Κίνδυνος για ιταλικό ντόμινο με θύμα την Ελλάδα

Η σύγκρουση που εξελίσσεται μεταξύ Ρώμης και Βρυξελλών προκαλεί δικαιολογημένη ανησυχία. Το 2011-2012 υπήρχε κίνδυνος ενός ελληνικού ντόμινο που θα προκαλούσε σοβαρά προβλήματα στη Νότια Ευρώπη και ειδικά την Ιταλία. Σήμερα κινδυνεύουμε από ένα ιταλικό ντόμινο που θα έχει σαν πρώτο θύμα την προβληματική ελληνική οικονομία.

Επενδύουν στη ρήξη

Η Ρώμη δίνει μια μάχη που είναι πρακτικά αδύνατο να κερδίσει σε ό,τι αφορά την οικονομία. Οι Βρυξέλλες δίνουν τη δική τους μάχη που είναι πρακτικά αδύνατο να την κερδίσουν στο επίπεδο της πολιτικής.

Οι διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών δεν είναι τόσο μεγάλες όσο διαφημίζονται, δυστυχώς όμως έχει δημιουργηθεί μία δυναμική, στην πορεία προς τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019 που οδηγεί Ρώμη και Βρυξέλλες να επενδύουν στη ρήξη, η καθεμιά για διαφορετικούς λόγους.

Ο ιταλικός προϋπολογισμός για το 2019 ενσωματώνει φιλολαϊκά μέτρα της κυβέρνησης συνασπισμού Κινήματος Πέντε Αστέρων, Λέγκας με αποτέλεσμα να αυξάνεται το δημοσιονομικό έλλειμμα από το 0,8% του ΑΕΠ που θα ήταν σύμφωνα με τον προγραμματισμό της προηγούμενης κυβέρνησης σε 2,4% του ΑΕΠ.

Η διαφορά είναι μεγάλη γιατί η Ιταλία έχει το δεύτερο μεγαλύτερο χρέος στην Ευρωζώνη μετά την Ελλάδα - 130% του ΑΕΠ - και έχει αναλάβει υποχρεώσεις  για την επίτευξη πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων που θα οδηγήσουν στον σταδιακό περιορισμό του.

Η οικονομική πολιτική της νέας κυβέρνησης θα οδηγήσει σε νέα αύξηση του χρέους του Δημοσίου και είναι λογικό να αντιδρούν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι αγορές.

Αυτό που δεν είναι λογικό είναι να οργανώνεται μία μετωπική σύγκρουση αντί να επιχειρείται μια οικονομική, δημοσιονομική συνεννόηση που θα ικανοποιεί και τις δύο πλευρές και θα στέλνει μήνυμα σταθερότητας στις αγορές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκρίνει πολύ εύκολα την Ιταλία του 2018 με την Ελλάδα του 2015 ενώ είναι φανερό ότι έχουμε να κάνουμε με μία εντελώς διαφορετική κατάσταση. Οι Ιταλοί πέταξαν στο καλάθι των αχρήστων πολύ γρήγορα τα περί δημοψηφίσματος για ενδεχόμενη έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ και νομιμοποιούνται να θέλουν να χαλαρώσουν κάπως τη διαχείριση με βάση τη λαϊκή εντολή. Άλλωστε ο Επίτροπος αρμόδιος για τα Οικονομικά Θέματα κ. Μοσκοβισί έχει ένα παρελθόν σαν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας και σαν Επίτροπος που κάνει την ιταλική κυβέρνηση να φαίνεται... αυστηρή και αποτελεσματική σε σχέση με τις δικές του επιδόσεις.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπενθυμίζει στη Ρώμη τις δεσμεύσεις της με έναν τρόπο που συμβάλλει στην «τιμωρία» των αγορών και τη μεγάλη αύξηση του κόστους δανεισμού του ιταλικού Δημοσίου.

Από την πλευρά του ο Σαλβίνι, υπουργός Εσωτερικών και ηγέτης της Λέγκας, χαρακτηρίζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «Μπούνκερ των Βρυξελλών» και αναπτύσσει τη συνεργασία του με την Λεπέν για να αλλάξει τον ευρωπαϊκό πολιτικό χάρτη και τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής μέσω των ευρωεκλογών.

Ο λογαριασμός στην Ελλάδα

Ο λογαριασμός της ιταλικής αστάθειας που θα μετατραπεί σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις σε κρίση, έχει αρχίσει να φθάνει στην Ελλάδα.

Η κυβέρνηση Τσίπρα έχασε πολύτιμο χρόνο την τριετία 2015-2017 στη διάρκεια της οποίας η ευρωπαϊκή οικονομική συγκυρία ήταν εξαιρετικά ευνοϊκή. Τώρα δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για σκληρές πολιτικές συγκρούσεις που θα επηρεάσουν αρνητικά την οικονομία.

Η έξοδος της Ελλάδας από το δανειακό πρόγραμμα έγινε με ριψοκίνδυνο τρόπο. Η κυβέρνηση άφησε πίσω της 24 δισ. ευρώ πιστώσεων που είχαν εγκριθεί αλλά δεν εκταμιεύθηκαν. Προτίμησε να μην υπάρχει προληπτική γραμμή πιστωτικής στήριξης που θα μπορούσε να προστατεύσει τα ελληνικά ομόλογα από τις αναταράξεις των αγορών. Άφησε άλυτα προβλήματα όπως είναι η διαχείριση των κόκκινων δανείων, η επαρκής χρηματοδότηση των τραπεζών, οι προγραμματισμένες μειώσεις των συντάξεων που ούτε στο Μαξίμου ξέρουν πώς ακριβώς θα αντιμετωπίσουν. Αυτή η εικόνα της αβεβαιότητας μάς μετατρέπει σε τέλειο θύμα ενδεχόμενου ιταλικού ντόμινο.

Τι πρέπει να γίνει

Για να περιοριστούν κάπως οι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία η κυβέρνηση πρέπει να κάνει τις ακόλουθες διορθωτικές κινήσεις.

Πρώτον, να σταματήσει τον επικοινωνιακό, πολιτικό πόλεμο εναντίον της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Ντράγκι και Στουρνάρα γιατί θα οδηγήσει σε οικονομικό αυτογκόλ ανάλογο του 2015.

Δεύτερον, να αποφασίσει, στα πλαίσια της λογικής, τι ακριβώς θα κάνει με τον κρατικό προϋπολογισμό και να εγκαταλείψει τη γνωστή δημιουργική ασάφεια η οποία μεγαλώνει τη δημοσιονομική μαύρη τρύπα και στέλνει τα spread στα ύψη αποκλείοντάς μας από τις αγορές και ακυρώνοντας την έξοδο.

Τρίτον, να σταματήσει να εμπλέκεται έμμεσα ή άμεσα στην κόντρα Ρώμης-Βρυξελλών γιατί είναι βέβαιο ότι θα βρουν την ευκαιρία δυνάμεις της σκληρής και της άκρας Δεξιάς, που κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην Ε.Ε., να θέσουν την κυβέρνηση προ των οικονομικών, δημοσιονομικών ευθυνών της στα πλαίσια πολιτικού αντιπερισπασμού.

Τέταρτον, να διερευνηθούν τρόποι καθυστερημένης αλλά ουσιαστικής στήριξης των ελληνικών τραπεζών με ευρωπαϊκό χρήμα για να αποφύγουμε τα χειρότερα.