Το Airbnb, τα ενοίκια και οι μεμψιμοιρίες

Επιπλέον, όσο κι αν τους συμπαθούμε, οι φοιτητές δεν είναι και οι καλύτεροι πελάτες: Έχουν περιορισμένο χρονικό ορίζοντα μίσθωσης και λόγω νιότης (και κάποιες φορές λόγω άθλιας αγωγής από τα σπίτια τους) μπορεί να αφήσουν πίσω τους συντρίμμια. Αν η κυρία Α. είχε την άνεση με τη σύγχρονη διακόσμηση, το ίντερνετ και τις ξένες γλώσσες, έστω τα αγγλικά, θα είχε σίγουρα μετατρέψει την περιουσία της σε βραχυπρόθεσμα ενοικιαζόμενα δωμάτια στο Airbnb. 

Ο κύριος Κ., υπάλληλος, νοικιάζει τρία μικρά διαμερίσματα στη Χαλκίδα, που προήλθαν από την αντιπαροχή της πατρικής κατοικίας. Κάθε ευρώ είναι απαραίτητο για τη συντήρηση της οικογένειάς του, μιας και τα εισοδήματα του ζεύγους είναι περιορισμένα. Για ένα μεγάλο διάστημα, η κρίση άφησε ξενοίκιαστα χιλιάδες μικρά σπίτια, καθώς πολλοί βολεύτηκαν με τη διαμονή σε συγγενείς ή με την καθημερινή μετακίνηση από την Αθήνα. Πρόσφατα, ένας απατεώνας νοικάρης του άφησε χρέη 1.500 ευρώ, με απλήρωτα ενοίκια και κοινόχρηστα 4 μηνών, εκτεταμένες καταστροφές  – κι ένα διαμέρισμα τόσο βρώμικο, που ακόμα παλεύει με τις κατσαρίδες. 

Στην περίπτωση των αστικών διαφορών κάτω από ένα ποσό, το κράτος και ο νομικός μας πολιτισμός σε αφήνει πρακτικά τελείως ακάλυπτο: Ο κύριος Κ. πλήρωσε δικηγόρο και επίδοση εξωδίκων, αλλά επί της ουσίας δεν έχει κανένα τρόπο να πιέσει για να πάρει τα λεφτά του. Η εφορία κατάργησε τελικά τη διάταξη-φόβητρο, σύμφωνα με την οποία μπορούσες να χαρίσεις στο δημόσιο τα ανείσπρακτα μισθώματα, ώστε να χρεωθούν στο ΑΦΜ του κακοπληρωτή κι έτσι αυτός να μην μπορεί να τα αποφύγει (επιπλέον, αν δεν υπάρξει αγωγή, φορολογεί και τα ανείσπρακτα ενοίκια). Ο επαγγελματίας μπαταχτσής δεν έχει περιουσία στο όνομά του, παρά μόνο ΙΧ (και τρία μάλιστα) – και αν ο κύριος Κ. προχωρήσει σε αγωγή και προσπαθήσει να του κατασχέσει κάτι, δεν θα πετύχει παρά μόνο να ξοδέψει και μερικές ακόμα εκατοντάδες ευρώ, με εξαιρετικά αμφίβολο αποτέλεσμα. 

Όλοι λοιπόν τον συμβούλευσαν (αυτό τα αδιανόητο σε κάποια άλλη, ευνομούμενη χώρα) να μην κάνει απολύτως τίποτα – και να είναι και ευτυχής, που τα χρεωστούμενα δεν είναι περισσότερα. Ένας φίλος μάλιστα προσπάθησε να τον παρηγορήσει, λέγοντάς του ότι αυτά είναι τα ρίσκα που παίρνει κανείς, όταν «μπαίνει στην αγορά» των ακινήτων. Μόνο που όταν είσαι επιχειρηματίας, η φορολογική αρχή τουλάχιστον σου αναγνωρίζει και έξοδα – και όχι μόνο έσοδα. Εδώ, στην περίπτωση της ενοικίασης από μικρο-ιδιοκτήτες, όλες οι φθορές και οι δαπάνες των ιδιοκτητών δεν υπολογίζονται πουθενά, ώστε να αφαιρεθούν από τον τζίρo. Αν η Χαλκίδα είχε τουρισμό από το εξωτερικό, σίγουρα ο κύριος Κ. θα σκεφτόταν να διαθέσειι τα διαμερίσματά του στο Airbnb. 

