Περί ευθιξίας και καμένης γης

Το ότι τα μέλη της κυβέρνησής μας δεν έχουν κοινωνική αγωγή το ξέρουμε· το ότι είναι ανίκανοι το ξέρουμε· το ότι είναι αναίσθητοι το ξέρουμε. Το ότι λειτουργούν «σαν γροθιά» καλύπτοντας ο ένας τον άλλον, το ξέρουμε κι αυτό. Επιτέλους, εκπλήξτε μας. Παραείστε προβλέψιμοι.

Άκουσα με προσοχή, όπως οι περισσότεροι Έλληνες, τις κυβερνητικές δηλώσεις και απαντήσεις για όσα συνέβησαν. Δεν κατηγορώ την «κυβέρνηση» για την καταστροφή· ξέρω, ξέρουμε όλοι μας, ότι το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό και ότι έχει επιδεινωθεί μέσα από διαδοχικές λανθασμένες αποφάσεις. Όμως, όλες οι κυβερνήσεις έχουν άλλες κυβερνήσεις πίσω τους· όλες κληρονομούν αποτυχίες και επιτυχίες. Η θεωρία της καμένης γης («παραλάβαμε καμένη γη!») δεν απαλλάσσει κανέναν από τις ευθύνες του. Ιδιαίτερα όταν η μεταφορά γίνεται κυριολεξία.

Αυτό που πρέπει να καταλάβουν οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και οι αλλόκοτες συνιστώσες που τους στηρίζουν είναι ότι δεν περιμένουμε θαύματα από κανέναν· λάθη και παραλείψεις συμβαίνουν σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια. Περιμένουμε όμως να μη μας υποτιμούν και να μη μας κοροϊδεύουν. Περιμένουμε ενσυναίσθηση και ταπεινότητα· περιμένουμε, ματαίως, να μάθουν οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αυτό που ξέρουν οι περισσότεροι άνθρωποι: το αίσθημα της ανεπάρκειας και της ανημπόριας, εκείνο που μας κάνει να ζητάμε συγνώμη για μικρά και μεγάλα πράγματα δεκάδες φορές την ημέρα.

Το ύφος της συνέντευξης Τύπου με τον κ. Τόσκα ήταν αναμενόμενη: ο κ. Τόσκας δεν φαίνεται να έχει συνείδηση του νόμου και της τάξης, της προστασίας του πολίτη και της λειτουργίας του κράτους. Αν είχε στοιχειώδη ευαισθησία θα είχε παραιτηθεί από τις πρώτες εβδομάδες της υπουργικής του θητείας. Ίσως να ήταν καταλληλότερος σε κάποιο άλλο υπουργείο· στο υπουργείο πάντως στο οποίο έχει τοποθετηθεί η παρουσία του φαίνεται διαλυτική: μου δίνει την εντύπωση yesman και, επιπροσθέτως, είναι από εκείνους που δικαιολογούν τα καλόπαιδα των αναρχικών οργανώσεων. Αλλά, και πάλι, δεν κρίνουμε αυτά που κάνει ― ίσως δεν έχει ικανότητες, ίσως δεν διαθέτει το κατάλληλο υπόβαθρο· κρίνουμε αυτό που είναι, τη μη συνεργάσιμη προσωπικότητα που επιδεικνύει, την υποκρισία που δεν προσπαθεί να καλύψει. Ομοίως, ο πρωθυπουργός ομιλεί, παραδόξως, από θέση ισχύος: λιγοστοί άνθρωποι διατηρούν τέτοιον αέρα ανωτερότητας μπροστά σε καταστροφές επικών διαστάσεων. Ίσως πράγματι να είναι αυτή η ανθρώπινη φύση και να μην το έχω συνειδητοποιήσει. Παρ’ όλ’ αυτά, έχουμε δει πολιτικούς που, έστω μέσω ενός μηχανισμού καλής ή κακής ηθοποιίας, κατάλαβαν ότι έπρεπε, τη δεδομένη στιγμή, να χύσουν ένα δάκρυ. Το έκανε ο Ρίτσαρντ Νίξον, το έκανε και ο Μπιλ Κλίντον που είχε εύκολα τα δάκρυα: αυτοί οι πολιτικοί απατεώνες καταλάβαιναν ότι οι πράξεις τους απαιτούσαν ένα δάκρυ. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν το καταλαβαίνει. Και κάνει λόγο για «πολιτική ευθύνη»: ξύλινη γλώσσα, η γλώσσα του τίποτα.

Όσο για την περιβόητη πολιτική ευθιξία, έχει γίνει τόσος λόγος ώστε η έκφραση έχασε το περιεχόμενό της. Στην Ελλάδα δεν ιδρώνει το αυτί μας: εδώ έγκειται και η συνεχιζόμενη επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ· τα στελέχη του καθρεφτίζουν την ελληνική νοοτροπία, τον δεβαριεσισμό, τον καθαγιασμό των μέσων (ψέματα, απάτες, character assassination των εχθρών, πελατοκρατία-κομματοκρατία), τον κουκουέδικο αυταρχισμό, τον οπορτουνισμό και την αβελτηρία. 

Σκεφτόμουν αυτές τις ημέρες το στέλεχος του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας που παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου της Βουλής των Κοινοτήτων όταν ο Τόνυ Μπλαιρ αποφάσισε να συμπράξει στην εκστρατεία του Τζορτζ Γ. Μπους στο Ιράκ χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ΟΗΕ. Ο Ρόμπιν Κουκ δεν ειδοποίησε τα ΜΜΕ· δεν έκανε καμιά επικοινωνιακή κίνηση: σηκώθηκε όρθιος στο Κοινοβούλιο, ζήτησε τον λόγο, κατακεραύνωσε τον Μπλαιρ και έφυγε για να μην ξαναγυρίσει.

Έχουμε μια κυβέρνηση που στηρίζεται σε ΜΜΕ και σε πλήθος παρακαθήμενων από τους οποίους λείπει ο αυτοσεβασμός· κι ενώ κυβερνήσεις ανατρέπονται για σφάλματα ήσσονα αυτών που εκτυλίσσονται από την περασμένη Δευτέρα, οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιδεικνύουν παθολογική ανωριμότητα, θράσος και, εν τέλει, έλλειψη εξυπνάδας. Δεν ξέρω αν «οι άλλοι», όπως συνηθίζουν να λένε οι οπαδοί τους θα διαχειρίζονταν καλύτερα την κρίση· ούτε μπορώ να ξέρω, ούτε έχει ενδιαφέρον μια τέτοια υπόθεση. Η κυβέρνηση που έχουμε εκλέξει είναι υπεύθυνη για την προστασία μας και αυτή λογοδοτεί για την αποτυχία στην αποστολή της: από αυτή θα ζητούσαμε να κάνει περισσότερα στη διάρκεια της θητείας της, να διαχειριστεί καλύτερα την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να εκδηλώσει μεταμέλεια, διάθεση αυτοκριτικής· κάτι που να σημαίνει «Λυπάμαι που σας απογοήτευσα (κι εγώ όπως «οι άλλοι») και θέλω να χτυπήσω το κεφάλι μου στον τοίχο.» Δεν θα ήταν αποτελεσματικό ως προς την ίδια την συμφορά, θα ήταν όμως τουλάχιστον ανθρώπινο.