Tζαμάλ Κασόγκι ή πώς οι ΗΠΑ ενισχύουν τους σαλαφιστές

Σαουδάραβες εκτελεστές που ανήκουν στον στενό κύκλο του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν φαίνεται ότι δολοφόνησαν και κατατεμάχισαν τον Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της χώρας του, στην Ισταμπούλ. Δεν επρόκειτο για δημοσιογράφο που διεκδικούσε ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατικούς θεσμούς, όπως τον παρουσιάζουν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης: αντιθέτως, όταν στο τέλος της δεκαετίας του 1970 τα σοβιετικά στρατεύματα εισέβαλαν στο Αφγανιστάν για να εξουδετερώσουν το εξτρεμιστικό Ισλάμ και να στηρίξουν καθεστώς σοσιαλιστικού τύπου, ο Κασόγκι, μέλος ισχυρής φατρίας στη Σαουδική Αραβία, ήταν φανατικός οπαδός της τζιχάντ. Στη συνέχεια, έγινε θαυμαστής του Οσάμα μπιν Λάντεν από τον οποίον αργότερα πήρε συνέντευξη. Ο Κασόγκι έκανε καριέρα στους κόλπους του ισλαμικού εξτρεμισμού: συνεργάστηκε με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, με τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών πρίγκιπα Τουρκί αλ Φεϊζάλ και με τον μεγιστάνα Αλ Ουαλίντ μπιν Ταλάλ που είναι στα μαχαίρια με τον Σαλμάν. Το 2017, όταν ο Σαλμάν αναδείχτηκε πρίγκιπας διάδοχος, ο Κασόγκι μετακόμισε στις ΗΠΑ (μια περίεργη κίνηση εκ μέρους της αμερικανικής υπηρεσίας μετανάστευσης) και άρχισε να γράφει εναντίον της Σαουδικής Αραβίας στην Washington Post: οι Αμερικανοί, που δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί ο κόσμος, είδαν τον Κασόγκι σαν αντιφρονούντα, όχι σαν εξτρεμιστή που είχε ανοιχτούς λογαριασμούς με τους γκάνγκστερς της Σαουδικής Αραβίας. Οι οποίοι τον καθάρισαν διότι φοβήθηκαν πραξικόπημα ή διαρροή απόρρητων πληροφοριών· ή και τα δύο. Όμως το πρόβλημα βρίσκεται αλλού: στη βλακώδη και καταστροφική αμερικανική πολιτική η οποία αποτυγχάνει να εξυπηρετήσει τα ίδια τα αμερικανικά συμφέροντα.

Η αμερικανική εξωτερική πολιτική, όπως παλιότερα η αποικιοκρατία των ευρωπαϊκών δυνάμεων, υπονομεύει μεσοπρόθεσμα ολόκληρη τη Δύση.

Το 2001 οι ΗΠΑ άρχισαν να υποπτεύονται ότι δημιούργησαν ένα τέρας. Κι αν δεν το δημιούργησαν εκ του μηδενός, σίγουρα το εξέθρεψαν: ο ισλαμικός εξτρεμισμός είναι έργο τους. Οι ΗΠΑ δεν δίνουν δεκάρα για το τι σκαρώνει το τέρας στον κόσμο· το μόνο που τις ενδιαφέρει είναι τι σκαρώνει στο έδαφός τους – εξού και ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας ο οποίος δυσκολεύει τη ζωή των πολιτών σε όλο τον πλανήτη προκειμένου οι τζιχαντιστές να μην πατήσουν το πόδι τους στο αμερικανικό έδαφος. Τα πράγματα όμως είναι πιο περίπλοκα: ό,τι διώχνουν από την πόρτα μπαίνει από το παράθυρο. Η αμερικανική εξωτερική πολιτική, όπως παλιότερα η αποικιοκρατία των ευρωπαϊκών δυνάμεων, υπονομεύει μεσοπρόθεσμα ολόκληρη τη Δύση.

