Μια ΔΕΘ από το μέλλον

Σκεφθείτε την εξής μαγική εικόνα: Αντί ο πρωθυπουργός να συνεχίσει την παράδοση της παροχολογίας στη ΔΕΘ και να μας εμπαίζει με τα «υπερ-πλεονάσματα» τα οποία έχουν προέλθει από την υπερ-φορολόγηση και τις ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι συνεπείς φορολογούμενοι, να αποφάσιζε να ελάφρυνε τη θέση μας μέσω της μείωσης των δαπανών του πολυδαίδαλου κράτους το οποίο διοικεί.

Για πολλοστή φορά, σημειώνουμε ότι η μείωση των δαπανών (μαζί με την εφαρμογή των διοικητικών μεταρρυθμίσεων) που ανέρχονται σε 50% ΑΕΠ αποτελεί μονόδρομο για την ανάπτυξη της χώρας και την έξοδό της από τον φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων και της υπερχρέωσης.

Για πολλοστή φορά, επίσης, αναφέρουμε ότι κατά το διάστημα των τριών προγραμμάτων προσαρμογής οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις δεν υλοποιήθηκαν. Αντ’ αυτών εφαρμόστηκαν, υπό τον μανδύα των μεταρρυθμίσεων, εισπρακτικά μέτρα που έπληξαν, καίρια, την οικονομία και το εισόδημα των πολιτών. Η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου απογείωσε τις κακές πρακτικές τόσο των δανειστών όσο και των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Έτσι, σήμερα, η εκκρεμούσα διοικητική μεταρρύθμιση έχει να αντιμετωπίσει μια κατάσταση που θυμίζει, κατά πολύ, την αντίστοιχη της δημοσιονομικής κατάστασης του 2009: Μεγάλη διασπορά οργανώσεων, υποτυπώδης, πρωτόγονη οργάνωση, επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και δομών, κατασπατάληση πόρων. Η διαφορά της σημερινής από τη χθεσινή διοικητική πραγματικότητα είναι η παρουσία πολλών διοικητικών ερειπίων. Οι οριζόντιες περικοπές του παρελθόντος οδήγησαν πολλές από τις δημόσιες οργανώσεις σε οικονομική κατάρρευση και τη μεταβολή τους σε οργανωτικά κουφάρια. Το κράτος είναι φτωχότερο και εντελώς αποδιοργανωμένο. Πλην όμως, είναι το ίδιο κυκεωνικό, απηρχαιωμένο και αντι-παραγωγικό.

Για του λόγου το αληθές, αρκεί να αναφέρουμε ότι, ακόμη και σήμερα, εάν θέλετε να πληροφορηθείτε, απλώς, ποιος και πόσος είναι ο δημόσιος τομέας, πρέπει να συνδυάσετε τις διατάξεις επτά (7) βασικών νόμων, των εξής:

Ν. 1892/1990 (αρθρ. 51 παρ.10)
Ν. 1943/1991 (αρθρ. 4 παρ. 6)
Ν. 2198/1994 (αρθρ.18 παρ.9)
Ν. 3229/2004 (αρθρ.3 παρ.6)
Ν. 3429/2005 (αρθρ.1 παρ.1.2.3.6)
Ν. 3812/2009 (αρθρ.1)
Ν. 4270/2014

Από τη συνδυαστική ανάγνωση των προηγουμένων θα καταλήξετε σε μια οριοθέτηση του δημόσιου τομέα ο οποίος περιλαμβάνει:

Α. Τις δημόσιες Υπηρεσίες και Αρχές που υπάγονται στο νομικό πρόσωπο του Δημοσίου, που είναι:

Οι ανεξάρτητες (αυτοτελείς) υπηρεσίες της πολιτειακής ηγεσίας του Κράτους.

Σ’ αυτές περιλαμβάνονται η Προεδρία της Δημοκρατίας, η Γενική Γραμματεία Πρωθυπουργού, η Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, η Γενική Γραμματεία Συντονισμού και η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (!).

 ⇒ Εξ αυτών, οι τρεις υπαγόμενες στον Πρωθυπουργό Γενικές Γραμματείες οι οποίες αριθμούν πλέον των 400 οργανικών θέσεων, μπορούν να συγχωνευθούν σε μία. Μια τέτοια λύση θα εξοικονομούσε παράπλευρα έσοδα από τη λειτουργία των πολιτικών γραφείων των τριών υπουργών Επικρατείας που υπάρχουν σήμερα.

