Τι πιστεύετε ότι είναι οι μαθητικές καταλήψεις;

Η επικαιρότητα τρέχει. Ακούτε για αυτήν. Τώρα έχετε τη δυνατότητα να μιλήσετε για αυτήν. Κάθε εβδομάδα και για ένα διαφορετικό θέμα. Η Prorata θέτει κάθε Παρασκευή μία και μόνο ερώτηση για ένα θέμα επικαιρότητας στους εγγεγραμμένους στη λίστα ηλεκτρονικών διευθύνσεών της και παρουσιάζει κάθε Δευτέρα τις απαντήσεις τους στην Athens Voice. Αν επιθυμείτε και εσείς να εγγραφείτε στη λίστα της Prorata, πατήστε εδώ.

Μαθητευόμενοι επαναστάτες με αιτία ή χωρίς;

Είναι εκείνη η εποχή του χρόνου που τα λύκεια και τα γυμνάσια των μεγάλων πόλεων κρεμούν δύο πανό στα κάγκελα της εισόδου και πιθανώς στον δεύτερο όροφο του κτιρίου. Είναι εκείνη η εποχή του χρόνου που οι περισσότεροι 15χρονοι και 16χρονοι μετατρέπονται από ένοικοι σε περαστικούς του σχολείου τους. «Κατάληψη». Ένα από τα μέσα πολιτικής κινητοποίησης, σύμφωνα με τη θεωρία πολιτικής συμμετοχής, στο οποίο καταφεύγουν τα τμήματα του πληθυσμού εκείνα που αισθάνονται εντονότερη την πολιτική αποξένωση και στερούνται διόδων έκφρασης των αιτημάτων τους. Είναι όμως η μαθητική κατάληψη μια ένδειξη αγωνιστικής και διεκδικητικής διάθεσης των νέων; Το προβλέψιμο της εκδήλωσης των καταλήψεων κάθε χρόνο τις ίδιες ημέρες δεν ευνοεί τη θετική απάντηση, καθώς η κανονικότητα του φαινομένου μειώνει την πιθανότητα σύνδεσης της διεκδίκησης με ένα συγκυριακό αίτημα της μαθητικής κοινότητας, ακόμα και αν λάβει κανείς υπόψη του τον μεταρρυθμιστικό οργασμό των εκάστοτε Υπουργών Παιδείας. Μήπως λοιπόν η κατάληψη είναι μια ανούσια συνήθεια;

Η Ερώτηση της Εβδομάδας από την Prorata έθεσε το συγκεκριμένο ζήτημα και κατέγραψε μια υπεροχή της άποψης ότι οι μαθητικές καταλήψεις αποτελούν μια ανούσια συνήθεια (41%) έναντι της άποψης ότι είναι μια ένδειξη της αγωνιστικής και διεκδικητικής διάθεσης των μαθητών (27%). Ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζει το υψηλό ποσοστό που κατέγραψε η άποψη ότι οι καταλήψεις είναι μια ευκαιρία διείσδυσης ακραίων ομάδων και αντιλήψεων στον μαθητικό πληθυσμό (28%), εύρημα που μαρτυρά ότι οι καταλήψεις προσλαμβάνονται από μέρους του πληθυσμού ως «δούρειος ίππος» για σημαντικότερες της φαινομενικής τους πολιτικές ζυμώσεις. Η σύνδεση των καταλήψεων με τη μαθητική εξέγερση του 2008 επ’ αφορμή της δολοφονίας Γρηγορόπουλου, αλλά και με την οργανωμένη προσπάθεια υποκίνησης καταλήψεων σε σχολεία της Βόρειας Ελλάδας κατά τις τελευταίες ημέρες με πρόσχημα την υπό συζήτηση συμφωνία για το όνομα της ΠΓΔΜ ή τη δολοφονία Κατσίφα στην Αλβανία ερμηνεύει το σημαντικό ποσοστό που συγκεντρώνει η άποψη αυτήν, ειδικά στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Η κατανομή των απαντήσεων των συμμετεχόντων στην έρευνα εμφανίζει κάποιες διαφορές ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, με σημαντικότερη αυτή που αφορά την ηλικία και τη μόρφωση. Οι συμμετέχοντες κάτω των 35 ετών και μέσης μόρφωσης απάντησαν σε μεγαλύτερο ποσοστό –σε σύγκριση με τον μέσο όρο– ότι οι καταλήψεις είναι ένδειξη αγωνιστικής διάθεσης των μαθητών, ενώ οι συμμετέχοντες άνω των 55 ετών και υψηλής μόρφωσης απάντησαν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι υποκρύπτουν τον κίνδυνο διείσδυσης ακραίων αντιλήψεων και ομάδων στον μαθητικό πληθυσμό. Ενδιαφέρουσες είναι και οι διαφορές στις κατανομές βάσει της τοποθέτησης των συμμετεχόντων στον κλασικό άξονα «αριστερά-δεξιά», με τους αριστερούς ψηφοφόρους να ακολουθούν την κατεύθυνση των νέων και να υποστηρίζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι οι καταλήψεις είναι μια ένδειξη της αγωνιστικής διάθεσης των μαθητών και τους δεξιούς ψηφοφόρους να υποστηρίζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι είναι μια ανούσια συνήθεια. Αξίζει να σημειωθεί το υψηλότερο ποσοστό υπέρ της άποψης ότι οι καταλήψεις είναι μια ευκαιρία διείσδυσης των ακραίων στα σχολεία που καταγράφεται στην ομάδα των κεντρώων ψηφοφόρων.

Ο συσχετισμός των απαντήσεων με το κόμμα στο οποίο οι συμμετέχοντες αισθάνονται πιο κοντά κατέδειξε ότι οι συμπαθούντες του ΣΥΡΙΖΑ, της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ δε διαφέρουν από τον μέσο ψηφοφόρο ως προς τη θέση τους, ενώ την ίδια στιγμή οι συμπαθούντες τη Χρυσή Αυγή ή το ΚΚΕ τείνουν να επιλέγουν σε πολύ υψηλότερα ποσοστά από τον μέσο όρο την άποψη ότι οι καταλήψεις είναι ένδειξη διεκδικητικότητας των μαθητών και, την ίδια στιγμή, οι συμπαθούντες το Ποτάμι τείνουν να επιλέγουν την άποψη ότι οι καταλήψεις είναι μια ευκαιρία διείσδυσης των ακραίων.

Οι συσχετίσεις είναι δικαιολογημένες, αν σκεφτεί κανείς ότι τα δύο πρώτα κόμματα ενθαρρύνουν –προφανώς το καθένα από μια διαφορετική αφετηρία– την ενεργητική διεκδίκηση, ενώ το τρίτο κόμμα αποθαρρύνει την ένταση που συνεπάγεται η διεκδίκηση της μίας ή της άλλης κοινωνικής ομάδας προς όφελος μιας κοινά αποδεκτής συναινετικής διαδικασίας. Τελικά, οι στάσεις έναντι των σχολικών καταλήψεων αναδεικνύουν, πέρα από τις πεποιθήσεις για το αν οι μαθητές διεκδικούν με αιτία ή χωρίς, μια ενδιαφέρουσα αντίθεση για την πρόσληψη της πολιτικής ως έναν χώρο σύγκρουσης, σύνθεσης ή απλώς συνεύρεσης.