Μουδιάσαμε. Δακρύσαμε. Το σκεφτήκαμε όλοι. Τι θα γινόταν αν ήμασταν εμείς οι γονείς που είχαμε επιλέξει να τρέξουμε με τα παιδιά μας στο μονοπάτι που έβγαζε στο γκρεμό; Τι θα γινόταν αν ήμασταν εμείς οι παππούδες που ανήμποροι να κινηθούμε γρηγορότερα δεν προλάβαμε να φέρουμε τα εγγόνια μας εγκαίρως στην παραλία; Τι θα γινόταν αν ήμασταν εμείς στο Μάτι την περασμένη Δευτέρα; Συγκινούμαστε. Το εκφράζουμε. Και προχωράμε. Κάνουμε ίσως το σταυρό μας ή οποιοδήποτε τελετουργικό καθησυχάζει τον ανορθολογισμό μας και προχωράμε. Όπως άλλωστε κάνουμε και όταν ακούμε ότι ένας συνάδελφός μας προσβλήθηκε από καρκίνο. Θάνατος και κοινωνικά στερεότυπα, για όλα μία είναι η λύση και είναι ίδια με την αιτία. Μία δύναμη πέραν από εμάς.
Έτσι σκεφτήκαμε και την επομένη της τραγωδίας και για αυτό η επιχειρηματολογία της «ασύμμετρης απειλής» και της «χωρίς προηγούμενο ταχύτητας του ανέμου» ακούστηκε βάσιμη στα αυτιά μας. «Ήταν πέρα από τις δυνάμεις μας», ισχυρίστηκαν τόσο η κυβέρνηση, όσο και οι υπηρεσίες ασφαλείας, και εμείς προσευχηθήκαμε. Για τους νεκρούς και για τους εαυτούς μας. Όμως όσο οι μαρτυρίες για την παντελή έλλειψη συντονισμού κατά τη διάσωση και ενημέρωσης για την ανάγκη εκκένωσης της περιοχής αποκαλύπτονταν, τόσο το κλασικό και χρησιμοποιημένο κατά το παρελθόν επιχείρημα του Παντοδύναμου Κακού ασθενούσε, πολύ περισσότερο που η επαναλαμβανόμενη χρήση του κατά το παρελθόν από την παρούσα, αλλά και προηγούμενες κυβερνήσεις, το καθιστούσε ένα πολύ-φορεμένο παράδειγμα προτεινόμενης τακτικής αντιμετώπισης κρίσεων του πιο φτηνού εγχειριδίου πολιτικής επικοινωνίας. «Δε βρίσκω το λάθος, δε θα έκανα τίποτα διαφορετικά», δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός, περνώντας μάλλον τα όρια ανοχής του ακροατηρίου που αποδεχόταν σε μεγάλο βαθμό την εκδοχή της θεομηνίας ως της ερμηνείας της τραγωδίας.
Κάποιοι σταμάτησαν να προχωρούν και σκέφτηκαν ξανά: Μήπως υπάρχουν ανθρώπινες ευθύνες; Μήπως η κυβέρνηση ολιγώρησε; Με γρήγορα ανακλαστικά, η κυβέρνηση τότε εμφάνισε ένα άλλο οικείο για αυτήν όπλο αντιμετώπισης των δυσκολιών: τη μεταβίβαση ευθύνης. Για την εκατόμβη νεκρών ευθυνόταν η αυθαίρετη δόμηση, την οποία ευνόησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Ο πλέον αδύναμος κρίκος της κυβέρνησης Τσίπρα προχώρησε μάλιστα ένα βήμα παρακάτω, ισχυριζόμενος ότι για την τραγωδία ευθύνονται οι ίδιοι οι κάτοικοι του Ματιού που ζούσαν σε αυθαίρετα. Το «όλοι μαζί τα κάψαμε» έγινε η νέα εκδοχή του αλησμόνητου «όλοι μαζί τα φάγαμε» του αντιστοίχως ανεξέλεγκτου υπουργού του ΠΑΣΟΚ του ένδοξου παρελθόντος. Το μέρος της ερμηνείας που άφηνε ακάλυπτο το Παντοδύναμο Κακό το κάλυπτε η ατομική ευθύνη των πολιτών. Για τον Υπουργό, οι νεκροί του Ματιού είχαν ευθύνη, όπως άλλωστε είχαν για κάποιους συνοδοιπόρους του και οι νεκροί της Marfin που είχαν δεχτεί να εργαστούν εκείνο το μοιραίο πρωινό της 5ης Μαΐου του 2010.
Κάποιοι σταμάτησαν να προχωρούν και εξοργισμένα αναρωτήθηκαν: Μήπως την ευθύνη των ανθρώπων η κυβέρνηση της χώρας προσπαθεί να τη μεταφέρει στους ίδιους τους πολίτες της; Στα ίδια τα θύματά της; Όσοι το έκαναν έχουν δίκιο να οργίζονται και έχουν δίκιο να φοβούνται για την άναρχη και βίαιη κατάσταση που βιώνουν και η οποία παραπέμπει στη ζωή των κοινωνιών πριν το κράτος ή σε ένα αποτυχημένο κράτος. Η οργή για τους ιθύνοντες και ο φόβος για την ίδια την υπόσταση του κράτους μας είναι συναισθήματα χρήσιμα γιατί μας θυμίζουν ότι οι φυσικές καταστροφές δεν είναι προϊόν της μήνης των υπερφυσικών δυνάμεων.
Όμως η οργή και ο φόβος δεν είναι παραγωγικοί, αν δε σκεφτούμε ότι πρέπει να αλλάξουμε τα κριτήρια επιλογής των επόμενων πολιτικών ηγεσιών μας. Δεν αρκεί να τιμωρήσουμε όσους αναίσχυντα κατηγορούν τα θύματα μιας τραγωδίας για τον χαμό τους και την ίδια στιγμή να επιλέξουμε ως επόμενους κυβερνώντες εκείνους που επικαλούνταν τον «Στρατηγό Άνεμο» και εκείνους που νομιμοποιούσαν αυθαίρετα. Αν ο κυνισμός ή η αλαζονεία της κυβέρνησης Τσίπρα αποκάλυψε την απουσία ηθικού έρματος των πολιτικών που κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και πολλές δεκαετίες, είναι μάλλον η στιγμή να σκεφτούμε τι θα γινόταν αν δίναμε την ευκαιρία σε άλλους ανθρώπους και κόμματα να αναλάβουν τη διακυβέρνηση της χώρας. Τι θα γινόταν αν δεν επιλέγαμε τον ΣΥΡΙΖΑ ή τα κόμματα του παλαιού δικομματισμού; Ας κάνουμε τη θλίψη της σκέψης μας «τι θα γινόταν αν...;» πηγή πολιτικής ενεργοποίησης. Ας δικαιώσουμε τους νεκρούς μας.
13°
