Αβραμόπουλος: Ώρα για την οικοδόμηση ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και το άσυλο

«Έχει έρθει η ώρα για την οικοδόμηση μιας σύγχρονης Ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και το άσυλο»: τούτο επισημαίνει σε άρθρο του ο Ευρωπαίος Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος για μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου στο Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Robert Schuman.

«Στην πρόσφατη ιστορία μας καταφέραμε, έχοντας επιβιώσει ύστερα από δύο Παγκόσμιους Πολέμους, να φτάσουμε στην δημιουργία της ΕΕ η οποία και μέχρι σήμερα έχει προσφέρει ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία για τους πολίτες της για περισσότερα από 60 χρόνια. Ωστόσο -συνεχίζει ο Δημήτρης Αβραμόπουλος- κάποιοι θεωρούν αυτά τα επιτεύγματα ως κάτι δεδομένο ή ακόμη περισσότερο αμφισβητούν την ίδια την ύπαρξη της ΕΕ. Η ανάγκη λοιπόν να μείνουμε ενωμένοι και να βρούμε λύσεις στα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι περισσότερο από οπουδήποτε αλλού εμφανής στο χαρτοφυλάκιο του οποίου και έχω την ευθύνη: της μετανάστευσης και της ασφάλειας».

Η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης

«Οι πολίτες ανησυχούν ειλικρινά για την επίδραση της μετανάστευσης στις κοινωνίες τους. Πρέπει να τους ακούσουμε, να αναλάβουμε δράση και να τους εξηγήσουμε. Διότι οι λαϊκιστές και οι εθνικιστές εκμεταλλεύονται ήδη τα ζητήματα της μετανάστευσης σπέρνοντας το φόβο και την παραπληροφόρηση.

»Το 2019 οι Ευρωπαίοι πολίτες θα ψηφίσουν για να εκλέξουν τα νέα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Για την Επιτροπή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν πάντα ένας σεβαστός και αξιόπιστος συνομιλητής καθώς και υπερασπιστής του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Είναι επείγουσα ανάγκη να ενεργοποιηθούμε και να αποτρέψουμε σκοτεινές εξωτερικές δυνάμεις να επηρεάσουν τη διεξαγωγή του ευρωπαϊκού διαλόγου με ψεύτικες αναρτήσεις και κατασκευασμένα μνήματα στα κοινωνικά δίκτυα (tweets).Είναι ευθύνη μας», επεσήμανε ο κ. Αβραμόπουλος, «να διασφαλίσουμε μία υψηλού επιπέδου δημόσια συζήτηση και να εξηγήσουμε με σαφήνεια τη διαφορά ανάμεσα στα γεγονότα και την φαντασία. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να σηκώσουμε έναν τοίχο απέναντι στον λαϊκισμό και τον εθνικισμό που σκοπό έχουν να μας απομονώσουν και να μας διαιρέσουν.

Οφείλουμε να μη λησμονήσουμε ότι κατά την διάρκεια των σκοτεινών πολεμικών περιόδων στην Ευρώπη, πολλοί Ευρωπαίοι βρήκαν καταφύγιο και ασφάλεια σε άλλα μέρη του κόσμου. Βρήκαν ένα μέρος για ανάπαυση και ανάκτηση δυνάμεων μέχρι να μπορέσουν να γυρίσουν στα σπίτια τους και να οικοδομήσουν την ενωμένη Ευρώπη που ξέρουμε σήμερα. Την ίδια στιγμή, δεν πρέπει να ξεχάσουμε, επίσης, πως άνθρωποι οι οποίοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες τους ή εκτοπίζονται συχνά αναζητούν ένα καταφύγιο κοντά στην πατρίδα τους. Συνήθως μόνο οι πλέον τυχεροί καταφέρνουν να φτάσουν στην Ευρώπη».

Ευρωπαϊκή Ατζέντα για τη Μετανάστευση

«Η ΕΕ οφείλει να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις αρχές και τις αξίες της προσφέροντας προστασία σε όποιον την χρειάζεται, ενώ παράλληλα θα διαχειρίζεται τη μετανάστευση με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι επωφελής για τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η μετανάστευση και η ανθρώπινη κινητικότητα αποτελούν αμφότερα κομμάτια της ιστορίας μας αλλά και μία πραγματικότητα του μέλλοντος μας», αναφέρει στο άρθρο του ο Επίτροπος και συνεχίζει: «Μερικά χρόνια πριν κάποιοι προέβλεπαν ότι η οικονομική κρίση θα διαλύσει την ΕΕ. Στην πράξη ήταν η μετανάστευση που έθεσε σε αμφισβήτηση την ενότητα της Ένωσης μας. Ωστόσο, ενώ είναι αληθές ότι η ΕΕ αιφνιδιάστηκε όταν ήρθε αντιμέτωπη με τόσο μεγάλα κύματα ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, συνεργαστήκαμε για τη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου δράσης.

