Το αντίδοτο στον εθνικοσοσιαλισμό

Την περασμένη εβδομάδα ένας συνονόματος παλιός φίλος που ζει στη Φλόριντα με ενημέρωσε θα ταξίδευε με το σύντροφό του στη Νέα Υόρκη να τελέσουν εκεί τον (πολιτικό) γάμο τους. Στη Φλόριντα δε θα έχει ισχύ, όμως θα τους απαλλάξει από κάποιους ομοσπονδιακούς φόρους. «Αλλά, βέβαια, με το που ψηφιστεί και στη δική μας εδώ πολιτεία ο γάμος ομοφύλων, θα είναι ζήτημα απλής επικύρωσης», μιλούσαμε στο skype, δηλαδή με οπτική όχι μόνο ακουστική επαφή παρά τις ηπείρους και τους ωκεανούς που μας χώριζαν και παρά τις επτά ώρες διαφορά, εκεί μεσημέρι, εδώ πια σχεδόν νύχτωνε. Παρακάμπτω την τρελή σκέψη πώς θα ακούγαμε οι Αντώνηδες πριν από τριάντα πέντε χρόνια, σ’ ένα από τα μπαράκια της Θόλου φέρ’ ειπείν όπου αλητεύαμε, κάποιον να μας προμαντεύει τον τρόπο και το περιεχόμενο της τωρινής συνδιάλεξης…

Όμως και κάπου εδώ βρίσκεται το πολύ ενδιαφέρον και καινούριο για την ανθρώπινη εμπειρία: η τεχνολογία σε σχέση με τη συνολικότερη ανάπτυξη των εθνικών ή κατά τόπους κοινωνιών του πλανήτη για πρώτη φορά μπορεί να είναι σε πλήρη δυσαρμονία. Χρησιμοποιώ το κινητό, το διαδίκτυο, ηλεκτρικές συσκευές, το αυτοκίνητό μου, ταξιδεύω με αεροπλάνα, και όμως μπορεί και με όλ’ αυτά να ζω στην Ουγκάντα ή στην Αίγυπτο, στη Ρωσία ή στη Σερβία, στην Ελλάδα ή στις κατεξοχήν χώρες του Διαφωτισμού, Αγγλία ή ΗΠΑ. Η επιλογή των τόπων εξυπηρετεί ένα συνειρμό, ομολογώ.

Η αιχμή στα ανθρώπινα δικαιώματα σήμερα από τη μία ως την άλλη άκρη του πλανήτη είναι η νομική κατοχύρωση της ισότητας για τα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό (ΛΟΑΔ κοινότητα). Και ενώ, λοιπόν, ζώντας σε όποια από τις παραπάνω χώρες μπορώ να έχω τις προσλαμβάνουσες της σύγχρονης πρωτοπορίας, να γνωρίζω τους τρόπους και τις ποιότητες της ζωής στις πλέον προηγμένες κοινωνίες της γης, ως ομοφυλόφιλος, στην Ουγκάντα κινδυνεύω να καταδικαστώ σε θάνατο, στην Αίγυπτο να υποστώ τη βία φανατικών μουσουλμάνων, στη Ρωσία να φυλακιστώ αν δημοσιοποιήσω τον προσανατολισμό μου, στη Σερβία ακούω τον πρωθυπουργό μου να δυσφορεί δημόσια γιατί η ΕΕ τού υποδεικνύει να υποστηρίξει την Πορεία Υπερηφάνειας, στην Ελλάδα είμαι μόνιμα καθηλωμένος σε λαθραία διαβίωση, στις χώρες του Διαφωτισμού, αντίθετα, μπορώ να ζω πλήρως ορατός και με ολοένα πιο διευρυμένα δικαιώματα.

Οι ανά τον κόσμο αντιδραστικοί βλέπουν στη νομική κατοχύρωση της ισότητας των ομοφυλοφίλων τα Σόδομα και τα Γόμορρα, την παρακμή της δύσης, και πάντως όχι την ανανέωση και παράταση της πολιτικής και οικονομικής ισχύος της, αυτό που ακολούθησε μετά από κάθε άλλο προηγούμενο μεγάλο βήμα πολιτικού φιλελευθερισμού. Τα κινήματα του εικοστού αιώνα βρίθουν από ομοφυλόφιλους που αγωνίζονταν για κάθε είδους άλλες ελευθερίες, ουσιαστικά όμως στρατολογούνταν από τον ίδιο τον προσανατολισμό τους, από την τρομακτική πίεση της ενοχής και της ντροπής που τους επιβαλλόταν για την ίδια τους τη φύση. Το ίδιο που συμβαίνει ήδη και θα συμβεί σ’ όλες τις αναδυόμενες οικονομίες σήμερα, όπου συνειδητά ή ασύνειδα κυρίως ομοφυλόφιλοι πρωτοστατούν στον εκδημοκρατισμό τους, στους αγώνες για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής, βελτίωση που συνεπάγεται ασφαλώς και την άνοδο του κόστους της εργασίας εκεί. Παράγοντας ανάμεσα σε άλλους, αρκετούς, θεσμικούς κυρίως, που εξισορροπητικά θα ξαναδώσουν το προβάδισμα στη φιλελεύθερη δύση.