Πέραν αυτών, η λογική της ύπαρξης Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους θα πρέπει να επανεξεταστεί, αφού μπορεί, κάλλιστα, να παρέχει τις πληροφορίες προς τους δανειολήπτες μέσω ενός κεντρικού κυβερνητικού portal.

Οι δημόσιες Αρχές της νομοθετικής λειτουργίας του Κράτους, με κεντρική την Βουλή των Ελλήνων.

Εξορθολογισμός των δαπανών της Βουλής μπορεί να επέλθει μέσω της διευθέτησης του χωροταξικού προβλήματος με την κατάργηση των προνομίων των πρώην πολιτικών, την αναδιοργάνωση των διοικητικών υπηρεσιών με την πλήρη υιοθέτηση ηλεκτρονικών εφαρμογών στις διαδικασίες της.

Περαιτέρω, η επανεξέταση των προνομίων των βουλευτών, της βουλευτικής αποζημίωσης και του αριθμού των βουλευτών επιτρέπουν την εξοικονόμηση πόρων ύψους 360 εκ. σε βάθος 4 χρόνων, σύμφωνα με μελέτη ΚΕΠΕ (2012).

Οι δημόσιες Αρχές της δικαστικής λειτουργίας του Κράτους.

Σ’ αυτές περιλαμβάνονται:

Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο

Συμβούλιο της Επικρατείας

Ελεγκτικό Συνέδριο

Πολιτικά και Ποινικά Δικαστήρια

Άρειος Πάγος

Εφετεία (19)

Πρωτοδικεία (63)

Ειρηνοδικεία (154)

Πταισματοδικεία (41)

Εισαγγελίες

Εισαγγελία Αρείου Πάγου

Εισαγγελείς Εφετών (19)

Εισαγγελείς Πρωτοδικών (63)

Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των Τακτικών Δικαστηρίων

Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια

Διοικητικά Εφετεία (9)

Διοικητικά Πρωτοδικεία (30)

⇒ Ενώ οι αδίκαστες υποθέσεις ανέρχονται στις 600.000, με εκείνες που εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια να ξεπερνούν τις 250.000, η Πολιτεία επιμένει να συντηρεί τα Ειρηνοδικεία τα οποία εκδικάζουν υποθέσεις ήσσονος δημοσίου συμφέροντος. Η απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης σ’ αυτό το επίπεδο θα μπορούσε να έχει προ ετών αυτοματοποιηθεί, εξοικονομώντας σοβαρούς πόρους. Ατυχώς, ο πακτωλός των πόρων που προσφέρθηκαν για την ηλεκτρονικοποίηση των δικαστηριακών διαδικασιών οδήγησε, μετά την πάροδο, δύο σχεδόν δεκαετιών, σ’ ένα σύστημα που έχει πολλά τεχνικά προβλήματα, υπολειτουργεί και σε καμία περίπτωση δεν βελτίωσε την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στα δικαστήρια.

Αντί να γίνει μια γενναία απο-δικαστικοποίηση με μείωση της δικαστικής ύλης και ταυτόχρονα ένας σχεδιασμός για την ενίσχυση των διοικητικών δικαστηρίων, συνεχίζουμε να παρατηρούμε το πρόβλημα που διογκώνεται. Μάλιστα, τα μέτρα που λαμβάνονται κρύβουν το πρόβλημα κάτω απ’ το χαλί, αφού τα δικονομικά εμπόδια που παρεμβάλλονται (υπέρμετρα παράβολα, δικονομικά βάρη) χωρίς τις ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, απλώς δυσκολεύουν την πρόσβαση των πολιτών στην δικαιοσύνη. 

Οι Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές.

Πέραν των πέντε συνταγματικά κατοχυρωμένων, υπάρχουν άλλες 25, οι οποίες παρουσιάζουν σημαντικές επικαλύψεις στο έργο τους με υπηρεσιακές μονάδες ή άλλα σχετικά νομικά πρόσωπα. Πολλές εξ αυτών θα μπορούσαν να έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα ως επιτροπές υπό τον υπουργό η να ενσωματωθούν ως διοικητικές μονάδες στα υπουργεία. Εκ των υφισταμένων πρέπει να παραμείνουν, πέραν των πέντε συνταγματικά κατοχυρωμένων Αρχών (Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών, Συνήγορος Πολίτη, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού), οι τέσσερις ρυθμιστικές της αγοράς (Επιτροπή Ανταγωνισμού, Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών, Αρχή Καταπολέμησης Μαύρου Χρήματος) η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και η Ελληνική Στατιστική Αρχή.