Η ολοκληρωμένη πολιτική της ΕΕ για τη μετανάστευση επιφέρει αποτελέσματα σε όλα τα μέτωπα: στενότερη συνεργασία με τις χώρες εταίρους, καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων και πιο αποτελεσματικά εργαλεία για τη διαχείριση της μετανάστευσης μέσα στην ΕΕ. Έχουμε διδαχθεί από το παρελθόν μας ότι οι δράσεις μας είναι διασυνδεδεμένες και ότι όλα τα επιμέρους κομμάτια της πολιτικής πρέπει να ταιριάζουν μεταξύ τους. Η δουλειά που έχει γίνει μέσω της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση έχει αρχίσει να αποδίδει καθώς αντικαθιστούμε την μη ασφαλή και ανεξέλεγκτη μετανάστευση με την ασφαλή, ομαλή και νόμιμη μετανάστευση.

Εάν συγκρίνουμε τους αριθμούς αφίξεων στην ΕΕ σήμερα με αυτούς του 2015 όταν και η μεταναστευτική κρίση έφτασε στο αποκορύφωμα της, θα δούμε ότι η μεταναστευτικές ροές βρίσκονται τώρα κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα. Για παράδειγμα, οι αφίξεις διαμέσου της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, -το βασικό σημείο εισόδου στην Ευρώπη στην αρχή της κρίσης- έχουν μειωθεί κατά 80% από το καλοκαίρι του 2017. Ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου μέχρι σήμερα έχει επίσης μειωθεί περισσότερο από 10% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο ένα χρόνο πριν. Συνολικά οι αιτήσεις ασύλου τον περασμένο χρόνο έπεσαν σχεδόν στο μισό σε σύγκριση με αυτές του 2015. Παράλληλα ο αριθμός των ανθρώπινων απωλειών στην θάλασσα περιορίζεται διαρκώς ενώ επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης της ΕΕ στην Μεσόγειο έχουν συμβάλλει στην διάσωση περίπου 690.000 ανθρώπων από τη θάλασσα από το 2015 μέχρι και σήμερα.

Η ισχυρή και αμοιβαία επωφελής συνεργασία με τρίτες χώρες προέλευσης, διέλευσης και προορισμού έχει αποδειχθεί πολύ σημαντική για την καταπολέμηση των βαθύτερων αιτιών της μετανάστευσης, την εξάρθρωση των εγκληματικών δικτύων διακίνησης μεταναστών, τον περιορισμό της πίεσης στα σύνορα μας, την βοήθεια στους πρόσφυγες που είναι σε ανάγκη και για την επιστροφή των ανθρώπων που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην Ευρώπη», υπογραμμίζει ο αρμόδιος Επίτροπος, που προσθέτει:

«Η συνεργασία με κυβερνήσεις που έχουν αναλάβει δεσμεύσεις όπως ο Νίγηρας καθώς και με διεθνείς εταίρους όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) έχουν επιτρέψει την απομάκρυνση και την μετεγκατάσταση περίπου 2500 ευάλωτων προσώπων που βρίσκονται σε καθεστώς διεθνούς προστασίας, καθώς και την εθελοντική επιστροφή 40 000 ατόμων στις πατρίδες τους τα τελευταία δύο χρόνια, προερχόμενοι κυρίως από τη Λιβύη και το Νίγηρα».

