Η βία που μετράει την Ελλάδα

Ελλάδα, η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που έχει ακόμα ανθηρή πολιτική τρομοκρατία. Ένα θλιβερό απολίθωμα του εμφυλίου. Το τιμημένο φλάμπουρο που υψώνει η πατρίδα όταν θέλει να υπερασπιστεί τα «δίκια του λαού» της. Το αδειανό ματωμένο πουκάμισο μιας ιδεοληψίας που επιμένει, αρνούμενη να αποδεχτεί την ήττα και το τέλος του πολέμου. Παράγεται σε όλα τα μεγέθη. Από προπηλακισμούς, βανδαλισμούς και επιθέσεις με βαριοπούλες και μπογιές, μέχρι 10 κιλά δυναμίτιδας και πολιτικές δολοφονίες. Και με το φως του σκότους επανέρχονται.

Η Ελλάδα μπορεί να μένει καθηλωμένη στην οικονομική ύφεση. Μπορεί να έχει ελάχιστη παραγωγικότητα, έλλειψη ανταγωνιστικότητας, υψηλή φορολογία και αδυναμία εξόδου στις αγορές. Μπορεί να έχει την πιο αντιεπενδυτική κυβέρνηση της Ευρώπης, αλλά δεν παραλείπει ποτέ να καλλιεργεί το «σωστό» πολιτικό κλίμα. Αυτό που κάνει την κάθε έξοδο από την όποια κρίση τελείως αδύνατη. Κλίμα διχασμού, βίας και ανασφάλειας. Κλίμα ζόφου. Αυτό κυριαρχεί στα κοινωνικά δίκτυα και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αυτό μπολιάζει τους πολίτες, αυτό παράγει την ιδεολογική αχλή και την απλώνει μέσα στην πόλη. Σαν βαρύ τοξικό αέριο. Αυτό το κλίμα σφραγίζει το λαϊκό φαντασιακό και εγγυάται τις αενάως αποτυχημένες προσπάθειες του έθνους για ανάπτυξη.

Κλίμα διχαστικό, που ευνοεί κάθε μορφής βία. Που δικαιώνει τους βαρείς χαρακτηρισμούς, που καθιστά οικείες και εύκολες τις λέξεις «προδότης», «ρατσιστής», «γερμανοτσολιάς» και «φασίστας», που τέμνει συνεχώς την κοινωνία σε καλούς και κακούς.

Το δικό μας κλίμα, το διχαστικό. Κλίμα που ευνοεί κάθε μορφής βία. Που δικαιώνει τους βαρείς χαρακτηρισμούς, που καθιστά οικείες και εύκολες τις λέξεις «προδότης», «ρατσιστής», «γερμανοτσολιάς» και «φασίστας», που τέμνει συνεχώς την κοινωνία σε καλούς και κακούς, δικούς και ξένους, καθαρούς και βρώμικους, ακέραιους και πουλημένους. Το κλίμα που συνεχώς τέμνει και διαχωρίζει και ποτέ δεν ενώνει. Ούτε συμβολικά.

Ακόμα και όταν η τρομοκρατία πήγε να σκοτώσει τον ευπατρίδη πρωθυπουργό της έκτακτης ανάγκης, Λ. Παπαδήμο, ο πρωθυπουργός της χώρας, εκπρόσωπος του νέου, τι ειρωνεία, αρνήθηκε να τον επισκεφθεί στο νοσοκομείο. Μια απουσία υψηλού συμβολισμού δίχως άλλο. Είμαστε γενικώς διχαστικοί; Ε ναι είμαστε. Ιδιαίτερα ήταν και συνεχίζουν να είναι εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις που είδαν τα ποσοστά τους να εκτοξεύονται επειδή επένδυσαν στη βία. Η ακροαριστερά και η ακροδεξιά. Τα άκρα της βίας. Αυτά που κυβερνούν.

