Η κουβέντα είχε ανάψει στο αλβανικό καφενείο λίγα μέτρα από το γραφείο του μακαρίτη Ιμπραχίμ Ρουγκόβα. Ο Ισπανός είχε ανάψει διηγούμενος μία συνάντησή του με έναν στρατηγό από το Μπανγκλαντές, ο οποίος έτυχε να ηγηθεί αποστολής του ΟΗΕ στην Πρίστινα. «Κανένας φαντάρος, όσο και εκπαιδευμένος να είναι, και άρα κανένας στρατός δεν μπορεί να αντέξει σε μία μαζική σφαγή. Έχει μελετηθεί επισταμένως το ζήτημα αυτό. Ένας καλός μαχητής μπορεί να σφάξει μέχρι 13 αντιπάλους κατά μέσο όρο. Μετά επέρχεται κορεσμός. Παραλύει. Έτσι έχασαν οι Γάλλοι στο Ντιεν Μπιέν Φου. Δεν άντεξαν τις στοίβες τα κορμιά των Βιετμίνχ στα συρματοπλέγματα. Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα στις στρατιωτικές σχολές». Αυτά έλεγε ο στρατηγός από την άλλη άκρη του κόσμου. Τι ήθελε να πει ο Ισπανός από τη χώρα των Βάσκων; Πως είναι μάταιο για τους Σέρβους να διεκδικούν έναν τόπο ο οποίος εδώ και αιώνες κατά 98% αποτελείται από Αλβανούς. Τελεία και παύλα.
Τα χρόνια πέρασαν. Το Κόσοβο μάτωσε, γκρεμίστηκε, βομβαρδίστηκε. Οι Αλβανοί κέρδισαν όχι μόνο διότι ήταν οι περισσότεροι. Αλλά διότι το έγκλημα του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία είχε αρχίσει εκείνον τον Οκτώβρη του 1988, στα Κοσοβάρικα Πεδία, με την ομιλία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, που ανατίναξε τα πάντα. Εκεί και θα κλείσει ο κύκλος.
Η Σερβία πρέπει να εισέλθει στην ΕΕ. Ο όρος είναι ξεκάθαρος. Θα πρέπει να λυθεί και η τελευταία εκκρεμότητα του πολέμου. Το Βελιγράδι και η Πρίστινα το έχουν πάρει στα σοβαρά. Η συνδιαλλαγή είναι απλή. Θα μας δώσετε ένα κομμάτι και θα σας δώσουμε ένα άλλο. Θα πάρουμε την Τίτοβα Μιτροβίτσα και εσείς το Πρέσεβο. Μερικές χιλιάδες στρέμματα εσείς και μερικές εμείς. Στα λόγια ακούγεται καλά. Μα για όνομα του Θεού. Τόσοι ποταμοί αίματος για μία ανταλλαγή χωραφιών; Στην πράξη πρόκειται για θρυαλλίδα. Τι θα γίνει μετά με τους Σέρβους της Βοσνίας; Θα ζητήσουν να ενωθούν με τη Μητέρα Σερβία. Λογικό. Τι θα γίνει με τους Αλβανούς της ΠΓΔΜ; Θα έχουν την ίδια απαίτηση προφανώς. Να ενωθούν με το Κόσοβο και την Αλβανία. Τι θα γίνει με την Ερζεγοβίνη; Οι Κροάτες θα μείνουν ανικανοποίητοι; Πού θα πάνε οι Μουσουλμάνοι της Βοσνίας; Πού θα καταλήξει το Νόβι Πάζαρ; Και στη Νότιο Αλβανία; Τέλος, λες να ξυπνήσουν οι Ούγγροι της Βοϊβοντίνα; Αν τελικά συμβούν όλα τα παραπάνω, πώς θα «σκάσει» το Κυπριακό; Θα έρθει και η σειρά της Δυτικής Θράκης; Θα εκραγεί η νότια Βουλγαρία με τους μουσουλμάνους της;
Στην Ουάσινγκτον όλα αυτά ακούγονται σαν βαλκανικά παραμύθια που αφηγούνται οι γέροι στα καφενεία για να χαζεύουν τα πιτσιρίκια. Ο «αρχιμάγειρας» του Λευκού Οίκου, ο Τζον Μπόλτον, δεν δίνει σημασία στις... λεπτομέρειες. Τα Βαλκάνια είναι πολύ μακριά για να απασχολούν τους αναλυτές του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτό που προέχει είναι η ανακοπή της επέκτασης της ρωσικής επιρροής στα νότια του Δούναβη και γαία πυρί μειχθήτω. Η αρχή έγινε με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Προετοιμάζεται η συμφωνία Κοσόβου - Σερβίας. Μετά θα έρθει η ανοχή της δημιουργίας ενωμένης αλβανικής ζώνης. Τότε η Αλβανία θα είναι μέλος της ΕΕ. Θα κατοχυρωθεί στην πράξη η Μεγάλη Αλβανία και η τριχοτόμηση της Βοσνίας. Η Σερβία θα μεγαλώσει δυτικά και θα «κοντύνει» νοτιοανατολικά. Η ΠΓΔΜ θα χάσει στα ανατολικά. Θα παραμείνει μία σταλιά αλλά θα βρίσκεται στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, οπότε δεν βαριέσαι. Έτσι τα βλέπουν τα πράγματα στην Ουάσινγκτον.
