Κάτω απ' τα Κίτρινα Γιλέκα

Και, ναι, μετά από τρεις εβδομάδες ταραχών, ο Εμμανουέλ Μακρόν ενέδωσε στην ασφυκτική πίεση και απέσυρε τα σχεδιαζόμενα φορολογικά βάρη. Οι χειρότερες ταραχές στο Παρίσι μετά από εκείνες του 2005 ξέσπασαν με αφορμή την επιβολή ενός πρόσθετου τέλους, που σκοπό είχε να απομακρύνει τους πολίτες από τα αυτοκίνητά τους, για λόγους κλιματικής αλλαγής μα και μείωσης των εισαγωγών πετρελαιοειδών.

Η «κωλοτούμπα» Μακρόν απογοήτευσε όσους Ευρωπαίους βλέπουν το αύριο σαν ολοκλήρωση των κεντρικών σχεδιασμών του σήμερα. Είδαν στην υποχώρηση του Γάλλου προέδρου μια νέα νίκη των λαϊκιστών, των εχθρών όσων συνθέτουν την -κατ’ αυτούς- ασταμάτητη ανθρώπινη πρόοδο. Δεν αναλογίστηκαν βέβαια την προχειρότητα με την οποία χειρίστηκε το θέμα η κυβέρνηση, όταν επέλεξε την εύκολη και γρήγορη οδό της έμμεσης φορολογίας, αντί για τη σταδιακή εφαρμογή μιας δέσμης μέτρων υπέρ της ηλεκτροκίνησης, που ταυτόχρονα θα προφύλασσε τους κατοίκους των αγροτικών περιοχών από τις αρνητικές συνέπειες της όλης πολιτικής.  

Το φαινόμενο έχει συμπαρασύρει «κανονικούς» ανθρώπους, μετριοπαθείς αστούς σε παραγωγική ηλικία, μέλη της απειλούμενης τεράστιας μεσαίας τάξης

Το δυστύχημα με τους πολίτες αυτούς –και φυσικά με τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών που συμμερίζεται αυτές τις πεποιθήσεις– είναι πως δεν συνειδητοποιούν ότι ο λεγόμενος λαϊκισμός δεν αγγίζει πλέον μόνο τους απολιτικούς, τους επαγγελματίες ταραξίες και τους ακραίους. Το φαινόμενο έχει συμπαρασύρει «κανονικούς» ανθρώπους, μετριοπαθείς αστούς σε παραγωγική ηλικία, μέλη της απειλούμενης τεράστιας μεσαίας τάξης.

Έχουν όμως φτωχύνει οι σημερινοί Γάλλοι; Σαφώς όχι, από το 2008 το διαθέσιμο εισόδημά τους έχει αυξηθεί, έστω και λίγο. Μήπως τους απειλεί η ανεργία; Σίγουρα λιγότερο απ’ ό,τι το 2011-12, και περίπου όσο όταν άρχισε η παγκόσμια κρίση. Ναι, αλλά πλέον η ευέλικτη απασχόληση κυριαρχεί, σωστά; Μάλλον λάθος, καθώς και αυτή ως ποσοστό έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2008. Άρα τι λέμε, ότι όντως η Αψίδα του Θριάμβου βεβηλώθηκε για μια μικρή καλοπροαίρετη αύξηση της βενζίνης; Πέρα από τη γνωστή ροπή των Γάλλων προς τις βίαιες διαμαρτυρίες, πίσω από την προκειμένη περίπτωση σίγουρα κάτι παραπάνω κρύβεται. Αυτές οι μαζικές διαδηλώσεις δεν μπορούν να ιδωθούν χωριστά από τη λαϊκή ψήφο στην Ιταλία, στην Αυστρία, στις ΗΠΑ και στην Ανδαλουσία, ούτε από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις στη Γερμανία.