Η πρώην Σοβιετική Ένωση έκανε αυτό που κάνουν οι ΗΠΑ μέχρι σήμερα: τοποθετούσε σε υπανάπτυκτες χώρες καθεστώτα δικής της εμπνεύσεως. Το σχέδιό της, στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, ήταν φυσικά η επέκταση του πολιτικο-οικονομικού συστήματος και της επιρροής της. Στο Αφγανιστάν, όπου στήριξε τις κοσμικές δυνάμεις εναντίον των ισλαμιστών που επιζητούσαν σκληρή εφαρμογή της Σαρία, οι ΗΠΑ και γενικότερα οι δυτικές χώρες συμπαρατάχθηκαν με τους σαλαφιστές οι οποίοι το 1988 δημιούργησαν την Αλ Κάιντα. Η Αλ Κάιντα και οι συναφείς ισλαμικές οργανώσεις στη Μέση Ανατολή και στην Κεντρική Ασία ενισχύθηκαν με αμερικανικό οπλισμό προκειμένου να διαλύσουν τη Σοβιετική Ένωση (ισλαμικές δυνάμεις υπήρχαν και στις ασιατικές σοβιετικές δημοκρατίες: κυρίως στο Ουσμπεκιστάν και στο Κιργιστάν) και να αποσταθεροποιήσουν την επιρροή της στην περιοχή. Είχε προηγηθεί η εχθρότητα των ΗΠΑ έναντι του αραβικού σοσιαλισμού τύπου Νάσερ ο οποίος, παρότι εθνικιστικό κίνημα, εναντιωνόταν στον ισλαμικό σκοταδισμό. Αλλά εφόσον η Σοβιετική Ένωση ευνοούσε τον τριτοκοσμικό σοσιαλισμό –του Μοσαντέχ στο Ιράν, του Σουκάρνο στην Ινδονησία– οι ΗΠΑ συστρατεύθηκαν με τους εχθρούς του. Έτσι, υιοθέτησαν τους Ταλιμπάν και αφού με τη βοήθεια των Βρετανών και των Γάλλων κατέστρεψαν όσους αντι-αποικιοκράτες μπορούσαν, έμειναν χωρίς συμμάχους εναντίον του Ισλάμ.

Στη συνέχεια, οι Ταλιμπάν χειραφετήθηκαν από τις ΗΠΑ, η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε και η ισλαμική τρομοκρατία διαχύθηκε στη Δύση. Όχι μόνο η τρομοκρατία που, έτσι κι αλλιώς, προκαλεί λιγοστά θύματα· κυρίως, διαχύθηκε ο ισλαμικός εξτρεμισμός, ενώ οι ΗΠΑ, παρά τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» συνέχισαν τις συνεργασίες τους με τις χώρες του εξτρεμιστικού Ισλάμ όπως η Σαουδική Αραβία. Για το πετρέλαιο και για τις στρατιωτικές βάσεις· όχι πια εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά εναντίον της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν το οποίο εκπροσωπεί το εξτρεμιστικό σιιτικό Ισλάμ, εχθρικό προς τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής. Οι επίδοξοι χαλίφηδες που κάποτε υπόσχονταν στις ΗΠΑ ότι θα καταστρέψουν τη Σοβιετική Ένωση άρχισαν να υπόσχονται ότι θα καταστρέψουν τις ΗΠΑ.

Οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται για δημοκρατίες, δικαιώματα και τα τοιαύτα· ενδιαφέρονται για σταθερές ηγεσίες με τις οποίες μπορούν να συνεννοηθούν περί φυσικών πόρων, πωλήσεων όπλων και στρατιωτικών βάσεων.

Τι έκαναν οι ΗΠΑ; Ό,τι προσπάθησαν να κάνουν οι Σοβιετικοί αλλά τους έκραξαν οι πάντες: αλλαγή καθεστώτων στην Ασία. Οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται για δημοκρατίες, δικαιώματα και τα τοιαύτα· ενδιαφέρονται για σταθερές ηγεσίες με τις οποίες μπορούν να συνεννοηθούν περί φυσικών πόρων, πωλήσεων όπλων και στρατιωτικών βάσεων. Όμως αυτό αποδεικνύεται κομματάκι δυσκολότερο απ’ όσο φαντάζονταν: ο ισλαμικός κόσμος δεν μοιάζει με τον δικό τους. Όχι επειδή μπορεί να τεμαχίσει κάποιον σαν τον Κασόγκι –οι Αμερικανοί είναι εξίσου ικανοί για κάτι τέτοιο– αλλά επειδή οι ΗΠΑ ενεργούν με κριτήριο την εξουσία και το χρήμα· όχι την παγκοσμιοποιημένη θρησκεία, όχι την υποταγή όλων σε ένα δόγμα.

Η παντελής έλλειψη ηθικής οδήγησε τις ΗΠΑ σε συμμαχίες με τους χειρότερους εχθρούς των ίδιων τους των συμμάχων. Για να εξευμενίσουν το Ισραήλ που ανησυχούσε για την ερωτοτροπία τους με τους φανατικούς ισλαμιστές, του έδιναν λεφτά: κλασική αμερικανική συμπεριφορά· πετάνε λεφτά και κλείνουν στόματα. Στο μεταξύ, ολόκληρος ο ισλαμικός κόσμος –ενάμισι δισεκατομμύριο άνθρωποι– εφαρμόζει ένα είδος μιλιταριστικού ολοκληρωτισμού με προοπτική παγκοσμιοποίησης που δεν βασίζεται μόνο στην επίσημη βοήθεια των ΗΠΑ στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες (Σαουδική Αραβία, εμιράτα) αλλά και σε μυστικές δοσοληψίες καθώς και σε «ηθελημένες γκάφες» των ΗΠΑ: ο αμερικανικός στρατός έχασε στρατιωτικό εξοπλισμό ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων στον δρόμο από τις ΗΠΑ προς το Ιράκ και το Κουβέιτ· τον «βρήκε» το Ισλαμικό κράτος.

