Είμαστε οι Έλληνες παράξενα πουλιά;

«Με αφετηρία έναν ιδεότυπο της εξεγερμένης χώρας, οι πολιτισμικές και ιδεολογικές μήτρες του δυτικού καπιταλιστικού κέντρου γεννούν μια νέα γραμματική της Ελλάδας που γίνεται τόπος της αυθεντικότητας και κοιτίδα του επαναστατείν, “ιθαγενική” έκφραση της δημοκρατίας, ύστατος πυρήνας της ευρωπαϊκής ταυτότητας».

Ένα συνέδριο με παράξενα πουλιά, και στην αφίσα, από το εξώφυλλο του προγράμματος, ένα πουκάμισο χωρίς σώμα να περιέχεται εντός του. Ένα αναγνωρίσιμο, εμβληματικό πουκάμισο, αναφορά μιας περιόδου που εγκιβωτίζει έναν πυκνό χρόνο κρίσης διάρκειας 10 ετών, που, όπως πολύ ωραία γράφουν οι διοργανωτές - επιμελητές στο πρόγραμμα του συνεδρίου, μας έβγαλε από τη διεθνή μας ησυχία. Έναν χρόνο που μας πηγαίνει πίσω, στις πλατείες, σαν επαναστατική κοιτίδα αμεσοδημοκρατίας, εκείνο το πείραμα πολιτικού ριζοσπαστισμού ενάντια στους ξένους που θέλουν να μας υποδουλώσουν. Ο ανυπότακτος Έλληνας που σηκώνει το κεφάλι και αντιστέκεται, «μια μετανεωτερική Αρκαδία του παγκόσμιου αντικαπιταλιστικού κινήματος».

Είχε προηγηθεί το ξέσπασμα του 2008 ως αντίδραση στη δολοφονία του Γρηγορόπουλου, με τις εικόνες της φλεγόμενης Αθήνας να κάνουν τον γύρο του κόσμου. Μια πόλη αλλόκοτη, στο έλεος μιας μανίας που θα ξυπνούσε την εικονοφαντασία της εξέγερσης για κάποιους, εικόνες μιας πορείας παρακμής που τίποτε καλό δεν προοιώνιζε για άλλους. Ίσως εκεί, τότε, αρχίσαμε να χωριζόμαστε σε στρατόπεδα, τη στιγμή που ξεκινούσε με αυτόν τον φαντασμαγορικό τρόπο αυτό που μέσα στα χρόνια, μεθοδικά και βασανιστικά, θα οδηγούσε στην ιδεολογία και την αισθητική των «ερειπίων».

Η φαντασίωση μιας αναγέννησης που θα περνούσε μέσα από την καταστροφή, καθρέφτης μας στον έξω κόσμο. Ο Γιάνης, με τα παρδαλά του πουκάμισα, λαμπρό δείγμα εξωτισμού απέναντι στην γκριζάδα της πολιτικής, φορέας επαναστατικότητας και αγγελιοφόρος της ρήξης, ένας Έλληνας παράξενο πουλί, ναρκισσιστικό αντίβαρο στο στερότυπο του τεμπέλη κακομαθημένου Έλληνα. Το φαντασιακό της ρήξης (και της καταστροφής) την ύστατη στιγμή δεν εκπληρώθηκε και τη χρεοκοπία του ’15 την έζησε όλος ο πλανήτης στα media και στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Για λίγο γίναμε πάλι το κέντρο του κόσμου, πρώτο θέμα στα μεγαλύτερα διεθνή μέσα, ζαλισμένοι στο χείλος του γκρεμού, με κάποιους να χορεύουν εκστατικά και άλλους να παθαίνουν ίλιγγο απ’ τον τρόμο.

Η πολιτική της ρήξης που δεν ήρθε, βάθυνε την κρίση και από το στερεότυπο του εξεγερμένου περάσαμε σε μία άλλου τύπου εξιδανίκευση, αυτή του πειραματόζωου που επιβιώνει στα στενά του όρια, έχοντας συνθλιβεί μερικώς αλλά όχι καταστραφεί ολοσχερώς. Η αναζήτηση της χαμένης κανονικότητας και αξιοπρέπειας στα διεθνή πλάνα με τον έλληνα πρωθυπουργό να συναντιέται με τους μεγάλους ηγέτες, ο Ομπάμα στην Ακρόπολη σύμβολο της αρχαιοελληνικής μας καταγωγής και της παλιάς μας αίγλης, τα τσαρούχια του Εύζωνα πλάι στις γόβες της πρώτης κυρίας της Γαλλίας στο προεδρικό μέγαρο. Και από την άλλη, η υποβάθμιση της ζωής, η Αθήνα με τα κλειστά μαγαζιά, τους άστεγους, τα μουτζουρωμένα κτίρια και τα γκέτο, τέλειο φόντο μιας αισθητικής της παρακμής, πόλος έλξης της «εναλλακτικής» αντικαπιταλιστικής θεώρησης και ενός κοινού εναντιωμένου στην παγκοσμιοποίηση, η Αθήνα πεδίο σύγχρονης τέχνης μέσα από την «Documenta». Η αισθητικοποίηση της μιζέριας που τα χωράει όλα, ακόμα και τους πιο εξαθλιωμένους, τους χωρίς πατρίδα, τους στιβαγμένους στα νησιωτικά camps ή στις παρυφές της πόλης, άλλοτε με βραβεία νόμπελ για τη μεγαλοψυχία των ντόπιων και άλλοτε με εικόνες ντροπής, με τους αλληλέγγυους από τον έξω κόσμο να βρίσκουν εδώ, στην πάντα ηλιόλουστη μικρή μας χώρα, νόημα ζωής κατάθεση ψυχής.