Πολλοί, ίσως οι περισσότεροι κάτοικοι του προηγμένου βόρειου ημισφαιρίου αισθάνονται απειλούμενοι, και πλέον είναι βέβαιοι πως οι καθιερωμένες ελίτ δε τους λαμβάνουν υπόψη, ενώ χτίζουν βιαστικά έναν κόσμο άγνωστο και αγχωτικό (χαρακτηριστική η περίπτωση της δημάρχου που ξήλωσε το πασίγνωστο I Amsterdam ως ιδιαίτερα... εγωκεντρικό). Δεν τους συγκινεί το ότι εκατοντάδες εκατομμύρια συνανθρώπων τους στον Τρίτο Κόσμο ξέφυγαν από τη φτώχεια χάρη στην παγκοσμιοποίηση· πιο πολύ τους απασχολούν οι όλο και πιο κακές δικές τους προοπτικές. Νιώθουν ότι βρίσκονται σε τέλμα, όπου σιγά-σιγά βουλιάζουν ανήμποροι, δίχως οι υπεύθυνοι να προωθούν λύσεις.

Ζουν σε έναν τόπο που υποτίθεται πως είναι παράδεισος, όμως ολημερίς αντιμετωπίζονται πατερναλιστικά. Να μη σχολιάζουν τους άλλους, να μην κάνουν παρεξηγισιμο χιούμορ, να μη φλερτάρουν. Να μην τρώνε κρέας, να μην πίνουν, να μην καπνίζουν. Να αποδέχονται πειθήνια την ισόβια εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια. Να κάνουν ότι κοιμούνται, αν μπει διαρρήκτης στο σπίτι τους. Να μη χρησιμοποιούν σακούλες και καλαμάκια, όταν οι θάλασσες του πλανήτη βρωμίζουν από τα τεράστια ποτάμια της Ασίας. Να μην απορρίπτουν την ανεξέλεγκτη μετανάστευση, όταν οι άλλοτε καλοπληρωμένες βιομηχανικές θέσεις εργασίας μεταφέρονται μαζικά στις πατρίδες πολλών απ’ όσους χτυπούν πιεστικά την πόρτα του ανεπτυγμένου κόσμου. Να μη χρησιμοποιούν το αμάξι τους, όταν το φαινόμενο του θερμοκηπίου επιβαρύνεται πολύ περισσότερο από τα εκτρεφόμενα ζώα και από τις κινέζικες λιγνιτικές μονάδες.

Εδώ στην πατρίδα μας, πόσο να νοιαστεί για το περιβάλλον ένας χειριστής χωματουργικού σε εργολαβία της ΔΕΗ, όταν βλέπει το κλείσιμο της μονάδας να έρχεται; Πόσο να παρηγορηθεί αυτός ο άνθρωπος όταν ο πρόεδρος της εταιρείας του υπόσχεται κινηματογραφικά στούντιο και καλλιέργειες αρωματικών φυτών, ως απαντήσεις στο ζήτημα επιβίωσης που έχει μπροστά του;

Η ιστορία αυτή δε θα τελειώσει με την αναδίπλωση Μακρόν, επειδή απλούστατα δεν πρόκειται για μια αμιγώς γαλλική υπόθεση. Δε μιλάμε για κάτι σα τους δικούς μας Αγανακτισμένους, δηλαδή για κομματικά καθοδηγούμενους κρατικοδίαιτους, οι οποίοι παραδοσιακά εξασφάλιζαν το ευ ζειν χάρη σε μπλόκα και καταλήψεις. Εδώ μιλάμε για νεόκοπα ακηδεμόνευτα(;) κινήματα, που ξεφεύγουν από τις παραδοσιακές πολιτικές διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος, οπωσδήποτε πιο απειλητικά από τους Occupy.

Οι συμμετέχοντες πολίτες σε όλο τον «λευκό» κόσμο αποτελούν μια αντίφαση· είναι ταυτόχρονα συντηρητικοί και ριζοσπάστες, ζορισμένοι  και βολεμένοι, του τεχνικού λυκείου και του διδακτορικού τίτλου, ανοιχτόμυαλοι και οπισθοδρομικοί, και τα στερεοτυπικά διλήμματα περί προόδου και αντίδρασης, όπως και περί φωτός και σκότους, τους αφήνουν παγερά αδιάφορους. Εαν οι πολιτικοί δεν τους προσφέρουν μια αποδεκτή διέξοδο θα απαιτήσουν να σταματήσει ο κόσμος για να κατέβουν. Παράλογο; Αναμφίβολα. Ε και; Πότε οι μεγάλες ανατροπές χαρακτηρίστηκαν από ψυχρή λογική;