Πέραν αυτών επείγει η ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν τη λογοδοσία και τη διαφάνεια λειτουργίας των Αρχών, όπως και η αυστηροποίηση των διατάξεων για τις υποχρεώσεις των μελών τους.

Τα Υπουργεία που περιλαμβάνουν:

Τις Γενικές Γραμματείες.

Τις Ειδικές Γραμματείες.

Τους Διοικητικούς Τομείς.

Τις Περιφερειακές Υπηρεσίες.

Τις Ειδικές Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες.

Τις Υπηρεσίες Εξωτερικού και τις αυτοτελείς δημόσιες υπηρεσίες τους.

Τις αποκεντρωμένες διοικήσεις.

⇒ Η κυβέρνηση είναι πολυπληθής: Η τελευταία, που είναι η μεγαλύτερη της μεταπολίτευσης, αριθμεί 53 μέλη και το ετήσιο μισθολογικό κόστος της ανέρχεται στα 53.000.000 ευρώ.

Τα κάθε είδους νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) και τις ανώνυμες εταιρείες του Δημοσίου.

Β. Περνάμε, τώρα, στα διοικητικά ερείπια: Στο δημόσιο περιλαμβάνονται δημόσιοι φορείς που δεν υπάγονται στον δημόσιο τομέα (sic!) (σελ. 7, Μητρώο υπηρεσιών και φορέων της ελληνικής διοίκησης, Αθήνα 2018). Σ’ αυτά περιλαμβάνονται:

Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που εξαιρέθηκαν από τον δημόσιο τομέα ή όσα από τη σύστασή τους δεν υπήχθησαν σ’ αυτόν. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται βάσει του ν. 3429/2005 οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο ΑΕ στις οποίες το δημόσιο συμμετέχει με οποιοδήποτε ποσοστό συμμετοχής στο μετοχικό τους κεφάλαιο.

Ανήκουν επίσης οι συνδεδεμένες, με τις εισηγμένες σε χρηματιστήριο επιχειρήσεις, ανώνυμες εταιρείες και

Οι ανώνυμες εταιρείες για τις οποίες έχει εκδοθεί απόφαση έναρξης διαδικασιών αποκρατικοποίησης.

Στις εταιρείες του δημοσίου που έχουν αποκρατικοποηθεί διατηρεί το δημόσιο ένα δικαίωμα εποπτείας (το οποίο μεταφράζεται σε διορισμό ημετέρων σε ΔΣ και άλλες διευκολύνσεις). Οι πτωχοπρόδρoμοι που μας κυβερνούν, αφού έχασαν το βασιλικό προσόν να διορίζουν τα κομματικά golden boys στα «ρετιρέ» του δημοσίου, τώρα αρκούνται σε μια θέση σε ένα ΔΣ. Ακόμη κι άμισθη, μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία των «κονέ» που χρειάζονται για να γίνει καμία «δουλίτσα» στο μέλλον.

⇒ Έχει εκτιμηθεί, εν συνόλω, ότι η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των διοικητικών οργανώσεων που αναφέρθηκαν προηγουμένως, μπορεί να οδηγήσει στην εξοικονόμηση 2 δις ευρώ σε βάθος τετραετίας.

Εάν δε προσθέσει κανείς σ’ αυτά, τις οικονομίες κλίμακος που μπορεί να επιτευχθούν με την μαζική υιοθέτηση των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα, και με μια περιοριστική πολιτική προσλήψεων, τότε τα οφέλη εγγίζουν τα 5 δις ευρώ.

Προφανώς, ένα τέτοιο σχέδιο δεν υπάρχει ούτε στα πιο άγρια όνειρα των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Μπορεί, όμως, όχι μόνο να υπάρξει αλλά και να εφαρμοστεί από μια άλλη κυβέρνηση. Η πολιτική αλλαγή είναι προϋπόθεση της μετατροπής του ονείρου σε πράξη.