Μιλώντας για την ανεργία #6

Η δημοσιονομική πειθαρχία δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός για την Ευρώπη, πολύ περισσότερο όταν το πιο δυναμικό της κομμάτι, η νέα γενιά, αναγκάζεται να αναζητά επαγγελματικές διεξόδους σε άλλες χώρες, σημειώνει ο καθηγητής Οικονομικών στο Πάντειο, Κώστας Μελάς. Προσθέτει ότι χρειάζεται άμεση και στοχευμένη επένδυση σε νέες θέσεις εργασίας, ενώ όσον αφορά τα άμεσα μέτρα που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στη χώρα μας, σημειώνει ότι τα πρέπει να αξιοποιηθούν τα προγράμματα ΤΟΠΣΑ (Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση).

Την ώρα που οι πάντες αναγνωρίζουν ότι η ανεργία -και ιδιαίτερα η ανεργία των νέων- αποτελεί μια νάρκη στα θεμέλια της Ευρώπης, οι ηγέτες της αντί να αντιδράσουν άμεσα και αποφασιστικά, συζητούν για μια ακόμα φορά μέτρα - ασπιρίνες που δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Όταν η ανεργία των νέων ξεκινά από 20% και 25% σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία και φτάνει ως το 60% και το 65% στις χώρες του νότου είναι φανερό ότι χρειάζονται γενναίες παρεμβάσεις για να αρχίσει να αντιστρέφεται, τουλάχιστον, το κλίμα. Μάλιστα, όταν η ανεργία των νέων παρουσιάζει άνοδο τα τελευταία έξι έτη σε όλες τις χώρες εκτός της Γερμανίας, αυτό σηματοδοτεί ότι η ακολουθούμενη πολιτική ευνοεί μόνο την τελευταία χώρα και δυσχεραίνει όλες τις υπόλοιπες.

Η εμμονή στη δημοσιονομική πειθαρχία και στα συνεχή προγράμματα λιτότητας, έχουν δημιουργήσει τεράστια προβλήματα κοινωνικής συνοχής στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ψίχουλα. Όσες διακηρύξεις κι αν κάνουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όσες συνόδους κορυφής κι αν απασχολήσει το πρόβλημα, λύση δεν πρόκειται να δοθεί αν δεν αποφασίσουν να επενδύσουν σε νέες θέσεις εργασίας. Τα προγράμματα επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης δεν μπορούν να δώσουν λύση, αν η πραγματική οικονομία δεν μπει σε τροχιά ανάπτυξης, αν δεν υπάρξουν πραγματικές ευκαιρίες απασχόλησης.

Η Ευρώπη δεν αντέχει μια χαμένη γενιά. Δεν μπορεί να βλέπει το πιο δυναμικό κομμάτι της να αναζητά διεξόδους στην Κίνα, τις ΗΠΑ ή άλλες αναπτυσσόμενες χώρες. Οι ηγέτες της οφείλουν να αντιληφθούν ότι δεν μπορεί η κυρίαρχη προτεραιότητά τους να είναι η διάσωση του τραπεζικού συστήματος, που έχει προφανώς το δικό του ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας, και για την αντιμετώπιση της ανεργίας να αρκούνται σε ψίχουλα. Οφείλουν επιτέλους να αντιληφθούν ότι η δημοσιονομική πειθαρχία δεν είναι αυτοσκοπός, ότι καμιά οικονομία δεν πρόκειται να πάει μπροστά όταν διαλύεται η κοινωνία, όταν οι πολίτες και ιδιαίτερα οι νέοι χάνουν κάθε ελπίδα για το μέλλον... Εύκολα έρχεται στον νου του καθενός που αντικρίζει τον τρόπο που οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετωπίζουν την παραπάνω κατάσταση, η ρήση: μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι.

Η καταπολέμηση ή η μείωση της ανεργίας είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν μπορεί να γίνει παρά με τον τρόπο που αναφέρουμε προηγουμένως. Η διαδικασία είναι επίπονη και απαιτεί προσήλωση στο στόχο και χρόνο.

Άμεσα μέτρα

Όμως εν τω μεταξύ προκειμένου να αντιμετωπισθεί η καλπάζουσα ανεργία κυρίως μεταξύ των νέων αλλά και των ατόμων με ηλικία 50-60 χρόνων χρειάζεται να παρθούν μέτρα τα οποία να επιτρέπουν την άμεση ανακούφιση των ανέργων με παράλληλη ενίσχυση και καλυτέρευση της επαγγελματικής τους επάρκειας. Στα προγράμματα αυτά μπορούν να συμμετέχουν τόσο δημόσιοι όσο και ιδιωτικοί φορείς.

Επίσης, ειδικά προγράμματα για άτομα που βρίσκονται στο όριο ή σε κατάσταση φτώχειας και μακροχρόνια άνεργοι, άνω των 45 ετών, θα πρέπει να δημιουργηθούν στις τοπικές κοινωνίες κυρίως μέσω των δήμων και των περιφερειών προκειμένου να καταπολεμηθούν η ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός.

Για το σκοπό αυτό πρέπει να προχωρήσει άμεσα η αξιοποίηση των προγραμμάτων ΤΟΠΣΑ (Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση) για την καταπολέμηση της ανεργίας, η ευθύνη των οποίων ανήκει στις Περιφέρειες. Μάλιστα, υπάρχει και ο προϋπολογισμός αυτών των σχεδίων. Σύμφωνα με τη λογική τους, οι θέσεις εργασίας από τα ΤΟΠΣΑ θα προκύπτουν μετά τη διάγνωση εξειδικευμένων αναγκών των τοπικών κοινωνιών και την ανάδειξη των αναπτυξιακών δυνατοτήτων στις περιοχές παρέμβασης. Τα Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση στοχεύουν στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης για ανέργους, με την ενεργοποίηση και κινητοποίηση των τοπικών φορέων για τη δημιουργία Αναπτυξιακών Συμπράξεων στις 13 Περιφέρειες της χώρας.

Τα προγράμματα αυτά μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της ανεργίας καθώς μέσα από τις δράσεις κατάρτισης, επιμόρφωσης, εκπαιδευτικής επαγγελματικής πρακτικής άσκησης και άλλες, οι ωφελούμενοι με την ολοκλήρωση των δράσεων να είναι σε θέση ώστε: 1. Να αποκτήσουν δεξιότητες που θα καλύψουν τις διαπιστωμένες ανάγκες των τοπικών επιχειρήσεων που θα τους προσλάβουν, 2. Να ιδρύσουν επιχειρήσεις οι οποίες θα αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής τους, 3. Να αποκτήσουν τις προϋποθέσεις για να επιδοτηθούν-επιχορηγηθούν από άλλα επενδυτικά προγράμματα.

Στην Ιταλία ο νέος πρωθυπουργός Eνρίκο Λέτα αναφέρθηκε ειδικότερα στη δυνατότητα να μειωθούν άμεσα οι φόροι για όσους εργοδότες προσλαμβάνουν νέους, ώστε να επιτραπεί στους απόφοιτους πανεπιστημίων να εξασφαλίσουν μια πρώτη επαγγελματική εμπειρία, αλλά επέμεινε και σε ένα είδος «συμμαχίας γενεών»: μερική αποχώρηση των μεγαλύτερων σε ηλικία υπαλλήλων, με παράλληλη μερική απασχόληση των νέων.