Η κυρία Μ., συνταξιούχος επιχειρηματίας, άρχισε να πνίγεται οικονομικά από τον ΕΝΦΙΑ που επιβαλλόταν κάθε χρόνο στην ακίνητη περιουσία της. Προσπάθησε επί δύο χρόνια να νοικιάσει τον επαγγελματικό της χώρο, έκτασης 300 m², στο κέντρο της Αθήνας, αλλά μόνο δύο σοβαροί πελάτες εμφανίστηκαν – και αυτοί τελικά προτίμησαν άλλες λύσεις. Στο τέλος, με την προτροπή του γιου της, αποφάσισε να κάνει την επένδυση, πουλώντας σε μέτρια τιμή ένα διαμέρισμα, και να μετατρέψει το χώρο σε καταλύματα, για ενοικίαση στο Airbnb και άλλες πλατφόρμες. Η επιτυχία, λόγω και της θέσης του ακινήτου, ήταν μια βαθιά ανάσα. Επιτέλους, έβγαιναν οι φόροι κι έμενε και κάτι, ώστε να γίνει κάποια στιγμή η απόσβεση. 

Η μακροπρόθεσμη μίσθωση είναι πλέον μια περιπέτεια στη χώρα μας. Το αντιλαμβάνεσαι αν πας να πάρεις δάνειο στην τράπεζα, όπου τα μισθώματα θεωρούνται επισφαλή και δεν υπολογίζονται στο εισόδημα. Σε συνδυασμό με την υπερφορολόγηση, η διατήρηση ακίνητης περιουσίας γίνεται εφιάλτης, όταν δεν μπορείς να την εκμεταλλευτείς, όπως αποδεικνύουν και οι ολοένα αυξανόμενες αποποιήσεις κληρονομιάς. Οι περισσότεροι δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, αλλά είναι δυνατό να αποτρέψεις όποιον έχει περιουσία, να προσπαθήσει να διπλασιάσει ή να τριπλασιάσει τα έσοδα του, σε κάποιες περιπτώσεις - και μάλιστα με ασφάλεια; 

Είναι προφανές, οτι δεδομένης της ανοργανωσιάς και της αβελτηρίας της σημερινής κυβέρνησης, η υπόθεση <<βραχυπρόθεσμη μίσθωση>> άρχισε να εξαπλώνεται στρεβλά στη χώρα - και πολλά πρέπει να ρυθμιστούν. Πολλοί κάνουν προχειροδουλειές και θα το πληρώσουν, εφόσον η ζήτηση περιοριστεί. Η περίφημη πλατφόρμα στην οποία θα δηλώνονται υποχρεωτικά όλα τα ακίνητα, ώστε να εντοπίζονται οι φοροφυγάδες, μόλις τώρα τέθηκε σε εφαρμογή, παρά την πρόβλεψη που υπήρχε στον σχετικό νόμο, εδώ και 3 χρόνια. Όπως επίσης είναι σαφές οτι είναι παράλογο να προβλέπεται, κατόπιν πίεσης των ξενοδόχων, στον ίδιο νόμο, ο περιορισμός των 90 ημερών κατ’ έτος, καθώς αποτρέπει όσους δεν θέλουν να κάνουν εταιρεία, να προβούν σε μία όχι φτηνιάρικη επένδυση. 

Είναι επίσης γνωστό ότι πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως το Παρίσι, το Βερολίνο και η Βαρκελώνη αντιμετωπίζουν πρόβλημα – και προσπαθούν να περιορίσουν το Airbnb, παρά τη σύσταση της Κομισιόν οι χώρες να είναι φειδωλές στις απαγορεύσεις. Ωστόσο, εδώ μιλάμε για υγιείς οικονομίες, που έχουν το νόμιμο  επιχείρημα ότι προσπαθούν να διαφυλάξουν τα ιστορικά και τουριστικά κέντρα των πόλεων τους από την υπερβολή. 

