Η γενιά του απολιτίκ

Κάθε γενιά έχει τη δικαιολογία της. Ο εμφύλιος, η χούντα, η μεταπολίτευση, η Δεξιά, το ΠΑΣΟΚ, τα μνημόνια. Ξέρω είναι πολύ γοητευτικό και safe να χαϊδεύεις ένα μεγάλο μέρος του κοινού, να στρέφεις τα πυρά αλλού, να απεμπολείς εν τέλει τις ευθύνες, να γίνονται απρόσωπες και να καταλήγουμε στο «φταίνε όλοι». Όλοι ίσον κανένας και μεγάλη ευθύνη για τη σημερινή προβληματική κατάσταση στην ελληνική κοινωνία, έχει η ίδια η κοινωνία, μέρος της οποίας είναι η περίφημη γενιά των απολιτίκ. Όλων εκείνων που διαμόρφωσαν χαρακτήρα σε περιβάλλον blue chip, «αντισυμβατικού» lifestyle και long weekends στο Λονδίνο. «Τότε ήταν αλλιώς», ευτυχώς προλάβαμε και τα κάναμε, είδαμε και πέντε πράγματα πριν την καταστροφή, πήγαμε και λίγο Μύκονο, ένα μπουζούκι, ένα «μικρό» βρε αδελφέ και μας χαιρέτισε κι ο grand maitre. Περιφερόμενα ζόμπι, απλώς με περισσότερα λεφτά, δηλαδή το πιο ύπουλο υποκατάστατο ευτυχίας εκεί έξω. Η πολιτική κάτι ξένο, παράταιρο, αντιεμπορικό, δεν έβγαζες γκόμενα όπως τα παλιά τα χρόνια που πουλούσες ακτιβισμό και επανάσταση για να σε προσέξει το κορίτσι.

«Όλοι ίδιοι είναι», για χρόνια μόνιμη επωδός μιας ολόκληρης γενιάς που έτσι τη μάθανε. Kαι σπούδασε απροβλημάτιστα, πήρε master σε ιδρύματα του εξωτερικού, πήγε στρατό με βύσμα, είχε το «γνωστό» και δεν χρειάστηκε να περιμένει σε καμία ουρά δημόσιας υπηρεσίας. Είναι η ίδια γενιά που σήμερα έχει ένα-δυο παιδιά, τα βγάζει πέρα με δυσκολία και ακριβώς εξ αιτίας των υποχρεώσεων δεν είναι σε θέση να κυνηγήσει κανένα όνειρο βγαλμένο απ’ εκείνη την εποχή. Γιατί παρά το γεγονός ότι γεννήθηκε σε προνομιακό περιβάλλον, ακολούθησε τον ασφαλή δρόμο και την πεπατημένη της κοινωνικής καταξίωσης, «έφτιαξε σπίτι», πήρε ένα suv, απαίτησε σεβασμό επειδή ακούσια ή εκούσια έγινε πολύτιμο γρανάζι του συστήματος και μετά έμεινε αποσβολωμένη στο χάος. Κι έτσι το σύστημα μοιραία το διαχειρίζεται μια σειρά τσαλακωμένων ψυχών, απολιτικοποιημένων, που δεν πίστεψε σε τίποτα,σε οποιαδήποτε ιδεολογία, απλούστατα γιατί δεν ήταν δημοφιλές να πιστέψεις. Έννοιες όπως ευρωσκεπτικισμός και παγκοσμιοποίηση ήταν αφόρητα βαρετές, τα ιδεολογικά κεντροαριστερά ή νεοφιλελεύθερα υπολείμματα δεν αφορούσαν κανέναν, δεν μπήκαν καν στο τραπέζι προκειμένου να συζητηθούν, να αναλυθούν, να διαπιστωθεί διάολε αν η πορεία προς το άγνωστο είναι συνειδητή επιλογή.

Η κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας ήταν το πιο ισχυρό σοκ που μπορούσε να συντελεστεί, μετά ανακαλύψαμε ότι στο συννεφάκι της απολιτίκ προσέγγισης δεν βλέπαμε καθαρά τον εθνολαϊκισμό να πλησιάζει, τα αεροπλάνα να ψεκάζουν, τα άκρα να δυναμώνουν. Γιατί τις επόμενες γενιές μετά την καταπληκτική δική μας, τις θεωρούσαμε εξ ορισμού περισσότερο απολιτικοποιημένες, σχεδόν τις οικτίραμε πριν την κρίση. Ήταν αυτόματη επιλογή, βεβαιότητα, ήταν τα βλαμμένα που ξημεροβραδιάζονται στις καφετέριες και περιμένουν το εικοσάρι από τη γιαγιά και τον παππού, hipsterάκια με το iphone στο χέρι που κυνηγούν pokemon στην Κολοκοτρώνη, ενώ εμείς ξέραμε τι σημαίνει ζωή μ’ ένα τσιγάρο κι ένα ποτό στην πλατεία Μαβίλη. Μόνο που αυτή η γενιά στις καφετέριες και τα μπαράκια συζητούσε για την κρίση, ήταν αδύνατο να μη συζητά για την κρίση γιατί θέλοντας και μη έγινε μέρος της καθημερινότητάς μας και όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας αναζήτησαν διέξοδο. Άλλοι έφυγαν στο εξωτερικό, άλλοι έμειναν εδώ να παλέψουν παρά το γεγονός ότι αμείβονται χειρότερα από εκείνους που τους έφεραν σε αυτή τη θέση, δηλαδή (και) από εμάς που εμμείναμε στις πολύ βολικές επιφανειακές προσεγγίσεις.Με τους έχοντες παραβατικές συμπεριφορές και λογής «αγανακτισμένους» δεν αξίζει να ασχοληθώ, τους τιμώρησε η ίδια η πραγματικότητα. Ο θυμός βγαίνει για μας.