Ελλάδα, αυτή η παράξενη χώρα που αξίζει να δει κανείς από κοντά. Το ταξίδι που οργάνωσε ο Guardian λίγους μήνες πριν πρόσφερε αυτή την εμπειρία σε κάποιους με το αντίτιμο των 2.500 λιρών για 7 διανυκτερεύσεις. Live your myth in Greece, ένα πακέτο διακοπών - ξενάγηση στην ελληνική κρίση για να δει κανείς το Σύνταγμα, να συζητήσει για τις πορείες, να επισκεφτεί τη Σάμο και να μιλήσει με ΜΚΟ που ασχολούνται με πρόσφυγες, να συναντήσει οικογένειες που έχουν φτωχύνει ή και να μιλήσει με πρώην υπουργό (!). Το ευφάνταστο αυτό ταξίδι τελικά ακυρώθηκε, ωστόσο η ιδέα μιας «συναρπαστικής εξερεύνησης των επιπτώσεων της οικονομικής και προσφυγικής κρίσης στην Ελλάδα» μέσω της επιτόπιας παρατήρησης των αυτόχθονων στο φυσικό τους περιβάλλον υπήρξε ίσως επιτομή αυτού του φαντασιακού ενός ιδιότυπου εξωτισμού, τον οποίο και επιχειρεί να κατανοήσει πολλαπλώς και μέσα από τις διαφορετικές του όψεις το επιστημονικό συνέδριο «Έλληνες και άλλα παράξενα πουλιά».

Οι πολιτικές και πολιτισμικές διαστάσεις του ελληνικού εξωτισμού θα διερευνηθούν 4 & 5 Ιουλίου σε μία σειρά ανακοινώσεων από πολιτικούς επιστήμονες και ακαδημαϊκούς από τον χώρο των κοινωνικών επιστημών, δημοσιογράφους, κριτικούς τέχνης.

1η μέρα
1. Φιλελληνισμοί - Οριενταλισμοί, παλιοί και νέοι
2. Τα κάτοπτρα: η Ελλάδα στην παγκόσμια δημόσια σφαίρα.

2η μέρα
1. Πολιτικές του ελληνικού εξωτισμού
2. Ιδεολογία και εικονολογία των «ερειπίων»

Οιμιλητές
Βίκυ Καραφουλίδου, Δέσποινα Σεβαστή, Δημήτρης Μουταφίδης, Γιάννης Παπαθεοδώρου, Τζένη Λαλιούτη, Δημήτρης Αντωνίου, Τάσος Τέλογλου, Γιώργος Τζογόπουλος, Παναγιώτης Μένεγος, Λαμπρινή Ρόρη - Σοφία Παπαστάμκου, Αθηνά Σκουλαρίκη, Κώστας Καραβίδας, Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης, Κώστας Κανελλόπουλος, Γιώργος Ρακκάς, Νίκος Τζήμος, Δημήτρης Τζιόβας, Παναγής Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Βασίλης Βαμβακάς, Παναγιώτης Βλάχος, Κώστας Τσιαμπάος, Μαρία Τοπάλη, Αφροδίτη Νικολαΐδου, Δημήτρης Δουλγερίδης, Κωστής Σταφυλάκης, Θεόφιλος Τραμπούλης, Ηλιάνα Φωκιανάκη, Κατερίνα Κοσκινά

Το επιστημονικό αυτό διήμερο θα εξετάσει κριτικά τις νέες μορφές εξωτισμού και την απήχησή τους στην ελληνική κοινωνία, τη συνθήκη της νέας ελληνικής ουτοπίας, μέσα από τέσσερις μεγάλες θεματικές θεματικές περιοχές που περιλαμβάνουν:

1. Την επικαιρότητα του ιστορικού φιλελληνισμού και την ενεργοποίηση της παράδοσης του οριενταλισμού.

2. Την παγκόσμια δημόσια αναπαράσταση της χώρας, τις ουσιοκρατικές αναγνώσεις του Έλληνα, το παίγνιο του στερεότυπου.

3. Την ιδεολογική κατασκευή του ελληνικού εξαιρετισμού και τις πολιτικές του χρήσεις σε Ευρώπη και Ελλάδα, όπως και το ερώτημα γιατί επιλέγονται οι Έλληνες ως εμβληματικό αντικαπιταλιστικό και μετα-αποικιακό έθνος.

4. Τους καλλιτεχνικούς λόγους που βλέπουν την Ελλάδα ως αντι-συστημική και ανυπότακτη χώρα, που οργανώνουν την αισθητική των ερειπίων, τον ιθαγενισμό και την υποδοχή του από έναν ιδιότυπο ελληνικό νεο-εθνικισμό. Την καλλιτεχνική επικέντρωση στην Αθήνα ως διδάσκουσα παγκόσμια πόλη. Τις αντιφάσεις του καταναλωτικού μοντέλου των νέων εξωστρεφών παγκόσμιων ελίτ που ενσωματώνονται «θεραπευτικά» σε αυτή τη νέα ελληνική ουτοπία.

Το συνέδριο θα διεξαχθεί στην Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22).
Δείτε αναλυτικά τις ώρες και τους τίτλους των ανακοινώσεων στο πρόγραμμα του συνεδρίου.