Γαλλικός θυμός

Μα γιατί θυμώνουν τόσο στη Γαλλία; Αφού στην Ευρώπη ζούμε καλύτερα απ’ ό,τι στην Αφρική και στην Ασία, αφού το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει και η μεγάλη κρίση στην ευρωζώνη πέρασε.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου Viavoice για τη γαλλική εφημερίδα Liberation, οι περισσότεροι από όσους υποστηρίζουν το «κίνημα των κίτρινων γιλέκων» έχουν το αίσθημα ότι «τα πρόσωπα που διοικούν τη Γαλλία δεν τους αντιπροσωπεύουν και δεν τους ακούν». Και είναι πολλοί: Το 53% δηλώνουν στήριξη, το 31% δηλώνουν ότι το καταλαβαίνουν χωρίς να το στηρίζουν, δηλαδή περισσότεροι από οκτώ στους δέκα Γάλλους το βλέπουν το λιγότερο με συμπάθεια.

Μα τι πράγματα είναι αυτά; Οι πολιτισμένοι Γάλλοι δεν καταδικάζουν τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται; Βλέπουν θετικά αυτούς που τα σπάνε και τα καίνε; Έτσι είναι και ακόμη περισσότερο: Η συμπάθεια διατρέχει οριζόντια τη γαλλική κοινωνία. Στον κόσμο της αριστεράς φτάνει στο 60%, αλλά και η δεξιά δεν πάει πίσω με 57%, στο χώρο της ακροδεξιάς η στήριξη στο κίνημα που δραστηριοποιείται από τις 17 Νοεμβρίου φτάνει στο 82%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό είναι 53% σε όσους δεν δηλώνουν κοντά σε κανένα κόμμα.

Το αναμενόμενο είναι ότι εργάτες και υπάλληλοι είναι οι περισσότεροι από τους εμπλεκόμενους και ότι όσο ανεβαίνει το οικονομικό επίπεδο τόσο πέφτει το ενδιαφέρον. Αναμενόμενο είναι επίσης ότι ακροδεξιές, εθνικιστικές και παραθρησκευτικές οργανώσεις αναζητούν πολιτικές ευκαιρίες μέσα στην αναμπουμπούλα, ενώ η γαλλική πολιτική και οικονομική ελίτ είναι πολύ δύσκολο να ξεμπερδέψει τώρα με μια σκληρή καταγγελία του λαϊκισμού. Η αντιπολίτευση πιέζει για εκλογές και δημοψήφισμα, η Λεπέν επιχειρεί να καβαλήσει το κύμα της διαμαρτυρίας και η κυβέρνηση αναζητά τρόπους επιστροφής στην κανονικότητα. Και να το καταφέρει θα είναι προσωρινό, γιατί η θάλασσα του θυμού έχει πολύ μεγάλο βάθος. Δεν είναι απλώς η αύξηση της τιμής των καυσίμων και του κόστους ζωής, είναι η ενίσχυση της συλλογικής αίσθησης ότι οι πάνω αντιμετωπίζουν τους κάτω με αδιαφορία, αν όχι με περιφρόνηση, σαν έναν δημοσιονομικό μπελά γιατί χρειάζονται στήριξη από το κράτος και σαν αποτυχημένους που κάνουν δαχτυλιές στη λαμπερή βιτρίνα του Παρισιού.

Ο Μακρόν εμφανίζεται ανυποχώρητος, αποφασισμένος να επιβάλει τάξη και ασφάλεια, να τιμωρήσει και να περιορίσει τους μπαχαλάκηδες, να συνεχίσει την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματός του. Αλλά σίγουρα δεν είχε σκεφτεί ότι θα βρεθεί σε τέτοια θέση όταν στην πρώτη του συνέντευξη με την ιδιότητα του προέδρου μιλούσε με θαυμασμό για τους μπροστάρηδες της οικονομικής προσπάθειας της Γαλλίας, περιγράφοντάς τους σαν τους αναρριχητές που ανεβαίνουν πρώτοι δεμένοι στο σκοινί καθοδηγώντας τους άλλους, τους ανίκανους, που ακολουθούν και μένουν πίσω.

Μετά τις μεγαλύτερες ταραχές της τελευταίας δεκαετίας στη Γαλλία ο Εμμανουέλ Μακρόν, από τους σημαντικότερους σήμερα ηγέτες στην Ε.Ε., με τη στάμπα του «προέδρου των πλουσίων», θα μπορούσε να ξαναδιαβάσει τον συμπατριώτη του Τομά Πικετί που τα έγραψε έγκαιρα για την έκρηξη των ανισοτήτων στα χρόνια της κρίσης, για τη συγκέντρωση ακόμη περισσότερου πλούτου στα χέρια ακόμη λιγότερων, για τη ρητορική βία σε βάρος των χαμένων του συστήματος («εξτρεμισμός της αξιοκρατίας»).

Αυτοί οι χαμένοι, οι ξεχασμένοι, οι αόρατοι, κάτι θέλουν να του πουν και θα του το πουν όσο και να μη θέλει να τους ακούσει.