Πολιτικές αναλύσεις καφενείου, φιλικός και εργασιακός κύκλος από ομοίους, ίδιες ιδέες, ίδια ισοπέδωση, ταύτιση στην αδικία και την «αδικία». Ως πολιτικά αμόρφωτοι μισήσαμε την πολιτική επειδή αυτό βόλευε και την αγαπήσαμε ξαφνικά όταν εμφανίστηκαν οι πρώτοι γκρίζοι κρόταφοι επειδή έτσι επέτασσε το συμφέρον και κατ’ ανάγκην έπρεπε να συνθηκολογήσουμε. Με τη στάση μας κατ’ ουσίαν κυνηγήσαμε πάλι το ίδιο λάθος, την επίπλαστη οικονομική ευμάρεια, την αξιακή ισοπέδωση, το φρικτό και αναίτιο μίσος σε κάθε τι που θα διαταράξει τη ρουτίνα και τη ραστώνη του «όλα έτοιμα». Κατηγορείται η γενιά που έρχεται ως καταστροφική, ακριβώς επειδή είναι η μόνη στην οποία μπορούμε να επιρρίψουμε τις ευθύνες που εμείς καταστήσαμε απρόσωπες με το μοδάτο «απολιτίκ». Μέσα από το αυτοτρολάρισμα για τις παχιές αγελάδες, αναζητούμε απεγνωσμένα τον νέο Ανδρέα, τα ΜΟΠ, τα διακοποδάνεια, τη «χλίδα», τις λίστες με τα 50 πράγματα που πρέπει να κάνει ο κάθε άντρας πριν τα 40. Ψηφιακή εποχή, facebook, κοσμογονικές πολιτικοκοινωνικές αλλαγές και εμείς χαμένοι στον Αλχημιστή του Κοέλιο και σε φθηνά τσιτάτα «χρειάζεται να πέσεις, επιβάλλεται να σηκωθείς». Δεν σηκωθήκαμε ποτέ και μείναμε στη γωνία να περιμένουμε τους επόμενους να μας σηκώσουν και να μας πουν και ευχαριστώ. Επειδή απλώς πέσαμε, επειδη έτυχε σε μας ο κλήρος της ανατίναξης της χώρας με τα ζαχαρωτά.

Τεράστιος ο θυμός, κρίση μέσης πολιτικής ηλικίας, με το θυμικό να στερείται οποιασδήποτε εικόνας και το μυαλό απαίδευτο, παρθένο και κενό ορθής πολιτικής σκέψης, αφού όταν έπρεπε είχε επιλεγεί το γοητευτικό απολιτίκ. Και μοιραία μετά το απολιτίκ ήρθε και το «γιατί όχι». Με ορατές τις ρυτίδες στο μέτωπο από το στραγγαλισμό του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, κυνηγάμε το ανέφικτο, γερνάμε πριν την ώρα μας, παντρευόμαστε, χωρίζουμε, τρέχουμε στα δικαστήρια να εκδικηθούμε, τα ρίχνουμε στο κράτος, την εξουσία, τα κόμματα, τους προηγούμενους και τους επόμενους. Καμία ωριμότητα, κανένα σθένος, καμία διέξοδος. Μια μοιρολατρική αποδοχή, μια ευκόλως εξηγήσιμη συμπεριφορά στη σκάλα Kubler, πολιτικά αμόρφωτων ατόμων που έκαναν ότι τα ξέρουν όλα επειδή υπήρχε το google. Αναζητείται το ευ ζην στην εποχή που κρίνεται το ίδιο το ζην σε μια κλωστή, στην εποχή που οι νέοι αρκούνται σε μια ασφαλή διαμονή, μια προσιτή εκπαίδευση, έναν δίκαιο μισθό. Δεν έχουν καν τη φαντασία να διανοηθούν τους όρους του «πριν», την ασυδοσία, τη μισαλλοδοξία, το λάγνο κυνήγι της υλικής αυτοεκπλήρωσης.

Οδηγήσαμε τα πράγματα σε τέτοιο σημείο που αντιστράφηκαν οι ρόλοι, αναζητείται απεγνωσμένα να βρεθεί μια φόρμουλα να γίνουν οι σημερινοί νέοι, ενήλικες πιο γρήγορα από εμάς. Για μας, για τη σύγχυση που προκαλέσαμε, για τον απολιτίκ μηδενισμό και την ισοπέδωση, για τις λάθος αξιολογικές προτεραιότητες, για την κοσμοθεωρία των Peter Pan με το γκρίζο κρόταφο. Δεν φτάνει η λιπόσαρκη μόρφωση, τα μόνιμα νεύρα επειδή χάθηκαν τα προνόμια και δεν υπάρχουν οι «άκρες». Θέλει δουλειά, κατανόηση της κατάστασης και πολλές αρνήσεις. Αρνήσεις που δεν ακούσαμε ποτέ γιατί και τότε έτσι βόλευε, δεν μπήκαμε όμως ποτέ στη διαδικασία να αναρωτηθούμε γιατί βόλεψε. Δεν ξέρουμε που πάμε κατ’ επιλογήν, γιατί δεν ρωτήσαμε όταν έπρεπε. Και θα απαντήσουν εκείνοι που εξ ορισμού θεωρούσαμε πιο απολιτίκ από εμάς και τελικά έχουν το μέλλον στο μυαλό και στα χέρια τους.