Τέλος εποχής για τον νόμο Κατσέλη;

Εντείνονται οι διαβουλεύσεις για την αντικατάσταση του νόμου Κατσέλη με τον πήχη για την προστασία της πρώτης κατοικίας να ορίζεται στα 100.000 ευρώ.

Το ισχύον πλαίσιο, που ορίζει ο νόμος Κατσέλη και λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2018, έχει δεχθεί έντονες επικρίσεις από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Μάλιστα, θεωρούν ότι ο συγκεκριμένος νόμος έχει τέτοιες αδυναμίες, οι οποίες εν τέλει ευνοούν πολλούς κακοπληρωτές. 

Σύμφωνα με πληροφορίες, το βασικό σενάριο που τίθεται επί τάπητος προβλέπει ένα νέο σχήμα προστασίας της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς μόνο για τις πραγματικά ευάλωτες ομάδες δανειοληπτών και με πολύ χαμηλότερο πήχη προστασίας ως προς την αντικειμενική αξία των ακινήτων.

Παράλληλα, το νέο όριο προστασίας της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς δεν θα ξεπερνά τις 100.000 ευρώ για τον άγαμο, ενώ σήμερα ξεκινά από τις 180.000 και για τον έγγαμο μπορεί να φθάσει έως και τις 280.000 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών.

Την ίδια ώρα, τραπεζικοί κύκλοι που συνομίλησαν με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό των τραπεζών της ευρωζώνης (SSM) αναφέρουν ότι και ο SSM συμφωνεί με το όριο των 100.000 ευρώ, παρότι τις προηγούμενες ημέρες υπήρξαν πληροφορίες, που ήθελαν τον Μηχανισμό να πιέζει για περαιτέρω μείωση του ορίου στις 75.000 ευρώ.

Όπως επισήμανε η Κομισιόν στην πρώτη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας της Ελλάδας, τον Σεπτέμβριο βρίσκονταν σε εκκρεμότητα 135.000 αιτήσεις υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη. Εκτιμάται ότι μεγάλο μέρος αυτών των αιτήσεων έχει υποβληθεί από στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Η έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας υπογράμμιζε την πρόθεση της ελληνικής πλευράς «να προβεί σε προσαρμογές στην προστασίας της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών» και τόνιζε ότι «το πεδίο εφαρμογής της προστασίας της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς θα πρέπει να είναι μικρότερο σε σύγκριση με το ισχύον πλαίσιο και να συνδυάζεται με όρους, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων αξίας των ακινήτων, ώστε η προστασία αυτή να απευθύνεται περισσότερο στις πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες».

Ένα από τα σενάρια που έχουν πέσει στο τραπέζι είναι να εφαρμοστεί από το 2019 στη θέση του νόμου Κατσέλη το μοντέλο της Κύπρου, ωστόσο η ελληνική προσαρμογή χρειάζεται προσεκτική εξειδίκευση.

Το κυπριακό πρόγραμμα «Εστία» προβλέπει σημαντικό «κούρεμα» του στεγαστικού δανείου και επιδότηση από το κράτος του 1/3 της μηνιαίας δόσης για τα πιο αδύναμα οικονομικά νοικοκυριά.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το 14,4% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (δηλαδή, πάνω από 12 δισ. ευρώ) τελεί υπό καθεστώς αίτησης για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη. Στο χαρτοφυλάκιο των στεγαστικών δανείων το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται και φθάνει το 30%.

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επικεντρώνουν την κριτική τους στο γεγονός ότι πολλοί οφειλέτες προσφεύγουν στην προστασία που παρέχει ο νόμος Κατσέλη για να μην βρεθούν σε διαδικασία συνεννόησης με τις τράπεζες για τα δάνειά τους.

Ο λόγος είναι ότι από την στιγμή που θα καταθέσουν αίτηση υπαγωγής, δεν μπορούν να υπάρξουν διαδικασίες διευθέτησης του δανείου από τις τράπεζες εάν δεν υπάρξει δικαστική απόφαση.

Στην ουσία δηλαδή, εξαιτίας του φόρτου των δικαστηρίων, χιλιάδες υποθέσεις έχουν ουσιαστικά «παγώσει».