Προστασία των συνόρων

«Επιπλέον, ενισχύσαμε τα εξωτερικά μας σύνορα με την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (πρώην Frontex), η οποία μέρα με τη μέρα γίνεται ολοένα και πιο λειτουργική. Πρόσφατα, προτείναμε την ενίσχυση του οργανισμού αυτού ακόμη περισσότερο, με σκοπό τη δημιουργία ενός μόνιμου σώματος 10.000 συνοριοφυλάκων, με διευρυμένη εντολή (mandate) για διεξαγωγή επιχειρήσεων σε τρίτες χώρες πέρα από τις άμεσα γειτονικές μας χώρες αλλά και παροχή επιπλέον βοήθειας στις επιχειρήσεις των επιστροφών. Επιπλέον, μετά από όλες τις προσπάθειες μας και τις δράσεις μας για την καλύτερη προστασία των εξωτερικών μας συνόρων και την διαφύλαξη της ασφάλειας, πιστεύουμε ότι έχει έρθει η στιγμή να πάρουμε την πρωτοβουλία για την κατάργηση των προσωρινών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και την αποκατάσταση της κανονικής λειτουργίας του χώρου Σένγκεν. Σχεδόν το 70% των πολιτών μας πιστεύουν ότι η Σένγκεν είναι ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της ΕΕ -και δε μπορούμε να αγνοούμε την άποψη των Ευρωπαίων πολιτών», διαμηνύει εξάλλου.

«Οι επιστροφές είναι ένα ακόμη ζήτημα στο οποίο έχουμε πετύχει σημαντική πρόοδο. Έχουμε στη διάθεση μας ήδη 17 ισχύουσες συμφωνίες επανεισδοχής και άλλες 6 επιχειρησιακούς διακανονισμούς και θέλουμε να συνάψουμε περισσότερους στο μέλλον.

Χάρη στους ενισχυμένους κανόνες μας για τις επιστροφές, θέλουμε να βελτιώσουμε αισθητά τον ρυθμό των επιστροφών διότι η ΕΕ έχει μείνει πίσω στο κομμάτι αυτό», αναγνωρίζει ο Επίτροπος.

Ωστόσο, προσθέτει, «έχουμε βρει κοινές λύσεις για τις προκλήσεις της μετανάστευσης μέσα από την συνεργασία, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Ωστόσο πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση και να συνεχίσουμε να χτίζουμε πάνω σε ό, τι έχουμε ήδη πετύχει. Πρέπει να ολοκληρώσουμε ό,τι αρχίσαμε για να οικοδομήσουμε ένα πραγματικά ανθεκτικό στο χρόνο σύστημα, ικανό να αντέξει σε μία μελλοντική κρίση».

Ένα κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου

«Ενώ λοιπόν έχουμε πετύχει συλλογικά σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων και τη συνεργασία με τρίτες χώρες για τη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης, έχουμε να κάνουμε ακόμη πολύ δουλειά σε ό, τι αφορά τη μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου καθώς και των νόμιμων οδών μετανάστευσης.

Η Επιτροπή έχει καταθέσει επτά προτάσεις για τη βελτίωση του υπάρχοντος συστήματος ασύλου, καθεμία από τις όποιες έχει από μόνη της τη δική της προστιθέμενη αξία. Για παράδειγμα, οι νέοι κανόνες που θα ορίζουν ποιος πληροί τις προϋποθέσεις για το άσυλο θα καταργήσουν το κίνητρο όσων κάνουν κατάχρηση του συστήματος (asylum shopping) διότι πλέον οι πιθανότητες παροχής ασύλου σε κάθε Κράτος Μέλος θα είναι οι ίδιες. Όπως επίσης σαφέστεροι κανόνες για τους όρους υποδοχής θα διασφαλίσουν ότι οι αιτούντες άσυλο τυγχάνουν αξιοπρεπούς μεταχείρισης σε όλα τα Κράτη Μέλη συμβάλλοντας ταυτόχρονα στο περιορισμό των δευτερογενών μετακινήσεων. Πέντε από τις επτά προτάσεις βρίσκονται στα τελευταία στάδια των διαπραγματεύσεων και έχουμε ζητήσει από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να προχωρήσουν σύντομα στην έγκριση.

Οι προσπάθειες -σημειώνει- πρέπει να συνεχιστούν για την εξεύρεση μιας ισορροπημένης λύσης στα υπόλοιπα δύο κομμάτια, - στην μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου και του Κανονισμού για τη διαδικασία χορήγησης ασύλου. Ο νέος Κανονισμός του Δουβλίνου θα πρέπει να επιφέρει προστιθέμενη αξία και θα πρέπει να επιφέρει τη άμεση ανακούφιση των Κρατών Μελών που βρίσκονται υπό πίεση, ισορροπημένα με την αποτελεσματική άσκηση της υπευθυνότητας. Τα Κράτη Μέλη πρέπει να συνεισφέρουν εθελοντικά σε όλα τα επιμέρους στοιχεία της ολοκληρωμένης προσέγγισης ώστε να ανακουφιστούν αυτά που βρίσκονται υπό πίεση. Ωστόσο σε περιόδους πίεσης, πρέπει να δημιουργηθεί μέσα στο σύστημα ένα δίχτυ ασφαλείας που θα διασφαλίζει ότι σε περίπτωση απουσίας επαρκούς εθελοντικής δέσμευσης, η υποστήριξη θα είναι δεδομένη για τα Κράτη Μέλη που θα την έχουν ανάγκη.

Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ότι ζούμε σε μία εποχή η οποία θα αξιολογηθεί από τους ιστορικούς ως η εποχή της ανθρώπινης κινητικότητας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της μετανάστευσης σε παγκόσμιο επίπεδο -περιορίζοντας την παράτυπη μετανάστευση, αλλά και επιτρέποντας την ασφαλή και ομαλή μετανάστευση που υπηρετεί τα συμφέροντα όλων μας. Η πρόσφατη υιοθέτηση του Παγκόσμιου Συμφώνου του ΟΗΕ για την Ασφαλή, Ομαλή και Τακτική Μετανάστευση αποτέλεσε ένα ορόσημο στο πλαίσιο αυτό για την πολυμερή συνεργασία για τη μετανάστευση. Περισσότερα από 164 κράτη το υπέγραψαν και το υιοθέτησαν διατηρώντας την κυριαρχία τους ως προς τον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών μεταναστευτικής πολιτικής, με την πολιτική δέσμευση ωστόσο να συνεργαστούν σε διεθνές επίπεδο.

Καλέσαμε επίσης τα Κράτη Μέλη να εργαστούν για τη βελτίωση των νόμιμων οδών μετανάστευσης προς την Ευρώπη, τόσο για λόγους προστασίας όσο και προς αναζήτηση εργασίας.

Οι νόμιμοι οδοί μετανάστευσης έχουν αυξηθεί σημαντικά για ανθρώπους που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας και από το 2015 τα προγράμματα μετεγκατάστασης έχουν προσφέρει ασφαλείς και νόμιμες οδούς σε σχεδόν 44.000 ανθρώπους. Τα Κράτη Μέλη έχουν επίσης δεσμευτεί για την διάθεση περισσότερων από 50 000 θέσεων μετεγκατάστασης μέχρι το φθινόπωρο του 2019.

Τώρα πρέπει να ενισχύσουμε τις προσπάθειες μας για την καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης για εργασιακούς λόγους, με γνώμονα τις ανάγκες των οικονομιών μας. Για αυτό και η Επιτροπή έχει ζητήσει από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τη συμφωνία για τη μεταρρύθμιση της Οδηγίας για την Νέα Μπλε Κάρτα με σαφή προστιθέμενη αξία πριν τις Ευρωεκλογές», συμπεραίνει ο Δ. Αβραμόπουλος.

Χρηματοδότηση

Και στο «δια ταύτα» του άρθρου του, «για την υλοποίηση όλων των αναγκαίων μέτρων για τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων, έχουμε προτείνει τον τριπλασιασμό του προϋπολογισμού της ΕΕ για τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων στο ύψος των 35 δις ευρώ για την επόμενη επταετία. Αυτές οι ανθεκτικές λύσεις που βασίζονται στην αλληλεγγύη και την ευθύνη είναι μεν φιλόδοξες αλλά εφικτές ένα υπάρχει η αναγκαία πολιτική βούληση και εξαλειφθούν οι αμφιβολίες. Υπάρχει ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας μπροστά μας και δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτο. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.

Πρέπει να ολοκληρώσουμε την αρχιτεκτονική της στρατηγικής για τη μετανάστευση όπως την έχουμε ξεκινήσει και αναπτύξει από το 2015, ξεκινώντας ουσιαστικά από το μηδέν, λόγω των πρωτοφανών γεγονότων. Είναι μία στρατηγική που επιδιώκει να προετοιμάσει την Ένωση ενόψει πιθανών παρόμοιων κινδύνων που μπορεί να συμβούν δεδομένου του ασταθούς διεθνούς περιβάλλοντος: Μία ανθεκτική στο χρόνο, αποτελεσματική και σταθερή πολιτική ανταποκρινόμενη πλήρως στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο καθώς και στις ανθρωπιστικές ηθικού χαρακτήρα υποχρεώσεις μας».