Η εσωκομματική αντιπολίτευση στον ΣΥΡΙΖΑ και άλλα παραμύθια

Αν υπήρχε κάτι που τρόμαζε τον ΣΥΡΙΖΑ, σχετικά με τα μνημόνια, δεν ήταν –όπως αποδείχτηκε άλλωστε–, η πιστή εφαρμογή τους –ενίοτε με υπερβάλλοντα ζήλο και χωρίς σοβαρές παρενέργειες στο εσωτερικό του (από τον Σεπτέμβριο του ’15)–, αλλά το τέλος τους. Το μέρος του αφηγήματος, «δεν αναλάβαμε την ιδιοκτησία του προγράμματος, υπογράψαμε με το πιστόλι στον κρόταφο, υπό το βάρος του εκβιασμού και των δεινών πολιτικών συσχετισμών εφαρμόσαμε σκληρά μέτρα», που βοηθούσε τα μέλη του να ανταπεξέλθουν στο ισχυρό σοκ μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ακόμη μνημονιακό κόμμα, είχε ημερομηνία λήξης την 21η Αυγούστου. Στην πραγματικότητα ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ο κ. Τσίπρας βαδίζουν σε άγνωστο έδαφος. Και αυτό είναι που αναγκάζει τον πρωθυπουργό να μεταβάλει (;) τις εσωκομματικές ισορροπίες.

Τι σηματοδοτεί όμως η εκλογή του κ. Σκουρλέτη στη θέση του Γραμματέα του κόμματος και πού αποβλέπει ο πρωθυπουργός;

Η απάντηση μπορεί να κρύβεται στο άλλο μισό του αφηγήματος περί «καθαρής εξόδου». Εκείνο που έλεγε ότι η έξοδος της χώρας από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής σηματοδοτεί την επιστροφή  του κόμματος στην ιδεολογική του μήτρα, την αναβάπτισή του, την επανένωσή του με την κοινωνία και την αποκατάσταση της δημοκρατικής λειτουργίας του, η οποία διαταράχθηκε έως και θυσιάστηκε στις ανάγκες του κυβερνητισμού. Γι’ αυτό αναμένεται να  δοθούν μάχες – για την επικοινωνιακή τους αξία κατά κύριο λόγο, καθώς προτεραιότητα δεν είναι φυσικά η επιστροφή στις αυταπάτες, αλλά η παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην κεντρική πολιτική σκηνή.

Οι εσωτερικές πιέσεις, προκειμένου να εφαρμοστούν πολιτικές με αριστερό πρόσημο, αναμένονται, στη διάρκεια αυτής της παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου, ασφυκτικές, καθώς η συσπείρωση της βάσης του κόμματος και η επαναπροσέλκυση ενός αριστερόστροφου ακροατηρίου αποτελεί το ένα από τα δύο βασικά στοιχεία για την πολιτική επιβίωσης του κυβερνώντος κόμματος. Ίσως μάλιστα το λιγότερο χρήσιμο σε επίπεδο αριθμών. Αυτό δηλαδή που θα μπορούσε ο Τσίπρας να θυσιάσει –ξανά– μπροστά στη μεγάλη ιδέα της κυβερνώσας αριστεράς. Το άλλο είναι η διεύρυνσή του προς τη σοσιαλδημοκρατία, προς τα δεξιά, κατά τη ρητορική του παρελθόντος. Το δύσκολο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι πρέπει να γίνουν κα τα δύο άμεσα και ταυτόχρονα.

Πώς όμως να παράγεις ήχο ευχάριστο για ένα αριστερό - ριζοσπαστικό αυτί, όταν επιβάλλεται την ίδια ώρα να κάνεις άνοιγμα στη Σοσιαλδημοκρατία; Και επιπλέον πώς θα διασφαλίσεις ότι αυτό το άνοιγμα θα είναι ασφαλές; Πώς δηλαδή θα διεκδικήσεις τους ψηφοφόρους, αλλά θα τους κρατήσεις και μακριά από το μηχανισμό σου (μη σου πάρουν και τo κόμμα); Πώς θα απομυζήσεις τις δυνάμεις ενός άλλου πολιτικού χώρου, χωρίς να ανοίξεις επί της ουσίας και με ειλικρίνεια έναν, ενδεχομένως, αναπόφευκτο διάλογο; Εν κατακλείδι, ποιος θα πατάει το φρένο, την ώρα μάλιστα που τα ανοίγματα περιλαμβάνουν και την περιβόητη «καραμανλική σκέψη»;

Η επικοινωνιακά ισχυρή εσωκομματική αντιπολίτευση από τα αριστερά θα μπορούσε να είναι μια απάντηση. Οι 53+ είναι αυτή τη στιγμή ίσως το πιο χρήσιμο εργαλείο για τον Αλέξη Τσίπρα. Λένε, μάλιστα, ότι αν δεν υπήρχαν θα έπρεπε να τους είχε εφεύρει. Η τοποθέτηση του Πάνου Σκουρλέτη στο τιμόνι του κόμματος έχει άλλωστε ακριβώς αυτό τον σκοπό – είτε χαθούν, όπως όλα δείχνουν, είτε κερδηθούν οι επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Αν το κόμμα χάσει τις εκλογές υπάρχει ένα αριστερό αντίβαρο για να εγγυηθεί τη συνοχή του επί της ιδεολογικής αφετηρίας και να επιχειρήσει την αναδιάταξή του. Αν το κόμμα κερδίσει, ανοίγει με φειδώ η κάνουλα των συνεργασιών.

Στο ενδιάμεσο ο νέος γραμματέας και η ομάδα που θα προκύψει σε Κουμουνδούρου και κόμμα, θα τσεκάρει και θα παρενοχλεί την κυβέρνηση, ώστε να μην είναι χαλαρή και να μην εφησυχάζει. Δεν επρόκειτο επομένως σε καμιά περίπτωση για μια πρόταση που ο Αλέξης Τσίπρας έκανε υπό πίεση, αλλά για στρατηγική του επιλογή. Άλλωστε το κόμμα έχει από καιρό πάψει να αποτελεί όχληση για τον πρόεδρό του, καθώς, μέσω της απαξίωσης των συλλογικών διαδικασιών, μεταλλάχτηκε σε όμηρο του Μαξίμου, ενσωματώνοντας πλήρως τους κυβερνητικούς χειρισμούς.

Και βέβαια η υπόθεση μπορεί και να αποδειχτεί win win, καθώς από τη μεριά τους οι 53 ενισχύουν τον ρόλο τους μέσα στο κόμμα, ασκώντας μια αναγκαία, υπό έλεγχο και στα όρια ασφαλείας αντιπολίτευση και ταυτόχρονα περιφρουρώντας και διευρύνοντας το ζωτικό τους χώρο. Σε όποια μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ και σε όποια κατεύθυνση, πρέπει να υπάρξουν εντός του μηχανισμού. Αυτό άλλωστε τους διδάσκει και η εμπειρία του Αριστερού Ρεύματος, που παρά τη δύναμη την οποία συγκέντρωνε μέσα στο κόμμα, στην κοινωνία καταποντίστηκε.