Η Μέρκελ πολιτικό θύμα του προσφυγικού-μεταναστευτικού

Είναι η μοίρα σημαντικών πολιτικών ηγετών να παίρνουν αποφάσεις που επιβάλλονται και να πέφτουν στη συνέχεια θύματα των σχετικών προβλημάτων και της διαχείρισής τους.

Με μια τέτοια απόφαση ήρθε στην εξουσία η καγκελάριος Μέρκελ, όταν ο Σοσιαλδημοκράτης προκάτοχός της Σρέντερ εγκατέλειψε την παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατική πολιτική υπέρ της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της γερμανικής οικονομίας, στα πλαίσια της ΟΝΕ. Η προσαρμογή που ξεκίνησε με απόφαση του Σρέντερ προκάλεσε τη διάσπαση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος με την αποχώρηση της αριστερής του πτέρυγας και άνοιξε τον δρόμο στην πολιτική επικράτηση της κ. Μέρκελ και των Χριστιανοδημοκρατών, Χριστιανοκοινωνιστών.

Δεκαπέντε χρόνια αργότερα ελάχιστοι αμφιβάλουν ότι το πρόγραμμα «Ατζέντα 2010» που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Σρέντερ οδήγησε στην κυριαρχία της Γερμανίας στα πλαίσια της Ευρωζώνης και είχε μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για το μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού πληθυσμού.

Οι Σοσιαλδημοκράτες δεν άντεξαν την πολιτική του διαχείριση, ηττήθηκαν από τη Μέρκελ και πληρώνουν ακριβά τη συμμετοχή τους σε κυβερνήσεις συνασπισμού υπό την καγκελάριο, οι οποίες κινούνται σταθερά στην πορεία εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας που χάραξε ο Σρέντερ.

Η κρίσιμη απόφαση

Στην περίπτωση της κ. Μέρκελ η κρίσιμη απόφαση ελήφθη τον Σεπτέμβριο του 2015. Αντιμέτωπη με 1 εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες που έστειλε ο Ερντογάν στην Ε.Ε. μέσω Ελλάδας και τους άφησε ο Τσίπρας να περάσουν χωρίς ελέγχους και περιορισμούς σε Αυστρία, Γερμανία και Σουηδία, η καγκελάριος παρενέβη για να βάλει τέλος στην ανθρωπιστική κρίση, ανοίγοντας τα σύνορα και τη γερμανική κοινωνία.

Είχα επισημάνει τότε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι το κόστος για τους Χριστιανοδημοκράτες-Χριστιανοκοινωνιστές από αυτή την απόφαση θα ήταν τεράστιο. Επρόκειτο για μία ακόμη απόφαση στρατηγικής σημασίας η οποία ήταν στη σωστή κατεύθυνση αλλά δεν ήταν πολιτικά διαχειρίσιμη.

Με την πρωτοβουλία της καγκελαρίου Μέρκελ βελτιώθηκε διεθνώς η εικόνα της Γερμανίας. Δεν ήταν πλέον η δύναμη με το σκοτεινό παρελθόν που απειλούσε με το οικονομικό της πλεονέκτημα τα άλλα κράτη της Ε.Ε. αλλά μία δύναμη ανθρωπισμού και αλληλεγγύης.

Δυναμική αντίδραση

Οι Γερμανοί αντέδρασαν δυναμικά στην απόφαση υπέρ των προσφύγων και των μεταναστών. Η σκληρή Δεξιά έως ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία μέχρι τότε δεν μπορούσε να περάσει το όριο του 5% που εξασφαλίζει εκπροσώπηση στην Ομοσπονδιακή Βουλή στο Βερολίνο, εκτινάχθηκε στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στο 12%.

Είναι πλέον το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξαιτίας της κυβερνητικής συνεργασίας των Σοσιαλδημοκρατών με τους  Χριστιανοδημοκράτες, Χριστιανοκοινωνιστές, οι βουλευτές της προεδρεύουν σε κρίσιμες κοινοβουλευτικές επιτροπές, όπως είναι η Επιτροπή Οικονομικών της Ομοσπονδιακής Βουλής, που θα κληθεί να αποφασίσει και για το θέμα της μη εφαρμογής της νέας μείωσης των συντάξεων στην Ελλάδα, και εκπροσωπείται στις τοπικές Βουλές και των 16 γερμανικών κρατιδίων.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι δημοσκοπικά η Εναλλακτική για τη Γερμανία μάχεται με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα για τη δεύτερη θέση, ενώ έρχεται πρώτο κόμμα στις περιοχές της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, από τις οποίες προέρχεται η κ. Μέρκελ.

Στις περιοχές αυτές οι πολίτες θεωρούν ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, οι τοπικές κυβερνήσεις και οι δημοτικές αρχές δεν πρέπει να δαπανούν 16-18 δισ. τον χρόνο για την οικονομική και κοινωνική ενσωμάτωση των προσφύγων και των μεταναστών για όσο διάστημα το βιοτικό τους επίπεδο παραμένει αισθητά κατώτερο από εκείνο των πολιτών που ζουν στις περιοχές της πρώην Δυτικής Γερμανίας. Αυτή η διαφορά σε βάρος των περιοχών της πρώην Ανατολικής Γερμανίας εξηγεί και τη φυγή των νέων προς τις περιοχές της πρώην Δυτικής Γερμανίας.

Η αποδοκιμασία της στρατηγικής επιλογής που έκανε η καγκελάριος Μέρκελ προκάλεσε τη φθορά των Χριστιανοδημοκρατών, Χριστιανοκοινωνιστών από τα δεξιά σε όφελος της Εναλλακτικής για τη Γερμανία και τη διαμαρτυρία της δεξιάς πτέρυγας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος και του Χριστιανοκοινωνικού Κόμματος της Βαυαρίας για τις κεντρώες, φιλελεύθερες επιλογές της.

Είναι ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί το γεγονός ότι η καγκελάριος δεν μπόρεσε να επανεκλέξει ένα κοινοβουλευτικό στέλεχος εμπιστοσύνης της στη θέση του επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος.

Η κ. Μέρκελ αναγνώρισε τη νέα πολιτική πραγματικότητα μετά τη μεγάλη εκλογική πτώση στις τοπικές εκλογές στη Βαυαρία και στην Έσση. Ανακοίνωσε ότι δεν θα διεκδικήσει την επανεκλογή της στην ηγεσία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος και πως δεν θα κατέβει στις εκλογές του 2021 ούτε σαν απλή βουλευτής.

Ουσιαστικά προετοίμασε την αποχώρησή της το φθινόπωρο του 2019, στο μέσον της τέταρτης θητείας της, για να έχει χρόνο όποια ή όποιος την αντικαταστήσει στην καγκελαρία να φτιάξει την επόμενη ηγετική ομάδα και να προσπαθήσει να κερδίσει την εμπιστοσύνη της γερμανικής κοινής γνώμης πριν τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.

Η Μέρκελ, όπως και ο Σρέντερ, πήρε μία σωστή στρατηγικής σημασίας απόφαση με απαγορευτικό πολιτικό κόστος διαχείρισης. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό της κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν τη δύσκολη απόφαση. Βγήκε όμως τραυματισμένη από την αναμέτρηση και εκτίμησε, πολύ σωστά, ότι δεν μπορεί να συνεχίσει.

Η αποχώρηση Μέρκελ βάζει στο «ψυγείο» τις προσπάθειες για την αναγκαία ευρωπαϊκή επανεκκίνηση και αναμένεται να κάνει το ευρωπαϊκό περιβάλλον πιο δύσκολο για την Ελλάδα.