Στην πρόσφατη ομιλία στο Ευρωκοινοβούλιο, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, επεσήμανε: «Η γεωπολιτική κατάσταση μας δίδαξε ότι ήρθε η ώρα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας, να παίξουμε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της παγκόσμιας σκηνής. Όταν μοιραζόμαστε την εθνική κυριαρχία, όποτε χρειάζεται, κάθε μέλος γίνεται ισχυρότερο». Δηλαδή: όπως το κάθε κράτος ασκεί την εθνική κυριαρχία του (sovereignty), πρέπει και η Ε.Ε. να έχει αντίστοιχη -ευρωπαϊκή- κυριαρχία.
Έχει δίκιο. Μόνο με μια ισχυρή ευρωπαϊκή πολιτική οντότητα μπορούν να αντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, αλλά και τα προβλήματα εντός της Ε.Ε. Και αυτό θα γίνει όταν τα ευρωπαϊκά όργανα αποκτήσουν ισχυρές εξουσίες και πολλά πεδία πολιτικής περάσουν σε ευρωπαϊκή -και όχι μόνο εθνική- αρμοδιότητα, ώστε να υπάρξουν αποτελεσματικές πολιτικές. Τα προβλήματα σήμερα ξεπερνούν τα όρια των κρατών. Μπορούν να αντιμετωπισθούν σε ευρωπαϊκό, πολλές φορές και σε παγκόσμιο, επίπεδο.
Δεν αρκεί η υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αρχών και των μέχρι τώρα δεδομένων. Χρειάζεται ένα δυνατό όραμα, ένα αποτελεσματικό σχέδιο που να υπερβαίνει θετικά τη σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη. Είναι απαραίτητη μια «φυγή προς τα εμπρός». Ένα μεγάλο άλμα. Γύρω από ένα τέτοιο στόχο μπορούν να κινητοποιηθούν πρωτοπόρες δυνάμεις, που θα ρυμουλκήσουν τις εξελίξεις. Και αυτός ο στόχος, αν και δύσκολος σήμερα, δεν μπορεί παρά να είναι η διαμόρφωση της ομοσπονδιακής Ευρώπης, μιας Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας.
Λόγω διαφορετικών συνθηκών και παραδόσεων μια Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία δεν θα φτάσει, ίσως, τα χαρακτηριστικά της αμερικανικής Ομοσπονδίας όπως οι ΗΠΑ. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε κρατούν ακόμα επίζηλα πολλές εξουσίες. Τα οξυμένα όμως κοινωνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά κ.α θέματα δεν μπορούν να περιμένουν τις διευθετήσεις εντός των κρατών και τις εσωτερικές ισορροπίες μέσα στην Ε.Ε. Η για πρώτη φορά αποχώρηση ενός μέλους, όπως η Βρετανία, διαμορφώνει νέα κατάσταση αλλά και απελευθερώνει δυνάμεις. Η αλλοπρόσαλλη προεδρία Τραμπ στις ΗΠΑ και η απειλή από την «ανελεύθερη δημοκρατία» Πούτιν στη Ρωσία θέτουν τα ζητήματα με επείγοντα τρόπο.
Υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που θα τραβήξουν προς αυτή την κατεύθυνση, μέσα στις μεγάλες ευρωπαϊκές παρατάξεις. Βλέπουν με ανησυχία την ενίσχυση της ακροδεξιάς, της ξενοφοβίας, του εθνικισμού, του απομονωτισμού, του ευρω-σκεπτικισμού και του ευρω-απορριπτισμού, του δεξιού και αριστερού λαϊκισμού, της τάσης για αποσχίσεις. Θετικό ρόλο έχουν παίξει οι φιλόδοξες θέσεις του προέδρου της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, για την μετεξέλιξη της Ε.Ε.
Ενόψει των ευρωεκλογών, ενδιαφέρον έχει η προσπάθεια του Μακρόν να συγκροτήσει ένα καινούργιο ευρωπαϊκό πολιτικό ρεύμα, με δυνάμεις προερχόμενες και από την σοσιαλδημοκρατία και τους κεντρώους φιλελεύθερους, από κάθε χώρα της Ε.Ε. Η πληροφορία ότι, στη Γαλλία το κόμμα του εξετάζει το ενδεχόμενο να θέσει επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου τον πρώην επικεφαλής των Ευρωπαίων Πρασίνων, Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, γνωστό από τον γαλλικό Μάη 1968, αλλά και για τις προωθημένες ευρωπαϊστικές θέσεις του, θα μπορούσε να δώσει δυναμική στο εγχείρημα.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να μείνει στάσιμη. Είναι σαν το ποδήλατο: αν δεν προχωρήσει, θα πέσει. Με ενιαία Εξωτερική Πολιτική και Άμυνα, κοινή οικονομική πολιτική, φορολογική εναρμόνιση, ισχυρό Ευρωκοινοβούλιο, δημοκρατικά νομιμοποιημένη Κομισιόν, ενισχυμένο κοινοτικό Προϋπολογισμό.
16°