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνούμε είναι πως μετά το Διαφωτισμό παρά τις όποιες παλινωδίες ο πολιτικός φιλελευθερισμός είναι ο μόνος δρόμος. Ο κρατικός παρεμβατισμός στην Ευρώπη του μεσοπολέμου, η υποβάθμιση των ατομικών ελευθεριών ή της διάκρισης των εξουσιών, οδήγησε σε αυταρχικά καθεστώτα, στον εθνικισμό και το ρατσισμό, παροδικά, ωστόσο. Από το Διαφωτισμό και δώθε η έμφαση στις ατομικές ελευθερίες δεν είναι μόνο αξία (που εμένα ως φιλελεύθερο μπορεί να με συγκινεί, αντίθετα, να μοιάζει ταξική αστική απάτη ή παρακμή για έναν κουμουνιστή ή εθνικιστή, αντίστοιχα), είναι το μόνο κίνητρο ανάπτυξης για τις κοινωνίες.

Ήδη ο αρχαιοελληνικός πρώιμος διαφωτισμός αποδείκνυε την ισότητα με βιολογικά επιχειρήματα (όλοι διαθέτουμε δύο χέρια, δύο μάτια κ.λπ., τον ίδιο αριθμό χρωματοσωμάτων που λέμε σήμερα), με ισχυρότερο το έσχατο, την κοινή αναπόδραστη μοίρα του θανάτου, ταυτόχρονα όμως ο ελληνικός κόσμος διατύπωνε κι εκείνη την ωραία φράση: φύσις πάντα ανομοιοί (η φύση τα κάνει όλα ανόμοια), αναγνώριζε ότι η φύση ως μηχανισμός κυρίως επεκτείνει την ποικιλότητα. Η νέα από μετάλλαξη παραλλαγή ενός είδους επιβιώνει στο περιβάλλον καλύτερα από την πλειονότητα των συγγενικών της για τον απλούστατο λόγο ότι δεν την αναγνωρίζουν οι κοινοί εχθροί.

Ίσοι αλλά όχι όμοιοι. Και το μόνο από τα πολιτεύματα που μπορεί να κατοχυρώσει αυτή την αντινομία είναι η αστική φιλελεύθερη δημοκρατία. Το περισσότερο κατά φύσιν, σύμφωνο με τη φύση, πολίτευμα. Στα εθνικοσοσιαλιστικά ή κουμουνιστικά καθεστώτα οι πολίτες στοιχίζονται ένστολοι, με την εικόνα της ομοιομορφίας δηλαδή. Το κράτος υποτάσσει τα άτομα, εξαλείφει τα χαρακτηριστικά τους. Το κινεζικό κουμουνιστικό καθεστώς επέβαλλε όχι μόνο στολή αλλά και κοινή κόμμωση. Ακόμα και τα δικά μας φασιστοειδή στοιχήθηκαν σε σειρές και φόρεσαν εν είδει στολών τα ίδια μαύρα τισέρτ με τον κακόγουστο σε αρχαιοπρεπή γραμματοσειρά λογότυπο. Προπαντός όμως την ίδια σεξιστική και ομοφοβική χυδαία μούρη. Τα καθεστώτα μπορούν να εντάξουν στους μηχανισμούς χειραγώγησης της κοινωνίας ακόμα και τη σεξουαλικότητα (να θυμηθούμε το «Σαλό» του Παζολίνι ή τη χιτλερική αισθητική του αντρικού γυμνού όπως την κατέγραψε η Λένι Ρίφενσταλ), ποτέ, όμως, να τη σεβαστούν ως έκφραση της ατομικότητας. Το σεξουαλικό προσανατολισμό ως απαραβίαστο ανθρώπινο δικαίωμα.

Το πραγματικό αντίθετο του εθνικοσοσιαλισμού είναι ο πολιτικός και οικονομικός φιλελευθερισμός. Οι βασικοί ιδεολογικοί άξονες, –αν τους πούμε–, ενός μορφώματος όπως η Χρυσή Αυγή ή παρεμφερών της είναι ο εθνικισμός, ο ρατσισμός και ο κρατισμός. Μια κλειστή, φοβική, πατερναλιστική συνθήκη, η ιδεοληπτική θαλπωρή κατά κάποιο τρόπο της μικροαστικής οικογένειας.

Ένας δραστικός αντιρατσιστικός νόμος, η θεσμοθέτηση του γάμου ομοφύλων, αλλά και η χειραφέτηση της οικονομίας και ευρύτερα της κοινωνίας από το τεράστιο διεφθαρμένο κράτος, με άλλα λόγια ο σεβασμός και η προτεραιότητα στις ελευθερίες του ατόμου, είναι το αληθινό αντίδοτο στις εθνικοσοσιαλιστικές ή άλλες μη (πολιτικά) φιλελεύθερες ιδεοληψίες.