Φιλελεύθεροι και μεταρρυθμιστές στην παγίδα του Σαμαρά

Τελικά, η πολιτική επιβίωση είναι μεγάλη τέχνη – και το ελληνικό πελατειακό σύστημα τη γνωρίζει καλά.

Παλιά η μέθοδος ήταν η εναλλαγή του δικομματισμού στην εξουσία. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έπαιξαν καλά αυτό το παιχνίδι σαράντα συναπτά έτη...

Μετά την επισημοποίηση της χρεοκοπίας, όμως, τα πράγματα δυσκόλεψαν. Προς στιγμήν φάνηκε ότι ο δικομματισμός κατέρρεε με τέτοια ταχύτητα που το πελατειακό σύστημα θα έχανε κάθε στήριγμα. Κι εδώ φάνηκε η συσσωρευμένη εμπειρία των ελίτ στη χειραγώγηση και την εξαπάτηση της κοινής γνώμης: μετά από συγκλονιστικές ανατροπές στις επιλογές των ψηφοφόρων, καταφέραμε να φτάσουμε ξανά στη διακυβέρνηση από τον –αναγκαστικά– ενωμένο δικομματισμό. Πώς έγινε αυτό;

Μετά την εξαγγελία δημοψηφίσματος από τον –μη παραδοσιακά σκεπτόμενο– ΓΑΠ, οι εξελίξεις ήσαν ραγδαίες – οι κρατικοδίαιτες ελίτ ενεργοποίησαν το σχέδιο ολικής επαναφοράς τους με κάθε μέσο. Έριξαν τον «αφελή» κι επικίνδυνο ΓΑΠ, χρησιμοποίησαν για ξεκάρφωμα Παπαδήμο και Πικραμένο βάζοντας μπροστά στο εξαγριωμένο πλήθος ικανούς τεχνοκράτες, κηδεμονευόμενους όμως από τους πελατειακούς και μόνο για τόσο λίγο όσο χρειαζόταν για να εξαπατήσουν λαό και δανειστές ότι είναι ικανοί για την υπέρβαση...

Η κωλοτούμπα του αντιμνημονιακού τυχοδιώκτη Σαμαρά ήταν η επιβεβλημένη «θυσία» των κρατικοδίαιτων παρασιτικών ελίτ για την ανάκτηση της διαχείρισης. Και η ανάληψη του άλλου πόλου του δικομματικού συστήματος από τον Πάπα της «μη ευθύνης» Βενιζέλο ήρθε να ασφαλίσει τη νεοδεξιά μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ.

Έμενε, όμως, ο διευρυμένος κεντρώος μεταρρυθμιστικός προοδευτικός χώρος που αποκτούσε ριζοσπαστικές τάσεις και αυξανόμενη δυναμική – και απειλούσε να συγκροτηθεί σε εναλλακτική λύση στην αυξανόμενη επιρροή της ριζοσπαστικής αριστεράς πετώντας έξω από το νέο πολιτικό διπολισμό τον παλιό και χρεοκοπημένο δικομματισμό (πράγμα που θα σήμαινε και άρση της ασυλίας του για τα οικονομικά του εγκλήματα). Το πρόβλημα αυτό έπρεπε να αντιμετωπισθεί μεθοδικά. Έτσι και έγινε.

Σήμερα, ο φιλελεύθερος μεταρρυθμιστικός χώρος είναι όμηρος της καταστροφικής συγκυβέρνησης ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Έχει απωλέσει τη δυναμική του και το ριζοσπαστισμό του, έχει γίνει χίλια κομμάτια που εχθρεύονται το ένα το άλλο βάσει προσωποκεντρικών και όχι πολιτικών διαφορών, κι έχει ξαναδιαχωριστεί διακριτά στην κεντροδεξιά και κεντροαριστερή συνιστώσα του – που μάλιστα μοιάζουν πανέτοιμες να προσχωρήσουν στις «αναγεννημένες» παρατάξεις προέλευσής τους.

Πώς φτάσαμε, όμως, ως εδώ; Πού χάθηκαν μέρες, μήνες και χρόνια μιας αναγκαίας και ελπιδοφόρας προσπάθειας συνεργασίας ενός κόσμου που συμφωνεί επί του πρακτέου κατά 80% και συγκροτεί ένα χώρο προόδου με σαφές μέτωπο στη μεταπολιτευτική συντήρηση;

Ποια ήταν τα πλεονεκτήματα του παλιού πολιτικού κόσμου που του επέτρεψαν την πολιτική του επιβίωση ενάντια σε κάθε πρόβλεψη;

Η εμπειρία

Το παράδειγμα της Δράσης είναι ενδεικτικό. Ένα «προσωπικό» κόμμα με δυναμική λόγω συγκυρίας, αλλά και στίγμα «δεξιού φιλελευθερισμού», ανοίγεται σε συνεργασίες από τον κεντροαριστερό φιλελεύθερο χώρο, συγκεντρώνει δυνάμεις και ελπίδες του ριζοσπαστικού κέντρου – για να μεταβληθεί μεθοδευμένα σε δορυφόρο της ΝΔ και όχημα επιστροφής στην πολιτική της Ντόρας Μπακογιάννη που μπαινοβγαίνει κατά βούληση στη «λαϊκή δεξιά». Οι προοδευτικοί της Δράσης είναι σήμερα σε σύγχυση και μπλοκαρισμένοι/ες σε μια άγνωστή τους –αλλά ορατή από τρίτους– ατζέντα.

