Έχει φύλο η επιχειρηματικότητα;

Ένα από τα ανώτερα στελέχη του Facebook, η Sheryl Sandberg, ίδρυσε πριν από λίγα χρόνια τη διεθνή πλατφόρμα Lean In Circle με σκοπό την εργασιακή ενδυνάμωση των γυναικών. Ο απώτερος στόχος ήταν η δημιουργία ενός δικτύου εντός και εκτός ίντερνετ που θα στηρίζει την ισότητα, θα προσφέρει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να μιλήσουν χωρίς λογοκρισία για τις επαγγελματικές εμπειρίες τους και σταδιακά, μέσω αυτής της διαδικασίας, θα ενθαρρύνει τα μέλη της ώστε να προχωρήσουν στην υλοποίηση των προσωπικών σχεδίων τους.

Την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου, η Emma Roberts, ηγετικό μέλος του Lean In Circle, επισκέφθηκε την Αθήνα. Οι φίλοι του ακτιβιστικού βιβλιοπωλείου Free Thinking Zone είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν μαζί της και να ανταλλάξουν απόψεις για την κατάσταση που επικρατεί αναφορικά με την ισότητα στην Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η ιδιοκτήτρια του Free Thinking Zone, Αρετή Γεωργιλή, έχει δημιουργήσει τον πρώτο κύκλο Lean In για γυναίκες επιχειρηματίες στη χώρα μας.

Τα μέλη του κύκλου συναντιούνται μία φορά το μήνα με σκοπό να μιλήσουν ελεύθερα για όσα τα απασχολούν και να προσφέρουν το ένα στο άλλο ηθική υποστήριξη και συμβουλές που απορρέουν από τις επαγγελματικές γνώσεις και τις προσωπικές εμπειρίες τους.

Όπως μας εξήγησε η Emma Roberts, το Lean In δεν είναι μία ακόμα φεμινιστική οργάνωση και σε καμία περίπτωση δεν προσφέρει στα μέλη του νομικές συμβουλές ή ψυχοθεραπεία. Τα μέλη του κύκλου συναντιούνται μία φορά το μήνα με σκοπό να μιλήσουν ελεύθερα για όσα τα απασχολούν και να προσφέρουν το ένα στο άλλο ηθική υποστήριξη και συμβουλές που απορρέουν από τις επαγγελματικές γνώσεις και τις προσωπικές εμπειρίες τους. Τα μέλη στον κύκλο είναι ισότιμα, χωρίς αυτό να αποκλείει το «mentoring» από τις πιο έμπειρες  προς τις νεότερες. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ατζέντα, ωστόσο ζητήματα που προκύπτουν συχνά στις συζητήσεις του κύκλου είναι: η δυσπιστία απέναντι στις γυναίκες επιχειρηματίες, τα εμπόδια που συναντούν κάποιες φορές οι γυναίκες στην προσπάθεια να διαπραγματευθούν τον μισθό τους ή να ανέλθουν στην ιεραρχία,ο αποκλεισμός τους από άντρες μα και από άλλες γυναίκες, η αξία ενός υποστηρικτικού συντρόφου, η άδεια μητρότητας, και φυσικά το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης.

Ο κύκλος δεν απευθύνεται μόνο στις επαγγελματίες που κατέχουν ισχυρές θέσεις, είναι αντίθετα ανοιχτός σε όλες τις  γυναίκες σε όποιο επαγγελματικό στάδιο κι ανβρίσκονται. Σύμφωνα με την Emma, όσο πιο νωρίς ενταχθεί κάποιος στον κύκλο, τόσο πιο γρήγορα αντιλαμβάνεται πώς λειτουργούν τα πράγματα και με ποιους τρόπους μπορεί να ενισχύσει τις θέσεις του και να επιτύχει στα σχέδιά του.

