Εάν γινόταν κάποιος διαγωνισμός για τις δημοφιλέστερες λέξεις στην Ελλάδα, τα τελευταία πέντε χρόνια, σίγουρα μέσα στις πέντε πρώτες θα ήταν ο λαϊκισμός. Μια άλλη θα μπορούσε να είναι η τρέχουσα πραγματικότητα, μιας και αυτές οι δυο μαζί, λαϊκισμός, τρέχουσα πραγματικότητα, επηρεάζουν καταλυτικά τη θεσμική λειτουργία της χώρας, και άρα και τον τρόπο λειτουργίας, δηλαδή τη δημοκρατία.
Φαίνεται ωστόσο, όμως, και από τις δημοσκοπήσεις, να μην έχει γίνει σαφές το πώς αυτά τα νοήματα συνδέονται μεταξύ τους, το ένα επηρεάζει το άλλο και τελικά αναιρούν σταθερά την τρέχουσα πραγματικότητα και υπονομεύουν διαρκώς τη δημοκρατία.
Από αυτές τις τρεις λέξεις/νοήματα, στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία, εκείνη με το ιδιαίτερο βάρος και την ιδιαίτερη σημασία γιατί καθορίζει τελικά τις δύο άλλες, είναι ο λαϊκισμός. Τι ακριβώς όμως σημαίνει λαϊκισμός στην εφαρμογή μιας συγκεκριμένης πολιτικής; Μήπως ο λαϊκισμός δεν είναι παρά μια ψυχική λειτουργία, ένας ή διαφορετικοί μηχανισμοί άμυνας, ανάλογα την ψυχική κατάσταση του πολιτικού οργανισμού ή του ατόμου, όπως η συσκότιση, η άρνηση, η απάρνηση και αποποίηση της πραγματικότητας, στην πολιτική τους διάσταση; Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά, παρά πάλι μόνο με όρους ψυχολογίας, η σύνδεση της επιθυμίας για το κράτημα στην εξουσία, με κάθε μέσο, με τη βαθύτερη ασυνείδητη επιθυμία καταστροφής. Γιατί μόνο εκεί μπορεί να οδηγήσει μια παρατεταμένη λαϊκίστικη πολιτική που αψηφά την ίδια την πραγματικότητα. Παραπέμπει μόνο σε μια διαστροφική ψυχική κατάσταση όπου κυριαρχεί ο πολιτικός σαδομαζοχισμός και η πολιτική θέση: «αφού δεν μπορεί να γίνεται τίποτα υπέρ μου, διαρκώς, τότε ας καταστραφεί το σύμπαν».
Αυτή όμως η βαθιά ναρκισσιστική, παιδικόμορφη στάση, καταστρέφει άμεσα το δημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο. Δηλαδή με απλά λόγια, καταστρεφόμαστε ως χώρα και ως άτομα. Βασικά ως πολιτισμένες ανθρώπινες οντότητες, κι αν κάποιοι ακόμα αναρωτιούνται για την αύξηση του νεοφασισμού στην Ευρώπη, μάλλον προς τα κει θα πρέπει να στρέψουν τις έρευνες τους. Στην κοινωνικοπολιτική διαδικασία που μετατρέπει τους πολίτες σε ανθρωποφάγες μηχανές.
Γιατί λαϊκισμός δεν είναι το ψέμα, είναι η εκπαίδευση στην απάρνηση της πραγματικότητας και της πραγματικότητας του άλλου. Να μαθαίνεις να την αγνοείς και να τον αγνοείς σταθερά, βάζοντας στη θέση της μια άλλη πραγματικότητα και αναδεικνύοντας μόνο τις δικές σου ανάγκες. Έτσι εμπεδώνεται η άποψη να αγνοείται συστηματικά ο άλλος ως κοινωνικό υποκείμενο, αλλά και ως άνθρωπος.
Γιατί δεν μπορεί από τη μια να υποστηρίζεις το «δίκαιο του εργάτη» και από την άλλη να του στερείς το δικαίωμα στην εργασία, μιας και δεν δημιουργείς, ως κυβέρνηση, μια συγκεκριμένη παραγωγική και αναπτυξιακή διαδικασία. Ούτε μπορεί επίσης να του δίνεις τη σύνταξη του ή τέλως πάντων ότι έχει απομείνει απ’ αυτή, μετά από τέσσερα χρόνια παύσης της εργασίας.
Ούτε να κόβεις τη σύνταξη στη χήρα του. Ούτε φυσικά μπορείς να αγνοείς βαθιές στρεβλώσεις του δημόσιου τομέα που εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία της καθημερινότητας, π.χ. λειτουργία των δικαστηρίων, μέσω υπεραναπλήρωσης των προσλήψεων, υποστηρίζοντας ότι έτσι βοηθάς τους νέους να βρουν δουλειά!
Ούτε φυσικά εξ αιτίας δικών σου ολιγωριών απ’ τη μια να πνίγονται και να καίγονται δεκάδες άνθρωποι κι εσύ να υποστηρίζεις ότι έφταιγαν οι ίδιοι.
Ούτε φυσικά ενώ συγκυβερνάς με ένα ακροδεξιό κόμμα να κατηγορείς το κόμμα της κεντροδεξιάς ως φασιστικό, κάνοντας το άσπρο μαύρο, όταν εσύ ο ίδιος έχεις «στήσει» «υπουργείο τραμπουκισμού»! Αυτό είναι τελικά ο λαϊκισμός: να γίνεται το άσπρο, μαύρο.
Κι αυτή η κατάσταση υπονομεύει βάναυσα τη δημοκρατία και την ίδια τη χώρα ως οντότητα.
Τα λάθη και η πελατειακή νοοτροπία είδαμε πού μας οδήγησαν. Οι επιλογές που γίνονται σήμερα θα καθορίσουν αν θα αφήσουμε οριστικά πίσω μας την κρίση ή αν θα ξαναμπούμε στον φαύλο κύκλο.
14°
