Κάθε μεγάλη αλλαγή της ανθρώπινης ύπαρξης στη Δύση έγινε λόγω μιας νέας επαφής και αντιπαράθεσης με την αρχαιότητα και όπου ξεχάστηκε επικράτησε η βαρβαρότητα.
Σχόλιο του Στράτη Στρατήγη για τα αρχαία ελληνικά και την επίδραση της αρχαιότητας στη Δύση
Ο Karl Jaspers το 1931, ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος του περασμένου αιώνα, καθηγητής ακόμη τότε στην Χαϊδελβέργη, είχε γράψει το περίφημο «Die geistige Situation der Zeit» (Η πνευματική κατάσταση της εποχής).
Το βιβλίο αυτό του κόστισε την εχθρότητα του επερχόμενου ναζισμού και τον ανάγκασε να εκπατρισθεί στην Βασιλεία της Ελβετίας και να διδάξει στο εκεί Πανεπιστήμιο ως τον θάνατό του.
Στις σελ. 114-5 σε επανέκδοση του εκδοτικού οίκου Walter de Grueter & Co (Βερολίνο) του 1953, έγραφε στο κεφάλαιο ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (σε δική μου ελεύθερη μετάφραση/απόδοση):
«Η παιδεία στη Δύση για ευρύτατα στρώματα, όχι για την μάζα, πέτυχε αποκλειστικά στο δρόμο της Ανθρωπιστικής (Humanismus) ενώ για μεμονωμένους άλλους υπήρχαν και άλλοι δρόμοι. Όποιος στη νεότητά του μάθαινε αρχαία ελληνικά και λατινικά και διάβαζε τους αρχαίους ποιητές, φιλοσόφους, ιστορικούς, την Αγία Γραφή και λίγους από τους μεγάλους ποιητές του δικού του έθνους, όποιος κατόρθωνε να ενδιατρίψει στα μαθηματικά, γέμιζε από έναν κόσμο, που του έδινε την αναφαίρετη πλέον δυνατότητα να καταλαβαίνει την αέναη κινητικότητα των πραγμάτων και με την πνευματική περιέργεια του να έχει πρόσβαση στην αντίληψη όλων των άλλων.
Αλλά αυτή η παιδεία είναι, μέσω της πραγματώσεώς της, συγχρόνως και μία επιλογή. Δεν καταλαβαίνουν όλοι περί τίνος πρόκειται, πολλοί αποτυγχάνουν και την έχουν προσλάβει μόνο επιφανειακά. Δεν αρκεί η ειδική επίδοση σε γλώσσες ή στη μαθηματική σκέψη είτε για πραγματολογικά στοιχεία (Realien) αλλά η ετοιμότητα να καταληφθεί πνευματικά απ’ την παιδεία αυτή εις βάθος. Η ανθρωπιστική παιδεία είναι εν τέλει αυτή του καθ’ ενός μας, ο οποίος την επιλέγει με το Είναι του για την Εξέλιξή (Werden) του.
Μόνο αυτή η παιδεία έχει, εκ του λόγου αυτού, τη θαυμάσια ιδιαιτερότητα, ακόμα και κακοί δάσκαλοι να μπορούν να πετύχουν ένα αποτέλεσμα. Όποιος, ως μαθητής, διαβάζει την «Αντιγόνη» και λόγω της διδασκαλίας της γραμματικής και της σύνταξης, δυσφορεί με την διδασκαλία, είναι παρά ταύτα δυνατό να ενθουσιασθεί, γιατί θα έχει το αρχαίο κείμενο μπροστά του.
Διερωτώμεθα γιατί αυτός ο μοναδικός δρόμος έχει αυτό το πλεονέκτημα και η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο ιστορικά και χωρίς οποιαδήποτε λογικά εξηγήσιμη σκοπιμότητα (einleuchtende Zweckhaftigkeit). Η αρχαιότητα θεμελίωσε στην πράξη, αυτό που εμάς στη Δύση μας κάνει να μπορούμε να γίνουμε Άνθρωποι. Στην Ελλάδα θεμελιώθηκε και έγινε αντιληπτή για πρώτη φορά η εκπαιδευτική ιδέα , η οποία για κάθε έναν που την καταλαβαίνει, ισχύει από τότε.
Κάθε μεγάλη αλλαγή της ανθρώπινης ύπαρξης στη Δύση έγινε λόγω μιας νέας επαφής και αντιπαράθεσης με την αρχαιότητα και όπου ξεχάστηκε επικράτησε η βαρβαρότητα. Ό,τι κλυδωνίζεται, ό,τι αποσπάται από τη βάση του, όπως εμείς, οφείλεται στην απώλεια της αρχαιότητας. Το δικό μας αν και συνεχώς εναλλασσόμενο θεμέλιο (verwandelter Grund ) είναι η αρχαιότητα. Είμαστε δυτικοί κατά το μέτρο που ανήκουμε κάθε φορά σε ένα έθνος που, κατά τον δικό του ιδιαίτερό τρόπο, ενσωμάτωσε την αρχαιότητα. Η παιδεία αυτή είναι σήμερα, λόγω της θέλησης των μαζών στην καλύτερη περίπτωση, μόνο επιτρεπτή. Ο αριθμός των ανθρώπων, για τους οποίους έχει κάποια σημασία, γίνεται όλο και μικρότερος.»
Αυτή η τελευταία φράση κ. Ρεπούση, θέλετε να ισχύσει και για μας;
18°
