριλίου 2011 για την αναγκαιότητα γενναίας αναδιάρθρωσης του χρέους και του Οκτωβρίου 2011 για τον κίνδυνο εξόδου από την Ευρώπη. Υπήρξαν και άλλες παρεμβάσεις στα χρόνια της κρίσης, τόσο με άρθρα όσο και βιβλία, αλλά οι τρεις είναι κατά τη γνώμη μας αυτές που δίνουν ουσία στην έννοια «statesman» – της πολιτικής προσωπικότητας αδιαμφισβήτητης εγκυρότητας η οποία αίρεται υπεράνω του πολιτικού συστήματος και προσφέρει καθαρή εικόνα στους πολίτες.
Την Κυριακή 30/12/2018 είχαμε την πιο πρόσφατη παρέμβαση Σημίτη με την συνέντευξη στους Πολυμίλη και Κρουστάλλη στο ΒΗΜΑ. Στη συνέντευξη ο κ. Σημίτης αναφέρει ρητώς πως η ΕΕ περιμένει την Ελλάδα σύντομα μετά το 2018 να καταφύγει στον δανεισμό ESM. Αιτία, οι δυσκολίες εξόδου στις αγορές χρέους. Το ίδιο ρητώς αναφέρεται στο πλεόνασμα του 2018 (δική μας σημείωση: πολύ περισσότερο σε αυτά της προηγούμενης διετίας) ως «αμφιβόλου ύπαρξης» λόγω της υποεκτέλεσης του προϋπολογισμού και των σκοπίμως εκκρεμών υποχρεώσεων (ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις ή φέσια στην οικονομία). Δεδομένου ότι η ευρωπαϊστική αντιπολίτευση – επειδή είτε δεν βλέπει αυτά που βλέπει ο Σημίτης είτε δεν θέλει να αντιπαρατεθεί επ’ αυτών με την κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου –δεν εστιάζει την πολιτική της σε αυτά, η σημασία της παρέμβασης είναι τεράστια ως κωδωνοκρουσία για την κατανόηση της συγκυρίας. Έχει τα όριά της όμως.
Ο ρόλος του statesman είναι η διαπίστωση ενός ζητήματος και η κλήση σε εγρήγορση. Την πολιτική συγκεκριμενοποίηση πρέπει να την κάνουν οι ενεργοί πολιτικοί. Το πρόβλημα, όμως, του ελληνικού πολιτικού συστήματος είναι η μη παραγωγή πολιτικής, με αποτέλεσμα ο Σημίτης να προχωράει την ανάλυσή του πέραν της διαπιστώσεως , με αποτέλεσμα να αδυνατίζει ή και να θολώνει το μήνυμα. Αν ανατρέξουμε στις προηγούμενες παρεμβάσεις θα δούμε πως ενώ γίνεται καθαρά η διαπίστωση ύπαρξης αδιεξόδου, η ανάλυση προχωρά σε πολιτικές εκτιμήσεις που είναι εύκολη λεία για την αντίθετη άποψη. Ας πούμε, η κατάθεση στη Βουλή το 2008 της άποψης «δεν θα μπορέσετε να αντλήσετε τα 30 με 40 δις που χρειάζεται ο προϋπολογισμός και θα καταφύγουμε στο ΔΝΤ», θόλωσε το μήνυμα. Ο Παπαθανασίου «σήκωσε» 63 δις σε ένα εξάμηνο και ο Σημίτης φάνταζε κινδυνολόγος. Αντίστοιχο πρόβλημα εμφανίζει η χθεσινή παρέμβαση.
Η άποψη που κατατέθηκε εδράζεται στο ατελέσφορο της πολιτικής «καθαρής εξόδου» χωρίς δίχτυ ασφαλείας και χωρίς πρόσβαση στις αγορές. Η πολιτική οδηγεί σε αδιέξοδο, το οποίο θα γίνει εμφανές εντός του 2019. Η ελληνική κυβέρνηση ή/και οι εταίροι θα αναγκασθούν να κάνουν διορθωτικές κινήσεις. Ο δανεισμός από τον ESM που αναφέρει ο Σημίτης, δεν είναι μία απ’ αυτές. Η πολιτική των θηριωδών πλεονασμάτων και του μαξιλαριού, οδηγούν σε αποπληρωμή χρέους από διαθέσιμα φορέων του δημοσίου. Το μαξιλάρι καλύπτει ωριμάνσεις χρέους μέχρι το καλοκαίρι 2022. Με σχετικά μικρές παρεμβάσεις (επιστροφές κερδών ομολόγων, ακόμη και ακριβό δανεισμό, ιδιωτικοποιήσεις) η ασφαλιστική ζωή του μαξιλαριού μπορεί να παραταθεί για ένα χρόνο – προϋπόθεση η παραγωγή υψηλών πλεονασμάτων. Οι εταίροι δεν έχουν κανένα λόγο να αναλάβουν το πολιτικό κόστος περαιτέρω δανεισμού της Ελλάδας. Το πρώτο εξάμηνο 2019 θα έχει γίνει εμφανές το αδιέξοδο, θα υπάρχουν όμως ακόμη επαρκή κεφάλαια στο μαξιλάρι για την εφαρμογή αυστηρής επιτροπείας χωρίς εκταμιεύσεις, με προοπτική την έξοδο στις αγορές μέχρι το 2023. Ο δανεισμός από τον ESM το 2019 είναι το ονειρικό σενάριο – καθόλου πιθανό όμως, με αποτέλεσμα η επισήμανση Σημίτη να αδυνατίζει, να είναι εύκολος στόχος για κατάρριψη της επιχειρηματολογίας.
Η παρέμβαση Σημίτη μπορεί να βοηθήσει σημαντικά την αντιπολίτευση. Τα ψήγματα πολιτικής που κατατίθενται από διαφόρους, από ‘δω κι από ‘κει, μπορεί να συντεθούν στο ενιαίο (αντι)αφήγημα κατά Σημίτη: η πολιτική καθαρής εξόδου, βασισμένης σε θηριώδη πλεονάσματα και μαξιλάρια, δεν οδηγεί πουθενά – άλλως τε ούτε τα πλεονάσματα είναι αυτά που μας κοπανάνε. Το ερώτημα είναι εάν η ευρωπαϊστική αντιπολίτευση θέλει αυτή τη βοήθεια. Η μη αντιπαράθεση στη ρητορική της καθαρής εξόδου βολεύει τις παλαιοκομματικές αντιλήψεις. Χωρίς μνημόνια οι πολιτικοί κινούνται με τον παραδοσιακό τρόπο – φως και σκότος, παραταξιακές παραδόσεις, ήθος και διαφθορά, κλπ – και οι πάντες καμώνονται πως δεν υπάρχει ανάγκη προγράμματος ανάταξης της οικονομίας και της κοινωνίας. Η τελευταία παρέμβαση Σημίτη έχει πολλαπλούς αποδέκτες – κυρίως όμως στην ευρωπαϊστική αντιπολίτευση.
11°
