3 ερωτήματα για τις εκλογές που έρχονται

Μετά από τρία χρόνια χωρίς εκλογική αναμέτρηση, η χώρα μπαίνει ξανά σε προεκλογική περίοδο με μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα τον Σεπτέμβριο του 2019. Βεβαίως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να έχουμε εκλογές σε 5 ή σε 10 μήνες από τώρα.

Αν δεν υπήρχαν οι εξελίξεις στο σκοπιανό ζήτημα βέβαια, ο Σεπτέμβριος θα αποτελούσε τον ιδανικό μήνα εκλογών για τον ΣΥΡΙΖΑ. Θα είχε το επιχείρημα ότι έβγαλε τη χώρα από το μνημόνιο και θα ζητούσε εντολή για να διαχειριστεί την κατάσταση στη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Όσο όμως θα απομακρυνόμασταν από τον Αύγουστο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχανε αυτό το timing εξαιτίας της σκληρής πραγματικότητας.

Η επίτευξη συμφωνίας τελικά στο σκοπιανό, αλλάζει τα παραπάνω δεδομένα και τους πιθανούς σχεδιασμούς. Το συγκεκριμένο ζήτημα (σκοπιανό) θα επανέρχεται στην ατζέντα ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με τις όποιες συνέπειες μπορεί να έχει κάτι τέτοιο στους εκλογικούς συσχετισμούς.

Πού βρισκόμαστε σήμερα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχοντας απολέσει σταδιακά τον «αντισυστημικό» χαρακτήρα του, έχει χάσει και ένα αρκετά σημαντικό κομμάτι όσων τον ψήφισαν το 2015. Προσπαθεί να συγκρατήσει ένα άλλο μέρος των ψηφοφόρων του, εκείνους που προέρχονται από την κεντροαριστερά, κάνοντας ανοίγματα στο χώρο αυτό τους τελευταίους μήνες. Ο συνεχιζόμενος όμως εναγκαλισμός με τους ΑΝΕΛ λειτουργεί αποτρεπτικά στο να τα καταφέρει, όσα λάθη και αν γίνονται από το ΚΙΝΑΛ το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Η ΝΔ διατηρεί ένα ισχυρό δημοσκοπικό προβάδισμα εδώ και καιρό. Μια δεκαετία πριν, αν ένα κόμμα προηγούνταν με τόσο μεγάλη διαφορά, θα λέγαμε ότι πάει για εκλογικό θρίαμβο. Πλέον όμως οι προτιμήσεις των ψηφοφόρων και άρα τα ποσοστά των κομμάτων αλλάζουν με μεγάλη ταχύτητα, ενώ παράλληλα η ΝΔ αρκείται προς το παρόν στο να ασκεί σκληρή κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα στέρεο αφήγημα για τη δική της εναλλακτική πρόταση για το που θέλει να πάει η χώρα. Επίσης, στο δίπολο παλιό-νέο, η ΝΔ κατατάσσεται από την κοινή γνώμη στο παλιό και αυτό αποτελεί κομβικό εμπόδιο στην προσπάθεια της να ανεβάσει περαιτέρω τα ποσοστά της.

Το ΚΙΝΑΛ, ενώ μπόρεσε πριν μερικούς μήνες να κινητοποιήσει και να «στείλει»
στις εσωκομματικές κάλπες 212.000 πολίτες (το 1/3 του αθροίσματος των ψήφων Δημ. Συμπαράταξης και Ποταμιού στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015), ταλανίζεται εκ νέου από εσωτερικά προβλήματα. Απουσιάζει ο καθαρός λόγος σε αρκετά θέματα και δεν έχει βρει ακόμα το βηματισμό του. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι σταδιακά χάνεται η όποια δυναμική δημιουργήθηκε στο τέλος του 2017 (σημειώνω ωστόσο την εκτίμηση μου ότι η αποχώρηση του Ποταμιού δε θα κοστίσει σημαντικά σε ποσοστά).

3 βασικά ερωτήματα, οδεύοντας προς τις κάλπες

Ποια θα είναι η συσπείρωση που θα πετύχει ο ΣΥΡΙΖΑ; Με δεδομένο ότι δεν έχει σημαντικές εισροές από άλλα κόμματα, το ποσοστό συσπείρωσης (πόσοι από αυτούς που τον ψήφισαν το 15, θα το κάνουν ξανά) είναι πολύ κρίσιμο για το τελικό ποσοστό του. Αυτή τη στιγμή περίπου 1 στους 3 ψηφοφόρους του δεν είναι διατεθειμένος να τον στηρίξει και πάλι.

Πόση θα είναι η εισροή πρώην ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ στη ΝΔ; Οι λεγόμενοι swing voters μην ξεχνάμε ότι μετρούν διπλά (αφαιρούν από το ένα κόμμα, προσθέτουν στο άλλο) και μπορεί να παίξουν καθοριστικό ρόλο στα τελικά ποσοστά των κομμάτων.

Ποιος θα είναι ο ρόλος των νέων παικτών; Στις αναμετρήσεις από το 2012 έκαναν την εμφάνιση τους πολλά νέα κόμματα (Ποτάμι, ΔΗΜΑΡ, ΑΝΕΛ, ΧΑ, Ένωση Κεντρώων). Οι πιθανοί νέοι παίκτες των επόμενων εκλογών, είναι πιθανό επίσης να επηρεάσουν τα πράγματα. Αν το σκοπιανό είναι ψηλά στην ατζέντα, κόμματα τύπου Βελόπουλου θα μπορούσαν ίσως να διεκδικήσουν ένα σχετικά καλό ποσοστό. Όπως επίσης θα μπορούσε -υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις-, να κάνει και το «αντισυστημικό» κόμμα Βαρουφάκη αν τελικά θέσει υποψηφιότητα. Σημαντικός παράγοντας όπως πάντα, το ποσοστό που θα συγκεντρώσουν τα κόμματα που τελικά θα μείνουν εκτός Βουλής.

Ο πολιτικός χρόνος που απομένει βεβαίως είναι ικανός για μεγαλύτερο ανακάτεμα της τράπουλας. Το σίγουρο είναι ότι το καλοκαίρι του 2018 δεν θα έχει καμία σχέση με τη χαλαρότητα του 2017. Τα κομματικά επιτελεία θα είναι στις επάλξεις προσπαθώντας να καταστρώσουν τα σχέδια τους για όσα έπονται από τον Σεπτέμβριο και έπειτα.