Όλα αυτά που, περισσότερο ή λιγότερο χυδαία, έφτιαξαν το «σωστό» πολιτικό κλίμα. Αυτό που έσπρωξε τους ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ στην εξουσία, αλλά και εγκατέστησε τη Χρυσή Αυγή στο ελληνικό κοινοβούλιο.

Η παρούσα κυβέρνηση έστω και ως συνονθύλευμα ακραίων δεν είχε λόγους να εγκολπωθεί τη βία, αν ήθελε πραγματικά να βγάλει την χώρα από την κρίση. Αν νοιάζονταν έστω και λίγο για την προκοπή της και όχι μόνο για τη δική της πολιτική κυριαρχία. Τα πολιτικά κόμματα που τη στηρίζουν εισέπραξαν τα μέγιστα επενδύοντας σε κείνη την εκδοχή της βίας που είναι για «καλό σκοπό». Τη φιλολαϊκή ή την προλεταριακή, αν θέλετε.

Στις υβριστικές επιθέσεις κατά των αρχών σε παρελάσεις, στις καταδρομικές επιθέσεις κατά των εγκαταστάσεων στις Σκουριές, στις κάθε είδους αντισυγκεντρώσεις, στις καταλήψεις δημόσιων κτιρίων, στα «λιντσάρετε τον Πάχτα», στα «κανάλια του Πειραιά που (δεν) ανατινάζονται» και τόσα άλλα περισσότερο ή λιγότερο χυδαία που έφτιαξαν το «σωστό» πολιτικό κλίμα. Αυτό που έσπρωξε τους ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ στην εξουσία, αλλά και εγκατέστησε τη Χρυσή Αυγή στο ελληνικό κοινοβούλιο.

Η βόμβα που έσκασε στο ΣΚΑΙ έχει φίλους, πολλούς φίλους, δυστυχώς. Και γι’ αυτό και έσκασε. 

Μεγάλο μέρος πολιτών έδειξε όχι απλά να ανέχεται αλλά και να επιχαίρει, όταν τα θύματα της βίας ήταν κατά κάποιο τρόπο εκπρόσωποι του παλιού πολιτικού συστήματος. Ακόμα και σήμερα, μετά από τόση συζήτηση και τόσες αναλύσεις πάνω στα αίτια της κρίσης, η βία και η εκδίκηση συγκινούν. Η βόμβα που έσκασε στο ΣΚΑΙ έχει φίλους, πολλούς φίλους, δυστυχώς. Και γι’ αυτό και έσκασε. Συγκινεί ιδιαίτερα το πισώπλατο του χτυπήματος, η μπαμπεσιά. Ίσως γιατί θεωρείται προτέρημα. Της φυλής.

Το κανάλι κάνει αντιπολίτευση. Γιατί έδειξε και είπε την απλή αλήθεια για τη φωτιά και την εκατόμβη στο ΜΑΤΙ και αυτό ενοχλεί τους κυβερνητικούς. Γιατί υποστηρίζει τον πλουραλισμό. Γιατί τέλος πάντων κάνει ως ενημερωτικό μέσο τη δουλειά του με τον τρόπο που αυτό νομίζει. Γιατί η κυβέρνηση του έστησε ένα εμπάργκο ακριβώς για να φτιάξει κλίμα διχασμού. Να δείξει ενόχους. Να διαμορφώσει ένα μέτωπο στην κοινή γνώμη. Να αποσείσει την ευθύνη για την εκατόμβη. Γιατί οι δημοσιογράφοι γενικώς και η «Καθημερινή» ειδικώς αποτελούν μέρος της ελίτ και η ελίτ παγκοσμίως ενοχλεί το πόπολο.

Σύμφωνα με το αφήγημα, ο «αστικός τύπος» ήταν πάντοτε μια σοβαρή πηγή παραπληροφόρησης του λαού που εμπόδιζε τις «λαϊκές δυνάμεις» να γίνουν πλειοψηφικές.