Με το ένα χέρι οι ΗΠΑ προσπαθούν να καταπολεμήσουν την ισλαμική τρομοκρατία –ένα ήσσον πρόβλημα μπροστά στον εξισλαμισμό– ενώ από την άλλη διατηρούν φιλικές σχέσεις και παρέχουν βοήθεια στις χώρες που εφαρμόζουν σχέδιο εξισλαμισμού και τροφοδοτούν την τρομοκρατία. Οι αμερικανικές αρχές δυσπιστούν έναντι των δημοκρατικών δυνάμεων στις ισλαμικές χώρες επειδή είναι πολύ ασθενικές και ταυτοχρόνως επειδή φοβούνται μήπως στραφούν εναντίον τους – πιστεύουν ακόμα ότι μπορούν να διαπραγματευτούν καλύτερα με μουλάδες. Κι αντί να ανεξαρτητοποιηθούν από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο των μουλάδων, τους απειλούν κάπου κάπου με κυρώσεις. Οι κυρώσεις επιβαρύνουν τους λαούς, όχι τις αυταρχικές ηγεσίες: οι αυταρχικές ηγεσίες παραμένουν αμετακίνητες· σπανίως πιέζονται από την κοινή γνώμη. Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να έχουν αποτέλεσμα σε δημοκρατικές χώρες, όχι σε ισλαμικές.

Με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, oι συμμαχίες των ΗΠΑ δεν έχουν ούτε την επίφαση του ιδεαλισμού. Το ζήτημα δεν είναι να κυνηγάμε τους ισλαμιστές όπως κυνηγάμε εγκληματίες· το ζήτημα είναι να αναδεικνύεται κάποια εναλλακτική, δηλαδή να ενθαρρύνονται οι μετριοπαθέστεροι από τους υπάρχοντες. Επειδή είναι πολύ αργά για να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από τις χώρες τις οποίες έχουν πιλατέψει, είναι απαραίτητο να βοηθήσουν ενεργά στην ανοικοδόμηση του Ιράκ, του Αφγανιστάν και της Συρίας, διακόπτοντας τη βοήθεια στη Σαουδική Αραβία και στο Κατάρ. Οι εμπορικές σχέσεις με αυτές τις χώρες ενισχύουν τις σαλαφιστικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο και υπηρετούν τους σκοπούς του χαλιφάτου.

Υποκρισία: η Σαουδική Αραβία χρηματοδοτεί τον ισλαμικό εξτρεμισμό, οι εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζονται ανέμελα κι ο Ντόναλντ Τραμπ εύχεται το φιλαράκι του ο Σαλμάν να μην έβαψε τα χέρια του με αίμα.

Οι αντι-αμερικανοί συνωμοσιολόγοι πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ υπηρετούν τα συμφέροντά τους με κλινική ακρίβεια· αλλά, στην πραγματικότητα, δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Η διπλωματία τους στηρίζεται σε φαντασιώσεις και σε βραχυπρόθεσμη φιλοκέρδεια. Ακόμα και οι φυλακές του Γκουαντάναμο είναι μια γκάφα: ένα σύμβολο δήθεν καταπίεσης των ισλαμιστών αγωνιστών που εμπνέει τους μουσουλμάνους σε όλο τον κόσμο. Η ψυχροπολεμική πολιτική, η στενοκεφαλιά, οι έμμονες ιδέες (ο αντικομμουνισμός, ο στόχος της μονοπολικότητας), η «όραση σήραγγας», η ερμηνεία διαφορετικών κοινωνιών με αμερικανικά εργαλεία (οι μετα-αποικιακές κοινωνίες της Ασίας δεν ενδιαφέρονταν για τη σύγκρουση καπιταλισμού-κομμουνισμού· είχαν πολύ πιο επείγουσες ανάγκες) οδήγησαν στην ανατροπή κοσμικών ηγετών και στην αντικατάστασή τους με τρελούς του Αλλάχ. Αλλά οι ΗΠΑ ήθελαν να εντάξουν ολόκληρο τον πλανήτη στο σχήμα της διπολικότητας. Από τότε που βγήκαν θριαμβευτικές από τον Ψυχρό Πόλεμο χειροκροτούν τον εαυτό τους: το χειροκρότημα καλύπτει την κατακραυγή για το ότι χειροτερεύουν συστηματικά ό,τι μπορεί να χειροτερέψει.

Όσο για την υπόθεση Κασόγκι, αν επιβάλουν κυρώσεις στη Σαουδική Αραβία, θα σημαίνει ότι το ποτήρι ξεχείλισε μ’ ένα πτώμα κομμένο σε δεκαπέντε μικρά κομματάκια. Υποκρισία: η Σαουδική Αραβία χρηματοδοτεί τον ισλαμικό εξτρεμισμό, οι εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζονται ανέμελα κι ο Ντόναλντ Τραμπ εύχεται το φιλαράκι του ο Σαλμάν να μην έβαψε τα χέρια του με αίμα.