Στην Ελλάδα όμως, με την καθημαγμένη οικονομία, που παλεύουμε για αύξηση με κάθε τρόπο των εξαγωγών μας, είναι αστείο να προσπαθούμε να περιορίσουμε την τεχνολογική αυτή καινοτομία. Είμαστε μια τουριστική χώρα, που έχουμε ανάγκη και από το τελευταίο ευρώ. Οι μεμψιμοιρίες και τα πρωτοσέλιδα ρεπορτάζ, χωρίς στοιχεία, ότι σε… κάποιες πολυκατοικίες της Αθήνας τσακώθηκαν οι ένοικοι, λόγω Airbnb, μόνο τη μιζέρια μας απεικονίζουν. 

Το Airbnb δίνει τη δυνατότητα στην τόσο στοχοποιημένη από τους κυβερνώντες μεσαία τάξη και σε όποιον έχει ακίνητη περιουσία σε τουριστική περιοχή, να ανακουφιστεί από την άδικη υπερφορολόγηση. Η μίσθωση προπληρώνεται, ο επισκέπτης ελέγχεται από ένα σύστημα αξιολόγησης και σπάνια μπορεί να προκαλέσει παρατράγουδα – και αν κανείς θέλει να δουλέψει (γιατί το σωστό hosting θέλει κόπο και τρόπο), μπορεί να συμπληρώσει γενναία το εισόδημά του. Το παραδάκι μπορεί να πέφτει και στο εξωτερικό (αλλά κυρίως έρχεται στη χώρα για να καλύψει «τρύπες») και να δημιουργήσει ακόμα και θέσεις εργασίας. Ένα νέο κοινό που δεν επιθυμεί τα (απρόσωπα πολλές φορές) ξενοδοχεία έρχεται με άνεση στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με τα φθηνά αεροπορικά εισιτήρια. 

Ολόκληρα νησιά, όπως για παράδειγμα η Αίγινα, που δεν έχουν τουριστικές υποδομές υψηλού επιπέδου, απολαμβάνουν μια νέα τουριστική ακμή, καθώς οι πολυτελείς εξοχικές κατοικίες προσελκύουν τουρίστες με βαλάντιο που τονώνει όλη την τοπική οικονομία. Με τις πάσης φύσεως ανακαινίσεις τονώνεται ακόμα και η ημιθανής αγορά της οικοδομής και, βεβαίως, το κράτος αυξάνει τα έσοδα του. 

Το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, που είναι η βιτρίνα της χώρας συνολικά, δείχνει τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης και βελτίωσης, μετά την καταστροφική περίοδο 2007-2009, κατά την οποία αφέθηκε εντελώς στην τύχη του – και στις συμμορίες και καταστροφές. Λόγω της γενικότερης αύξησης των τουριστικών αφίξεων, ξεφυτρώνουν παντού περιποιημένα ξενοδοχεία, εκτοπίζοντας την υποβάθμιση και την εγκατάλειψη. Κτίρια ανακαινίζονται παντού για να φιλοξενήσουν επισκέπτες, ενώ ενδεικτικό της επιρροής που έχει το Airbnb, που στη φιλοσοφία του δεν προβλέπει έτοιμα γεύματα εντός του ενοικιαζόμενου χώρου, είναι ότι ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια τα σούπερ μάρκετ στην Αθηνάς και στην Ερμού. 

Οι ακραίες περιπτώσεις των Χανίων, της Σαντορίνης και της Μυκόνου έχουν πρόβλημα έτσι κι αλλιώς, που φυσικά επιτείνεται από το Airbnb. Και βεβαίως κάπου πρέπει να μπορούν να καταλύσουν οι απαραίτητοι για κάθε τοπική κοινωνία αστυνομικοί, γιατροί και δάσκαλοι, όπως και οι φοιτητές. Εδώ, πρέπει να προσαρμοστούμε στη νέα εποχή και με ένα ειδικό πρόγραμμα επενδύσεων, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, να ανεγερθούν κατοικίες για όλες αυτές τις κατηγορίες ενοικιαστών, ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο να κοιμούνται στις παραλίες, προσπαθώντας να βρούν ένα σπίτι. 

Και ναι, στο Κουκάκι, την πιο δημοφιλή λόγω Ακρόπολης περιοχή της Αθήνας, είναι πια δύσκολο να βρεις να νοικιάσεις. Ε, δεν πειράζει, εμείς οι μακρόχρονοι ενοικιαστές μπορούμε να ζήσουμε κάπου αλλού, λίγο μακρύτερα από τα μοναδικά τουριστικά μας αξιοθέατα…