Το πρόβλημα της αριστεράς με τα ΜΜΕ είναι πολύ παλιό. Σύμφωνα με το αφήγημα, ο «αστικός τύπος» ήταν πάντοτε μια σοβαρή πηγή παραπληροφόρησης του λαού που εμπόδιζε τις «λαϊκές δυνάμεις» να γίνουν πλειοψηφικές. Κάποτε ήταν το «Συγκρότημα Λαμπράκη», μετά το κανάλι «Μega», σήμερα είναι ο ΣΚΑΙ, αύριο κάτι άλλο. Διότι είναι άτιμο να αντιπολιτεύεται κάποιος αριστερή κυβέρνηση. Την «πρώτη φορά αριστερά», μάλιστα. Και όταν το κάνει, είναι μίσθαρνο όργανο διαπλοκής. Βοθροκάναλο. Και συνένοχοι φυσικά είναι και οι εργαζόμενοι σε αυτό. Γιατί η καθεστωτική αριστερά ξέρει μόνο την «Πράβδα» και αυτήν εμπιστεύεται. Είναι όμως ιδιότητα μόνο της αριστεράς η δυσανεξία στην ελευθεροτυπία;

Αν κάνουμε μια βόλτα αυτή τη στιγμή στον «ελεύθερο κόσμο» θα δούμε το αντίθετο. Στην Τουρκία ο Ερντογάν κλείνει κανάλια και φυλακίζει δημοσιογράφους που δεν του αρέσουν. Ο πλανητάρχης Τραμπ χαρακτηρίζει ως «εχθρούς του λαού» μέσα ενημέρωσης που τον αντιπολιτεύονται. Καθεστωτικές δυνάμεις της Σαουδικής Αραβίας εξαφανίζουν κυριολεκτικά τον ενοχλητικό δημοσιογράφο Κασόγκι. Ο Όρμπαν φροντίζει μέσω φίλων του να εξαγοράζει τα ενοχλητικά προς αυτόν ΜΜΕ. Στην Ελλάδα, ευτυχώς, κάποια κυβερνητικά στελέχη αρκέστηκαν μόνο σε λεκτικές επιθέσεις προς δημιουργία κλίματος. Κάποιοι άγνωστοι αλλά βίαιοι σκέφτηκαν να το πάνε και λίγο παρακάτω.

Ο δεξιός ή αριστερός λαϊκισμός είναι πρωτοξάδελφος του ολοκληρωτισμού που ποτέ και πουθενά δεν τα πήγε καλά με τα φιλελεύθερα μέσα ενημέρωσης

Ο δεξιός ή αριστερός λαϊκισμός είναι πρωτοξάδελφος του ολοκληρωτισμού που ποτέ και πουθενά δεν τα πήγε καλά με τα φιλελεύθερα μέσα ενημέρωσης. Του χαλάνε την εικόνα. Του βάζουν εμπόδια στο δρόμο προς την εξουσία. Τα ανέχεται ανάλογα με την αντοχή της δημοκρατίας μέσα στην οποία αιωρείται.

Όπου αυτή χωλαίνει οι επιθέσεις είναι κατά μέτωπο. Όπου αντέχει ακόμα, οι επιθέσεις είναι πλάγιες ή έκκεντρες. Με γραφικές δηλώσεις γραφικών στελεχών. Με οργισμένες ανακοινώσεις για δήθεν παραγωγή fake news. Με υπονοούμενα για υπόγειες συνεργασίες με άνομα οικονομικά συμφέροντα. Με εμπάργκο. Ποτέ όμως με επιχειρήματα, μιας και οι φίλοι του λαϊκισμού δεν καταλαβαίνουν από τέτοια. Βλέπουν μόνο κόκκινο πανί και ορμάνε.

Ο στόχος αυτής της πολιτικής βίας δεν είναι η κατάλυση του πολιτεύματος. Είναι ο δημόσιος φόβος. Η στοχοποίηση απόψεων, προσώπων και συνόλων γεννάει φόβο και προκαλεί συνέπειες. Αλλάζει στάσεις. Υπογράφει ταυτότητες. Παράγει ιδεολογία. Κανείς δεν θέλει να πεθάνει κάνοντας απλά τη δουλειά του. Κανείς δεν θέλει να δει την επιχείρησή του να ανατινάζεται για μια άποψη ή έστω μια πολιτική γραμμή.

