Όχι άλλο (τέτοιο) κοινωνικό κράτος

Προσωπικές εμπειρίες το έναυσμα για όσα ακολουθούν. Όχι, βέβαια, για να πω τον πόνο μου και να ξεθυμάνω, ούτε για να κλαψουρίσω, αλλά για να αναφερθώ σε μία ακόμα από τις παθογένειες του ελληνικού «κοινωνικού» (τρομάρα του…) κράτους.

Πριν από 34 και κάτι χρόνια, το σωτήριον έτος 1979, γράφτηκα στο τότε Ταμείο Εμπόρων (ΤΑΕ) ως συνιδιοκτήτης μιας μικρής εκδοτικής επιχείρησης. Το ΤΑΕ λοιπόν, που ήταν ένα σχετικά υγιές ταμείο, αφού είχε σχέση συνταξιούχων προς ασφαλισμένους 1:6, το κατήργησε κάποια στιγμή το κράτος, συγχωνεύοντάς το στον ΟΑΕΕ, μαζί με το πρώην ΤΕΒΕ, το πρώην ΤΣΑ και δεν ξέρω ποιους άλλους. Με τούτα και μ’ εκείνα, βρέθηκα ασφαλισμένος ως μεταφραστής στον ΟΑΕΕ, στον οποίο, παρακαλώ, υποχρεούμαι να καταβάλλω κάτι περισσότερο από € 500 το μήνα, με την προοπτική το 2017, μετά από 38 χρόνια εργασίας δηλαδή, να πάρω σύνταξη κάτι σαν €1.000 – αν την πάρω και αν πάρω τόσα και όχι λιγότερα. Κατά τα άλλα, τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου αναφέρουν ότι υπάρχουν στη χώρα μας περίπου 450.000 συνταξιούχοι ηλικίας κάτω από 60 ετών. Μάλιστα, από αυτούς οι 250.000 είναι και κάτω από 55!

Σε πρόχειρο λογαριασμό που έκανε ο λογιστής μου, τα περίπου €500 ή το ανάλογό τους που καταβάλλω επί σχεδόν 35 χρόνια, ανατοκιζόμενα (και μάλιστα σε εποχές όπου τα επιτόκια ήταν 25%) θα μου είχαν εξασφαλίσει όχι μόνο αξιοπρεπέστατη περίθαλψη όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και απόλυτη αυτάρκεια όταν θα αποφάσιζα να αποσυρθώ. Κατά τη χαρακτηριστική διατύπωση του λογιστή: «Μια μικρή πολυκατοικία θα είχατε σήμερα!».

Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ή περίεργο ότι όλοι οι νέοι που βγαίνουν (αν και όσο βγαίνουν…) στην αγορά εργασίας αποφεύγουν σαν το διάβολο –ή προσπαθούν να αναβάλουν– την εγγραφή τους στον ΟΑΕΕ, στον οποίο καλούνται να πληρώσουν τουλάχιστον €280 το μήνα (σχεδόν €3.500 το χρόνο), χωρίς καν να ξέρουν αν θα έχουν δουλειά γενικώς ή αν θα βγάζουν έστω τα χρήματα για τον ΟΑΕΕ!

Α, ναι, και κάτι ακόμα, κρισιμότατο για ελεύθερους επαγγελματίες όπως εγώ, που ούτε εσχατόγεροι αισθανόμαστε, ούτε η φύση της δουλειάς μας είναι τέτοια ώστε να μην μπορεί να ασκείται και σε «μεγάλη» ηλικία. Από τη στιγμή που θα υποβάλεις τα χαρτιά σου για σύνταξη (η οποία, εκτός των άλλων, θα χρειαστεί δύο χρόνια για να «βγει» και να αρχίσει να «τρέχει»), χάνεις το δικαίωμα να ασκείς το επάγγελμα και οφείλεις να «κλείσεις» τα βιβλία σου.

Εν κατακλείδι και εν περιλήψει, για να μη γίνω κουραστικός: πληρώνεις τα μαλλιοκέφαλά σου επί 37 χρόνια για μια υποτυπώδη σύνταξη, η οποία επιπλέον σου απαγορεύει να εργάζεσαι, ώστε αφενός να συμπληρώνεις το εισόδημά σου και αφετέρου να μην καταντήσεις να βλέπεις τον Αυτιά ή να συζητάς πολιτικά στο Ζάππειο.

Μιλάμε για τέτοιο «κοινωνικό κράτος» και τέτοιες «κοινωνικές» πολιτικές! Με άλλα λόγια, μιλάμε για συνθήκες που θυμίζουν μάλλον «σοβιετική» δημοκρατία κάπου στην κεντρική Ασία, παρά δυτικού τύπου wellfare state. Αν, μάλιστα, τολμήσεις να πεις ότι θα προτιμούσες μια κοινωνία στην οποία κάθε πολίτης θα μπορεί να αποφασίζει ο ίδιος πώς θα φροντίσει την υγεία του και τα «γεράματά» του, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χαρακτηριστείς «νεοφιλελεύθερος» και θα κατηγορηθείς ότι θέλεις «να κατεδαφίσεις το κοινωνικό κράτος».

Αν «κοινωνικό κράτος» καταντάει να σημαίνει ότι τρέφεις (εμμέσως) χιλιάδες ρουσφετολογικά προσληφθέντες και χρηματοδοτείς (εμμέσως, πάλι) κυρίες που συνταξιοδοτήθηκαν κάποτε στα 35 ή τα 40, διαζευγμένες κόρες τεθνεώτων και επιτήδειους τυφλούς και άλλους «ανάπηρους», συγγνώμη, αλλά κάπου έχει γίνει λάθος είτε στη συνταγή είτε στην ορολογία. Μάλλον θα πρέπει να ξαναθυμηθούμε τι σημαίνει κοινωνία ελεύθερων, δημιουργικών πολιτών, υπεύθυνων μεταξύ άλλων και για το πώς θα φροντίσουν οι ίδιοι για την υγεία τους και για τη σύνταξή τους.