Οι Γερμανοί, πιο κοντά στην πραγματικότητα, αισθάνονται τις επερχόμενες επιπτώσεις. Αντιδρούν στα αμερικάνικα σχέδια αλλά και πάλι δεν διαθέτουν περιθώρια ελιγμών. Γνωρίζουν στο Βερολίνο πως στην κοιλάδα του Πρέσεβο όλοι μιλούν αλβανικά και πως οι Μιναρέδες ξεπροβάλλουν σαν ρουκέτες σε όλα τα χωριά. Έχουν πάρει χαμπάρι πως τα αλβανικά χωριά έχουν πια επεκταθεί και πέρα από τη δυτική όχθη του Βαρδάρη, στη Δυτική ΠΓΔΜ. Ξέρουν πως αργά ή γρήγορα το Κόσοβο θα αποτελεί τον νέο και ενδεχομένως βασικό πυρήνα του αλβανικού έθνους. Η γεωπολιτική εξαρτάται από τους αριθμούς και τις στατιστικές. Διότι οι αριθμοί δεν έχουν ιδεολογίες. Είναι κυνικά πραγματικοί.
Η αλλαγή συνόρων στα Δυτικά Βαλκάνια συμπαρασύρει αναπόφευκτα την εξέλιξη στο κυπριακό ζήτημα. Με μία διαφορά. Η χρονική στιγμή. Καταλύτης στο Κυπριακό θα είναι το ενδεχόμενο επίτευξης του μεγάλου Deal που επιχειρείται. Η τουρκοκυπριακή οικονομία θα καταρρεύσει στους επόμενους μήνες, αφού δεν θα τροφοδοτείται από την Άγκυρα. Η συζήτηση με τους Τουρκοκύπριους θα εισέλθει λοιπόν σε έναν άλλο αστερισμό με επίκεντρο το φυσικό αέριο. Η διπλωματική επιχείρηση αναμένεται να αρχίσει από τα μέσα Οκτωβρίου και να εξελιχθεί τον Νοέμβριο. Ήδη θα έχει αρχίσει η πραγματική εξόρυξη υδρογονανθράκων. Άλλο οι εκτιμήσεις και άλλο να βλέπεις το αέριο να καίγεται στην κορυφή του τρυπανιού και οι σωλήνες να γεμίζουν. Ο Νίκος Αναστασιάδης επιθυμεί να συζητήσει επί πραγματικών δεδομένων με τους Τουρκοκύπριους μετά την πρώτη εμπορική εξόρυξη.
Είναι λοιπόν «κατάρα» το φυσικό αέριο ή «ευκαιρία» υπό τις παρούσες συνθήκες στην Ανατολική Μεσόγειο; Το ερώτημα δεν είναι καθόλου θεωρητικό.
Ένα «πλαίσιο» για πολλούς εταίρους
Αίγυπτος, Ισραήλ και Κύπρος είναι οι κατ’ ανάγκη συνέταιροι διότι κατέχουν τα οικόπεδα εξόρυξης. ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Νορβηγία είναι οι κατ’ ανάγκη συνεργάτες διότι οι ιδιωτικές εταιρείες τους επενδύουν στην τεχνολογία εξόρυξης. Ένα πλέγμα από εταιρείες διακίνησης υδρογονανθράκων, θυγατρικές πετρελαϊκών κολοσσών, είναι οι κατ’ ανάγκη διαχειριστές του προϊόντος. Αγωγοί, σταθμοί υγροποίησης, λιμάνια και αποθηκευτικοί χώροι, δίκτυα ασφαλείας, συμπληρώνουν το πλέγμα των συμφερόντων που έχουν ενσωματωθεί στην επιχείρηση αυτή. Όλοι αυτοί μαζί και ξεχωριστά ο καθένας διαπραγματεύονται τη ροή ενεργειακών πόρων από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη μετά από μία δεκαετία περίπου. Ορισμένα από τα επενδυτικά σχέδια είναι μοναδικά στην ιστορία εξόρυξης και μεταφοράς φυσικού αερίου. Τα κονδύλια που χρειάζονται είναι τερατώδη. Ο συνδυασμός εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων αυτών και της απρόσκοπτης ροής του πετρελαίου από το Βόρειο και Νότιο Ιράκ αποτελεί το κλειδί για τη νέα συμφωνία και χάραξη συνόρων στην Εγγύς Ανατολή. Κούρδοι, Ιράκ, Τουρκία, Συρία. Το Ιράν είτε θα ενσωματωθεί σε αυτό το σχέδιο είτε θα εξελιχθεί σε ένα αχανές πεδίο μάχης. Δύο παράγοντες επιδιώκουν τη συμμετοχή τους σε αυτή την προοπτική. Η Ρωσία και η Τουρκία. Όλα όσα παρατηρούμε στην περιοχή αυτή έχουν σχέση με τη διαμόρφωση συνεταιρισμών και συμμαχιών στην κομβική για τα δυτικά συμφέρονται περιοχή της Εγγύς Ανατολής. Πρόκειται για τον χάρτη ασφαλείας των επόμενων 100 ετών. Τόσο κράτησε ο προηγούμενος της συμφωνίας Σάικς - Πικό μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δυτικά Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειος και στη μέση η Ελλάδα, τα σύνορά της και οι προοπτικές επιβίωσής της. Μία δύσκολη παρτίδα σκάκι για ικανούς παίκτες. Τους διαθέτει η χώρα;
19°