Ο στόχος αυτής της πολιτικής βίας δεν είναι η κατάλυση του πολιτεύματος. Είναι ο δημόσιος φόβος.

Ο φόβος όμως στην κοινωνία δεν εμπεδώνεται από μια βομβιστική επίθεση, ούτε καν από μια δολοφονία. Εμπεδώνεται όταν η βία γίνεται συνήθεια και της τρώει μεθοδικά τα σωθικά. Αν μπαίνει καθημερινά στο σπίτι μέσα από την τηλεόραση, την εφημερίδα, την ιστοσελίδα. Αν φαίνεται στους δρόμους, στο Πεδίο του Άρεως, στο λόφο του Φιλοπάππου ή στην πλατεία Εξαρχείων. Αν εκδηλώνεται σε κάθε διαδήλωση, σε κάθε αγωνιστική επέτειο, έξω από την πρεσβεία, το πολυτεχνείο, την κατάληψη, το σχολείο. Ακόμα και το ελεύθερο εμπόριο ναρκωτικών στους χώρους σπουδών είναι μια μορφή βίας.

Όταν ο πολίτης εμπεδώνει τη βία ως στοιχείο της καθημερινότητάς του παγιδεύεται στο σπιράλ του δημόσιου φόβου. Δεν τον συναντά ξαφνικά, δεν του γεννά ένα περιστασιακό συναίσθημα που γρήγορα χάνεται μαζί με την αιτία. Δεν τρομάζει. Ζει μαζί του και ο φόβος τον διαμορφώνει.

Και ο φόβος είναι η ιδεολογία των καθεστώτων. Διότι φτιάχνει υπηκόους, εθελόδουλους, μερισματούχους. Ανθρώπους που πρέπει να προσέχουν τα λόγια, τα γραπτά και τις πράξεις τους. Όχι απέναντι στον νόμο της πολιτείας. Αλλά απέναντι σε ένα σκοτεινό παράκεντρο που βλέπει, μετράει, δικάζει και τιμωρεί. Αυθαίρετα και μπαμπέσικα. Οι νόμοι της Δημοκρατίας υποχωρούν, καθίστανται σταδιακά αδύναμοι και ως εκ τούτου ανενεργοί. Ζόφος.

Όλος ο αγώνας που δίνουν οι καθεστωτικές πολιτικές δυνάμεις είναι η υπονόμευση της φιλελεύθερης προοπτικής της χώρας

Στο δρόμο προς τις εκλογές, που δεν θα αργήσουν, θα γίνει απόπειρα να κυριαρχήσουν αυτή η βία και αυτός ο φόβος. Ακριβώς για να μη βγούμε ποτέ από την κρίση, μιας και η κρίση τρέφει τον ολοκληρωτισμό. Όλος ο αγώνας που δίνουν αυτή τη στιγμή οι καθεστωτικές πολιτικές δυνάμεις είναι η υπονόμευση της φιλελεύθερης προοπτικής της χώρας. Το σύντομο φιλελεύθερο διάλειμμα. Έχοντας απολέσει τους δεσμούς με την κοινωνία, χωρίς πια πρόσβαση στους χώρους δουλειάς και σπουδών, με όλα τα σχέδια ακυρωμένα ή ναυαγισμένα ποντάρουν μόνο στο διχασμό και στη ναρκοθέτηση του μέλλοντος. Στη βία και το φόβο.

Το πρωτοσέλιδο της «Καθημερινής» με όλους τους εργαζόμενους να κοιτούν κατάματα το φακό έχει μια τεράστια συμβολική αξία. Δεν θα τους κάνουμε το χατίρι. Δεν θα φοβηθούμε. Θα σταθούμε όρθιοι. Εκεί που γεννηθήκαμε. Στο φως.