Μια τρυφερή εκδήλωση για έναν σπουδαίο άνθρωπο

Στο νησί που αγάπησε, που πέρασε τις καλοκαιρινές του διακοπές και ολοκλήρωσε ένα μεγάλο μέρος του συγγραφικού του έργου, στη Σκιάθο πραγματοποιήθηκε μία ενδιαφέρουσα και συγκινητική εκδήλωση στη μνήμη του κορυφαίου συνταγματολόγου και αγωνιστή της δημοκρατίας Δημήτρη Τσάτσου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πριν 3 χρόνια, αφήνοντας πίσω του σημαντικό νομικό έργο, αλλά και ένα πρότυπο παράδειγμα ζωής.

Η επιλογή του μέρους δεν ήταν τυχαία, καθώς η Σκιάθος ήταν ο αγαπημένος τόπος του Δημήτρη Τσάτσου. Πέρασε εκεί πολλά χρόνια της ζωής του, διαμορφώνοντας μια στενή προσωπική σχέση με τον κόσμο του νησιού, για την ανάπτυξη του οποίου και αγωνίστηκε. Για την προσφορά του αυτή αναγορεύτηκε άλλωστε επίτιμος δημότης Σκιάθου, ενώ ένα νησί φέρει το όνομά του.

Από την εκδήλωση που διοργάνωσε ο τοπικός Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Σκιάθος» δε θα μπορούσε να λείπει «ο αγαπημένος μαθητής του» κατ' ομολογία του ίδιου του Τσάτσου και προσωπικός του φίλος Β. Βενιζέλος, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος σε αυτή την τρυφερή σχέση που είχαν αναπτύξει οι δύο άνδρες: «Έχουμε περάσει πολλά δειλινά εδώ στον περίβολο αυτής της μονής, μαζί με το Δημήτρη και έχουμε ψάλει στο καθολικό του ναού πολλές φορές, κυρίως τη μεγάλη εβδομάδα. Σας ευχαριστούμε λοιπόν γιατί μας προσφέρετε αυτό το περιβάλλον, θρησκευτικό και πολιτιστικό ταυτόχρονα. Και χάρηκα προσωπικά ιδιαίτερα βλέποντας αναστηλωμένη, ανακαινισμένη, ζωντανή, τη μονή αυτή με τη δική σας ηγουμενία. Αλεξία και Αφροδίτη, που εκπροσωπείτε τη στενή οικογένεια του Δημήτρη, μαζί με όλους τους φυσικούς του συγγενείς, ξέρω πόσο συγκινημένες είστε αλλά και πόσο περήφανες. Και εμείς, όλοι οι φίλοι του Δημήτρη μαζί σας, είμαστε συγκινημένοι και περήφανοι για αυτόν, γιατί τίμησε την επιστήμη του, την πατρίδα του και την ευρωπαϊκή ιδέα Ο Δημήτρης ήταν ένα μεγάλος Έλληνας και ένας μεγάλος Ευρωπαίος. Και είναι μεγάλο ατύχημα πραγματικά, μεγάλο ατύχημα για τη χώρα, το γεγονός ότι έπεσε σε κώμα και στη συνέχεια πέθανε λίγο πριν η πατρίδα μας εισέλθει στο τελικό κρίσιμο στάδιο της διαπραγμάτευσης για την αντιμετώπιση της τεράστιας οικονομικής κρίσης. Ακριβέστερα δημοσιονομικής κρίσης στην οποία είχε περιέλθει, λίγο πριν συναφθεί και εγκριθεί το πρώτο πρόγραμμα στήριξης, το Μάιο του 2010. Είμαι βαθιά πεπεισμένος, όχι διαισθητικά αλλά επειδή ξέρω τα γεγονότα, ότι αν ο Τσάτσος ήταν όρθιος και στη συνέχεια ζωντανός, θα ήταν διαφορετική η έκβαση αυτής της υπόθεσης. Και σίγουρα θα ήταν διαφορετικό το κλίμα των ελληνογερμανικών σχέσεων, γιατί ήταν ένας από τους λίγους, αν όχι ο μόνος, που μπορούσε να διατυπώσει μία έγκυρη φωνή, μιλώντας στη Γερμανία ως Γερμανός – το είπε αυτό ο Μάρτιν προηγουμένως- αλλά ταυτόχρονα και ως Ευρωπαίος. Ως επιστήμονας, ως πολιτικός, ως Ευρωπαίος πολίτης και ως πολίτης του κόσμου.».

O Β. Βενιζέλος μιλώντας στην εκδήλωση για τον Δημήτρη Τσάτσο

Παρών στην εκδήλωση και ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος είχε δηλώσει κατά το παρελθόν ότι ο θαυμασμός του γεννήθηκε από τα φοιτητικά του χρόνια όταν ο ίδιος διαδήλωνε στη Γερμανία τα χρόνια της δικτατορίας στην Ελλάδα για την απελευθέρωση του Τσάτσου από την ΕΣΑ. Τελικά, οι δύο άνδρες συνδέθηκαν και φιλικά κατά τη διάρκεια της θητείας τους στην Ευρωβουλή. Στην ομιλία του, ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου τόνισε πως η σκέψη του Τσάτσου βασίζεται στην ανεκτικότητα και τον σεβασμό και τώρα περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη ανεκτικότητα και αμοιβαίο σεβασμό. Σίγουρα, το πέρασμα του Δημήτρη Τσάτσου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άφησε έντονα ίχνη. Αντιπροσώπευσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην Συντακτική Συνέλευση για το Σύνταγμα της Ευρώπης και συνέταξε μαζί με τον σημερινό Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ισπανίας τον κ. Mέντεζ ντε Βίγκο την έκθεση Τσάτσου – Ντε Βίγκο για τη συνθήκη της Λισαβόνας. Η εκδήλωση μάλιστα, αποτέλεσε και μία ακόμη ευκαιρία συνάντησης του κ. Βενιζέλου με τον κ. Σουλτς, ο οποίος είναι ενήμερος για τα ελληνικά πράγματα και τοποθετείται δημόσια με έναν πολύ θετικό τρόπο για την Ελλάδα και τις προοπτικές της.