Η φιλοδοξία

Το παράδειγμα της «δημιουργίας ξανά!» είναι χαρακτηριστικό. Για να παραμείνει αρχηγός ο ιδρυτής της διαγράφει το μισό κόμμα, θυσιάζει τη δυναμική ενός ελπιδοφόρου κινήματος πολιτών «χωρίς πολιτικούς» και παραμένει στην περιοχή των προθύμων για κεντροδεξιό κάλεσμα ενότητας, οξύνοντας τεχνητά την πόλωση με τη ριζοσπαστική αριστερά.

Η αντιμεταρρύθμιση

Το παράδειγμα της ΔΗΜΑΡ είναι τραγικό. Πρώτη φορά οιονεί μεταρρυθμιστική δύναμη με ρίζες στην ανανεωτική αριστερά του Κύρκου και του Παπαγιαννάκη επιβάλλεται από το λαό ως μέρος κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας και ως εγγυήτρια δύναμη μιας «δίκαιης λιτότητας» και μιας κάθετης παρέμβασης στο σύστημα των ανισοτήτων και του ανορθολογισμού της μεταπολίτευσης. Και μετατρέπεται σε δύναμη αντιμεταρρύθμισης και πελατειακών διορισμών...

Η ανοησία

Το παράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι διδακτικό. Έχει δώσει όλες τις αφορμές να στοχοποιηθεί ως δύναμη ανευθυνότητας, λαϊκισμού, χωρίς πραγματικό εναλλακτικό σχέδιο. Τα στελέχη του, παιδιά της «αριστερής στροφής» του Αλέκου Αλαβάνου (αλλά και πατροκτόνοι ταυτόχρονα), κάνουν ό,τι μπορούν για να πείσουν ότι χαϊδεύουν κάθε ψεκασμένο, ότι υιοθετούν κάθε παράλογο αίτημα και τυφλή «αντι»-διακήρυξη δίνοντας άφθονη τροφή στην ανάπτυξη του σχεδίου της ακροδεξιάς ομάδας συμβούλων του Α. Σαμαρά «ή εμείς ή η δραχμή»... Η έλλειψη πολιτικής ωριμότητας από τον δεύτερο κληρονόμο της μετέωρης ανανεωτικής σκέψης της ελληνικής αριστεράς γιγαντώθηκε μαζί με την εκλογική του ανάδειξη σε αξιωματική αντιπολίτευση. Ο κόσμος συμπιέζεται από τη δικτατορική οικονομική πολιτική ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, αλλά και την αμφιβολία κατά πόσον ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να χειριστεί στοιχειωδώς σοβαρά την κατάσταση, είτε ακόμη και τη δική του επιβεβλημένη κωλοτούμπα μετά την κατάκτηση της πρώτης θέσης στις εκλογές.

Τι μπορεί να γίνει;

Η επανεμφάνιση του ριζοσπαστικού κέντρου ως εναλλακτικού πόλου περνά μέσα από τον πολιτικό απεγκλωβισμό του χώρου αυτού από τη συνηγορία στην καταστροφική πολιτική ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Και στην ανάληψη ξεκάθαρου αντιπολιτευτικού ρόλου – με το εναλλακτικό οικονομικό και πολιτικό σχέδιο που ήδη έχει περιγράψει σε αδρές γραμμές ο χώρος αυτός στις πολλαπλές του εκφράσεις και που δεν έχει να κάνει σε τίποτα σχεδόν με αυτό που εφαρμόζει η συγκυβέρνηση του παλιού δικομματισμού.

Πώς μπορεί το ριζοσπαστικό κέντρο να συνηγορεί στην εξαφάνιση της επιχειρηματικότητας; Στην εξαφάνιση της ανάπτυξης με τη φορολογική ληστεία των εισοδημάτων και τη δήμευση των περιουσιών υπό το βάρος των αλλεπάλληλων χαρατσιών; Στη συρρίκνωση των επενδύσεων με τη διατήρηση της γραφειοκρατίας, την αδυναμία δικαστικής επίλυσης διαφορών στον κατάλληλο χρόνο, στα θλιβερά εμπόδια στη συμμετοχή των νέων στην οικονομία, στις διώξεις έως εξαφάνισης της ραχοκοκαλιάς της οικονομίας –των ελεύθερων επαγγελματιών– από το ληστευμένο από ΝΔ και ΠΑΟΣΚ ταμείο τους και τόσα άλλα καθημερινά πια αντιφιλελεύθερα και αντιμεταρρυθμιστικά μέτρα;

Τι φιλελεύθερο, αριστερό ή μεταρρυθμιστικό έχουν οι παραπάνω πολιτικές της σημερινής κυβέρνησης; Γιατί το ριζοσπαστικό κέντρο δεν μιλά;

Μήπως επειδή έχει καταπιεί αμάσητη τη ρητορική παγίδα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ ότι «ότι και να κάνουμε εμείς "λάθος" είναι καλύτερο από την καταστροφή που θα φέρει ο ΣΥΡΙΖΑ»;

Μήπως ήρθε η ώρα να βγοyν οι δυνάμεις του ριζοσπαστικού κέντρου από την πολιτική παγίδα του πρώην δικομματισμού, του αποκλειστικά υπεύθυνου για τη χρεοκοπία, και να διαχειριστούν αυτόνομα και σε ρεαλιστική βάση το μεταρρυθμιστικό τους πρόταγμα, αλλά και την πολιτική αντιπαλότητα με την «ριζοσπαστική αριστερά»;

Την ώρα που ένας νέος διπολισμός θα 'πρεπε να αφορά τις δομικές αλλαγές που είναι απαραίτητες στη χώρα μας και όχι τη «μεταρρυθμιστική» διαχείριση –και διαιώνιση– του παλιού και των πολιτικών ζόμπι που το υπηρετούν;