Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα: η επιτομή του χάους

Η πολιτική προστασία στην Ελλάδα, είναι χαοτική. Σε κάθε φυσική ή άλλη καταστροφή, ο συντονισμός πολλών και διαφορετικών πολιτικών, αυτοδιοικητικών και επιχειρησιακών υπηρεσιών, καθώς και των εθελοντών, γίνεται εκ των ενόντων και με αυτοσχεδιασμούς.

Η πρόβλεψη της σχετικής νομοθεσίας για συντονισμό μέσα από συνεδρίαση συλλογικών οργάνων, είναι ανεδαφική.

Κάθε εμπλεκόμενη υπηρεσία έχει δικό της κέντρο και η επικοινωνία μεταξύ κέντρων, επικεφαλής τομέων, συντονιστών, πυροσβεστών, αστυνομικών, λιμενικών, στρατιωτικών, πολιτικών και άλλων, εξελίσσεται στην πράξη σε επικοινωνία μέσω κινητών τηλεφώνων και σε προσωπικό επίπεδο... (...«Έλα Κώστα τι γίνεται εκεί χρειάζεσαι ελικόπτερο;... Ναι Γιάννη έχει ένα βενζινάδικο κοντά, να ρίξει εκεί»....).

Από έρευνες και σχετική εμπειρία για την οργάνωση των υπηρεσιών ασφάλειας και πολιτικής προστασίας στην Ελλάδα, αποδεικνύεται ότι η οργάνωση είναι εντελώς ανορθολογική, ιδιαίτερα γραφειοκρατική και βασίζεται στη  συλλογική υπευθυνότητα, άρα δεν υπάρχει καθόλου η αίσθηση ατομικής ευθύνης.

Συνήθως οι ανάγκες καλύπτονται από παράλληλα, άτυπα οργανωτικά σχήματα, που δομούνται επιτόπου και εκ των ενόντων, από εκείνους που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και έχουν κάποιο φιλότιμο.

Εννοείται ότι αυτά τα σχήματα κάποιες φορές δουλεύουν, τις πιο πολλές φορές όμως όχι. Ανάλογα με το αποτέλεσμα, αν δεν υπάρχουν θύματα η κατάσταση ξεπερνιέται εύκολα και «επιτυχώς» άσχετα αν με μια λογική και ψύχραιμη αποτίμηση εκ των υστέρων, θα μπορούσαν να εντοπιστούν οργανωτικά λάθη, παραλείψεις κλπ ώστε να μην επαναληφθούν.
Είναι ενδεικτικό επίσης ότι οι μεγάλες καταστροφές σπάνια αποτελούν Case Studies για μελέτη και κατανόηση λαθών από τους αρμόδιους ώστε να αποτελούν αντικείμενο έρευνας και εκπαίδευσης, για να μην επαναλαμβάνονται οι όποιες αστοχίες.

Άξιο επισήμανσης επίσης είναι η λανθασμένη εντύπωση που υπάρχει σχετικά με το ποιος είναι ειδικός για την αντιμετώπιση μιας απειλούμενης καταστροφής. Ο επικεφαλής της Γ.Γ. Πολιτικής προστασίας -η οποία πρέπει να αναβαθμιστεί- πρέπει να γνωρίζει οργάνωση, διοίκηση, οργανωσιακή ψυχολογία, επικοινωνία σε συνθήκες κρίσης… Στην ουσία χρειάζεται κάποιος που θεωρητικά και πρακτικά είναι ικανός για Crisis Management. Το ότι κάποιος έχει υπηρετήσει στην πυροσβεστική δεν τον κάνει αυτόματα και ικανό manager κρίσεων.
Από την άλλη πλευρά, η μη πρόβλεψη όλων όσων χρειάζονται για την οργάνωση της πολιτικής προστασίας αποτελεί σίγουρα πολιτική ευθύνη των αρμόδιων πολιτικών ανδρών και γυναικών. Στην περίπτωση μας όμως, η πολιτική ευθύνη βαρύνει περισσότερο την κυβέρνηση εξαιτίας της αντίδρασής της σε σχέση με την καταστροφή. Το ύφος και η αναλγησία που κάποιοι επέδειξαν, φτάνει στα όρια της ποινικής ευθύνης...