Το διφορούμενο τέλος των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ

Το αναμενόμενο είναι ότι ο Πάνος Καμμένος θα φύγει από την κυβέρνηση όταν έρθει προς κύρωση στη Βουλή η συμφωνία των Πρεσπών, δηλαδή, εκτός απροόπτου, τον Φεβρουάριο. Αυτό δεν θα επηρεάσει απαραίτητα την ημερομηνία των εκλογών, που θα γίνουν τον Μάιο μαζί με τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Μπορεί να συμβούν διάφορα ευτράπελα, όπως να μην εγκαταλείπουν την καρέκλα τους οι άλλοι υπουργοί των ΑΝΕΛ προσχωρώντας έτσι de facto στον ΣΥΡΙΖΑ. Και οπωσδήποτε θα παρακολουθήσουμε ένα υπερλαϊκιστικό ξέσπασμα από τον Πάνο Καμμένο ο οποίος θα παίξει τα τελευταία του χαρτιά μήπως και καταφέρει να βελτιώσει την κάκιστη δημοσκοπική του εικόνα. Τρεις ή τέσσερις βουλευτές του Ποταμιού θα υπερψηφίσουν τη συμφωνία για το μακεδονικό πυροδοτώντας σενάρια συνεννόησης με τον ΣΥΡΙΖΑ, ένας ανεξάρτητος πιθανώς θα ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο, η Δημοκρατική Συμπαράταξη θα συνταχθεί με τη ΝΔ στο ΟΧΙ και κάπως έτσι θα φτάσουμε στις κάλπες χωρίς να κοπούν -προσωρινά- οι συντάξεις, με ή χωρίς την ξεκάθαρη συγκατάθεση των θεσμικών πιστωτών, και με διάφορες κοινωνικές παροχές προεκλογικής κατανάλωσης να έχουν προηγηθεί.

Σε αυτή την περίπτωση, η ΝΔ θα κερδίσει τις εκλογές άνετα και με μοναδική αγωνία αν μαζί με το ΚΙΝΑΛ θα πιάσει το 180 που απαιτείται για την προεδρική εκλογή τον Μάρτιο του 2020 ώστε να μην έχει δυνατότητες ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση να υπονομεύσει την πολιτική σταθερότητα.

Κάπως έτσι είναι η γραμμική εξέλιξη των πραγμάτων. Αλλά τίποτα δεν διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξει αναπάντεχη τροπή και απρόβλεπτες καταστάσεις.

Οι ΑΝΕΛ είναι απολύτως ανεξέλεγκτοι. Η προοπτική απώλειας της εξουσίας και της εκλογικής επιβίωσης μαζί με τη βεβαιότητα για το κυνήγι που θα δεχτούν από τη ΝΔ μετά τις εκλογές δημιουργούν μια απολύτως ρευστή συνθήκη. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα αντιδράσει ο Πάνος Καμμένος βλέποντας ότι το κόμμα του δεν ανακάμπτει με τίποτα και ότι οι μέρες της κυβερνητικής ευτυχίας τελειώνουν. Κανείς δεν ξέρει επίσης αν ο Αλέξης Τσίπρας θα του αφήνει μέχρι τέλους την πρωτοβουλία ή αν κάποια στιγμή, στον ανασχηματισμό για παράδειγμα, θα κάνει ο ίδιος την κίνηση ρήξης, δηλαδή θα τον απομακρύνει από το υπουργείο Άμυνας για να δείξει ότι μετά το τέλος του προγράμματος εκλείπουν οι λόγοι που τον οδήγησαν στην αναγκαστική συμμαχία με τον διάβολο και ανοίγει το κεφάλαιο της σοσιαλδημοκρατικής στροφής.

Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο Αλέξης Τσίπρας αντέχει να χάσει την εξουσία νωρίτερα από το αναμενόμενο και να συγκρουστεί με τον κυβερνητικό του εταίρο με τον οποίο έχουν μοιραστεί πολλά ούτε ότι πραγματικά θέλει να μετατρέψει τον ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κόμμα της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, που θα μπορούσε να συνομιλήσει με άλλες προοδευτικές και μεταρρυθμιστικές δυνάμεις.

Η αλήθεια είναι ότι ο πρωθυπουργός έχει πολλούς λόγους να απαλλαγεί από τον Πάνο Καμμένο αμέσως μετά το τέλος του προγράμματος τον Αύγουστο. Είναι ο μοναδικός τρόπος που έχει για να υποστηρίξει με κάποια επιχειρήματα ότι η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ δεν προέκυψε από επιλογή αλλά από ανάγκη, ότι είναι περισσότερα αυτά που τους χωρίζουν από όσα τους ενώνουν και ότι δεν μοιάζουν τόσο πολύ όσο κάποιες φορές φαίνεται. Είναι επίσης ο μοναδικός δρόμος ανταπόκρισης στην ευρωπαϊκή ανάγνωση της κατάστασης στον ΣΥΡΙΖΑ, για τον οποίο οι περισσότεροι εταίροι, συγκαταβατικά, πιστεύουν ότι είναι σε διαδικασία μετάβασης και ωρίμανσης.  Άλλωστε, δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα για τον ΣΥΡΙΖΑ αν θέλει να επικοινωνήσει με κοινωνικές ομάδες του ευρύτερου προοδευτικού χώρου που δεν μπόρεσαν ποτέ να μεταβολίσουν την εγκαρδιότητα της σχέσης Τσίπρα-Καμμένου. Παρόλο που συντρέχουν όλοι αυτοί οι λόγοι και παρόλο που ο Αλέξης Τσίπρας είναι πολιτικός που παίρνει ρίσκα, τίποτα δεν δείχνει αυτή τη στιγμή ότι είναι έτοιμος και αποφασισμένος να υπερβεί τον πειρασμό παράτασης της παραμονής του στην εξουσία και ειρήνης με έναν κυβερνητικό εταίρο που μπορεί στο θυμό του να γίνει εξαιρετικά απειλητικός και επικίνδυνος.

Αν το έκανε, αν αυτός καθόριζε το τέλος της συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, θα μπορούσαν να προκύψουν ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις. Τόσο ραγδαίες που η επόμενη κυβέρνηση της ΝΔ ή της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ να ξεκινήσει τη θητεία της χωρίς κυρωμένη τη συμφωνία για το μακεδονικό και χωρίς άρση του μέτρου περικοπής των συντάξεων. Κατά την αφήγηση της επόμενης κυβέρνησης, θα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά τι σημασία θα έχει ποιος φταίει;