Παρών στην εκδήλωση και ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς

Σε άλλα σημεία της ομιλίας του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, αναφέρθηκε στη σχέση του κορυφαίου πανεπιστημιακού με το νησί «Είναι πολύ σημαντικό να θυμηθούμε την σχέση του Δημήτρη με τη Σκιάθο στην οποία μας έφερνε όλους τους φίλους του. Από το Δημήτρη μάθαμε τη Σκιάθο και την αγαπήσαμε. Η Σκιάθος ήταν το αποκούμπι του, ο χώρος στον οποίο πέρασε ευτυχισμένες στιγμές κατά πλειοψηφία, γιατί τα προβλήματα μας βρίσκονται μέσα μας και μας καταδιώκουν ανεξαρτήτως της αλλαγής του τόπου. Η Σκιάθος τον τίμησε τον Τσάτσο, τον ανακήρυξε επίτιμο δημότη της, τον αγκάλιασε και αυτός την αγάπησε». Παράλληλα, ο κ .Βενιζέλος αναφέρθηκε στο σημαντικό έργο του Δημήτρη Τσάτσου στην ευρωβουλή αλλά και στην ανάγκη για «περισσότερη Ευρώπη»:

«Ο Τσάτσος έχει διαμορφώσει το συνταγματικό μας πλαίσιο μετά την Μεταπολίτευση, έχει διαμορφώσει τις θεσμικές και ιστορικές βάσεις της Μεταπολίτευσης, που είναι η καλύτερη και όχι η χειρότερη περίοδος του νέου Ελληνισμού από όποια σκοπιά και αν δει τα πράγματα και τις καταστάσεις, παρά τα προβλήματα, παρά τα λάθη, παρά την κρίση, παρά τις θυσίες. Εάν κάνουμε τη συνολική αποτίμηση των τελευταίων 40 ετών, είναι τα καλύτερα της ιστορίας των 200 ετών του ελεύθερου βίου του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Και βεβαίως, επηρέασε τις θεσμικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση από ένα πολυμελές όργανο, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αλλά δεν είναι όλοι σε θέση να διατυπώσουν τις εκθέσεις που επωμίστηκε ο Τσάτσος με άλλους πολύ σημαντικούς συναδέλφους και έτσι είχε την ευκαιρία να εκφραστεί για όλα τα μεγάλα βήματα της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με κορυφαία αυτά που αφορούν το ατυχές -εν τέλει- Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, το 2003 και εν τέλει τη Συνθήκη του Άμστερνταμ που του είχε ανατεθεί να την αποτιμήσει θεσμικά εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ανοίγει τώρα μία πολύ μεγάλη συζήτηση για την Ευρώπη. Η ελληνική προεδρία που θα ξεκινήσει σε λίγο, την 1ηΙανουαρίου του 2014, η πέμπτη ελληνική προεδρία από την ένταξη της χώρας στην ΕΕ ,συμπίπτει με το εξάμηνο των ευρωπαϊκών εκλογών για την ανάδειξη του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της νέας Επιτροπής και του προέδρου, Μάρτιν, της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ανοίγει ένας διάλογος για την Ευρώπη, που ο Τσάτσος την ήθελε Ευρώπη των κρατών και Ευρώπη των λαών. Γιατί ήταν ευρωπαϊστής αλλά ρεαλιστής. Ήξερε τους πραγματικούς συσχετισμούς και τις δυσκολίες. Γιατί η αλήθεια είναι ότι η θεσμική ισοτιμία των κρατών έχει παραβιαστεί στην Ευρώπη. Και έχει παραβιαστεί πάρα πολύ έντονα λόγω της κρίσης. Κάποιοι δανείζουν, κάποιοι δανείζονται. Κάποιοι υπαγορεύουν, κάποιοι υπακούουν. Για αυτό ο μεγάλος στόχος είναι να ανακτήσουμε την αυτοδυναμία μας, τη θεσμική μα ισοτιμία μέσα στην ΕΕ. Μέσα όμως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι εύκολο και ευχάριστο γήπεδο η ΕΕ ,είναι όμως το καλύτερο που υπάρχει παγκοσμίως. Και σίγουρα για την Ελλάδα δεν υπάρχει καλύτερο και ασφαλέστερο».

Στην εκδήλωση παρέστη επίσης η επικεφαλής των Ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ Συλβάνα Ράπτη, ενώ μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο Υφυπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Κούρκουλας, μαθητής του Δ, Τσάτσου στο πανεπιστήμιο της Βόννης, με τον οποίο δημιούργησαν φιλικές σχέσεις στις Βρυξέλλες, όταν ο υφυπουργός ήταν στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και η Πρέσβης εκ προσωπικοτήτων και Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην UNESCO, Κατερίνα Δασκαλάκη, η οποία γνωρίστηκε καλύτερα με τον Τσάτσο όταν ήταν και οι δύο ευρωβουλευτές.