Προσωπικά δεν πιστεύω σε συνταγές επιτυχίας, βιβλία αυτοβοήθειας και μαγικές συμβουλές, ωστόσο κουβεντιάζοντας με την Emma και διαβάζοντας στο ιστολόγιο της οργάνωσης τις βασικές αρχές που θεσμοθέτησε η ιδρύτριά της, συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για κανόνες που βασίζονται στην κοινή λογική και στην εργασιακή εμπειρία μιας εξαιρετικά επιτυχημένης γυναίκας. Είναι πολύ πιθανό οι κανόνες αυτοί, προσαρμοσμένοι στην ελληνική πραγματικότητα, να γίνουν αφορμή για εποικοδομητική σκέψη και να δώσουν ώθηση σε νέες επαγγελματίες από τους χώρους της επιχειρηματικότητας, της έρευνας και της πολιτικής. 

Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας υπάρχει ένα κενό για δίκτυα τέτοιου είδους και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το Lean In Circle λειτουργεί με επιτυχία σε περισσότερες από 100 χώρες. Βέβαια, αν νομίζετε ότι ανάμεσά τους θα βρείτε τα κράτη της Σκανδιναβικής χερσονήσου θα απογοητευθείτε: οι Σκανδιναβές έχουν τις δικές τους γυναικείες επαγγελματικές οργανώσεις που διαφοροποιούνται ως προς τους στόχους και τις κοινωνικές διεκδικήσεις, αφού βρίσκονται σε διαφορετικό στάδιο από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Εμείς έχουμε ακόμα ανάγκη οργανώσεις όπως το  Lean In – δεν είμαστε Σκανδιναβία. Άλλωστε σε χώρους έντονα ανταγωνιστικούς, όπως η επιχειρηματικότητα και η πολιτική, είναι απαραίτητη η δημιουργία συμμαχιών και επαγγελματικών δικτύων που προσφέρουν έναν ασφαλή χώρο για δημιουργική επικοινωνία.

O όρος φεμινισμός απωθεί αρκετές σύγχρονες γυναίκες που δεν επιθυμούν να λειτουργούν σε στενά καθορισμένο πλαίσιο και προτιμούν να αποφεύγουν τις ταμπέλες

Επιπλέον, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ο όρος φεμινισμός απωθεί αρκετές σύγχρονες γυναίκες που δεν επιθυμούν να λειτουργούν σε στενά καθορισμένο πλαίσιο, και προτιμούν να αποφεύγουν τις ταμπέλες που τις περιορίζουν, θα καταλάβουμε γιατί μια οργάνωση όπως το Lean In Circle μπορεί να λειτουργήσει απελευθερωτικά. Συχνά δημιουργείται η εντύπωση πως οι φεμινίστριες διαρκώς γκρινιάζουν, γίνονται επιθετικές ή έχουν ανταγωνιστικές σχέσεις με τους άντρες. Μπορεί όλα αυτά να είναι σε μεγάλο βαθμό στερεότυπα που δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα, ωστόσο πολλές επαγγελματίες φοβούνται ότι αν ταυτιστούν με τέτοια πρότυπα όχι μόνο δεν θα κερδίσουν όσα διεκδικούν μα είναι πιθανό να χάσουν την αυτοπεποίθηση, τη δύναμη και την αξιοπιστία τους. Είναι επίσης σημαντικό ότι ο δίκτυο του Lean In δεν πρόσκειται σε κάποια κομματική παράταξη και δεν προωθεί μια ορισμένη πολιτική ιδεολογία. 

Τελειώνοντας θέλω να τονίσω ότι όσο σημαντικό είναι να αυξηθεί η γυναικεία επιχειρηματικότητα καθώς και ο αριθμός των γυναικών που ασχολούνται με την επιστήμη ή την πολιτική, άλλο τόσο, ίσως και περισσότερο, μετράει η καλλιέργεια, το ήθος, οι γνώσεις αυτών των γυναικών και φυσικά η ικανότητα να επικοινωνούν το έργο τους στο ευρύτερο κοινό.