Ηνωμένες Πολιτείες, 1964. Παραμονές προεδρικών εκλογών. Ο Λίντον Τζόνσον, εν ενεργεία πρόεδρος (μετά τη δολοφονία του Τζον Κένεντι) και υποψήφιος των Δημοκρατικών, συσκέπτεται με τους συμβούλους του για να σκαρφιστούν τη συκοφαντία με την οποία θα «ξεπαστρέψουν» άπαξ και διά παντός την υπόληψη του Μπάρι Γκολντγουότερ, υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών. Ρίχνουν διάφορες ιδέες στο τραπέζι. Καμία δεν αρέσει στον πρόεδρο. «Λέω να διαδώσουμε», προτείνει τελικά ο ίδιος, «πως γαμάει αγελάδες». Πέφτει παγωμάρα. «Κύριε πρόεδρε, με όλο το σεβασμό», τολμάει να σχολιάσει ένας σύμβουλος, «κανένας δεν θα πιστέψει ότι ο Γκολντγουότερ γαμάει αγελάδες». «Το ξέρω», αντιτείνει ο Τζόνσον, «αλλά θέλω να τον δω να το διαψεύδει δημόσια».
Μισό αιώνα αργότερα, η τεχνολογία απέχει έτη φωτός, αλλά η διττή σκοπιμότητα μιας συκοφαντίας παραμένει αναλλοίωτη. Το ψέμα πρέπει να είναι τόσο εξωφρενικό ώστε να σοκάρει ακόμη και η διάψευσή του. Πώς να ξαναπάρεις στα σοβαρά τον Γκολντγουότερ, όταν κάθε φορά που θα τον ακούς εφεξής –είτε αναφέρεται στον αμυντικό προϋπολογισμό είτε στις δαπάνες για τη δημόσια υγεία– συνειρμικά θα τον φαντασιώνεσαι με κατεβασμένα τα σώβρακα, να πλευρίζει καυλωμένος το ανύποπτο θηλαστικό; Με τη σημερινή τεχνολογία, ωστόσο, δεν χρειάζεσαι το μηχανισμό ενός Αμερικανού προέδρου για να διασπείρεις σε πανεθνική κλίμακα μια τόσο γελοία και ανυπόστατη σπερμολογία. Σου αρκεί ένα PC κι ένας βαριεστημένος αργόσχολος. Θα φυτέψει την πρώτη φήμη το πρωί και, με τη βοήθεια του τυφλού streaming, μεσημεριάτικα θα έχει κάνει το γύρο του πλανήτη. Από αντίγραφο σε αντίγραφο η φήμη κατά τι θα «ξεπλένεται» και συν τω χρόνω θα μοσχοβολάει «εγκυρότητα». Στο τέλος της ημέρας ο Γκολντγουότερ θα έχει ξεράσει τα πάντα. Μέχρι και από τις αγελάδες θα έχεις αποσπάσει ομολογία.
Η «δολοφονία χαρακτήρα», όπως άκομψα αλλά κυριολεκτικά μεταφράζεται το character assassination, είναι μια τεχνική τόσο αρχαία όσο και η σκατοψυχία του ανθρώπου, μολονότι τα τελευταία χρόνια (ορισμένοι τη θεωρούν συνομήλικη με τα social media) ξεπέρασε σε αποτελεσματικότητα και τις πιο νοσηρές ονειρώξεις του Τζόνσον. Βασίζεται σε μια απλή, σχεδόν απλοϊκή αρχή. Για τους συντριπτικά περισσότερους συμπολίτες μας δεν γνωρίζουμε απολύτως τίποτε – άρα μπορούμε και να γεμίσουμε το άδειο κουτάκι τους με όποια «πληροφορία» μάς πλασάρουν. Συν τω χρόνω αποκτούμε κι ένα είδος αυτοματισμού, όμοια με σκυλάκια του Παβλόφ. Ταξινομούμε το κουτάκι στο αντίστοιχο ράφι και το ανοίγουμε ή δεν το ανοίγουμε, ανάλογα με την ετικέτα που έχουμε a priori επικολλήσει. Αναγράφει η ετικέτα «Λαϊκιστής»; Φτου, κακά. Αναγράφει απεναντίας «Οργανικός Διανοούμενος»; Αδυνατούμε να ανοίξουμε το κουτάκι χωρίς το μυαλό μας να τρέξει σε πουλημένα τομάρια και αργυρώνητες ανταποκρίσεις. Μπανγκ. Πάρε κάτω το τομάρι. Σιγά μην ενδιαφερθείς έπειτα και για όσα πρέσβευε το πτώμα.
Προ ημερών η Μαρία Ρεπούση, η βουλευτίνα της Δημοκρατικής Αριστεράς, πρότεινε να αντικατασταθεί το μάθημα των Θρησκευτικών στο λύκειο από το μάθημα της Θρησκειολογίας – μια πρόταση τόσο μετριοπαθή που θα την προσυπέγραφε, σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, και ο τελευταίος καλοπροαίρετος συντηρητικός. Εντούτοις, στα καθ’ ημάς, η εφημερίδα «Δημοκρατία» κυκλοφόρησε την επομένη με πρωτοσέλιδη τη φωτογραφία της βουλευτίνας και δίπλα της πηχυαίο τον τίτλο: «Μαχαίρι στην καρδιά του έθνους». Μπανγκ. Δεν χρειαζόταν να διαβάσεις απεχθείς λεπτομέρειες για το μαχαίρωμα. Μπουζούριαζες τη Ρεπούση στο κουτάκι «Λεσβία/Πουτάνα/Εβραία» και την ταξινομούσες στο ράφι «Εθνομηδενιστές». Μπορούσες να συνεχίσεις ανενόχλητος το πρωινό σου. Στο κάτω κάτω –κι αν θες να μάθεις– ο Λίντον Τζόνσον κέρδισε τις εκλογές.
5°
