Η γοητεία της επιθετικής διαπραγμάτευσης

Για να κρίνουμε την συμφωνία με την ΠΓΔΜ, πρέπει να κάνουμε μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν και να θυμηθούμε ότι ο Αλέξης Τσίπρας εκλέχτηκε για ένα βασικό λόγο Πρωθυπουργός: για να αντισταθεί στη Μέρκελ και να επιτεθεί στους εταίρους μας. Η τακτική του κατά την περίοδο Βαρουφάκη έμοιαζε λιγότερο με διαπραγμάτευση και περισσότερο με κατά μέτωπον επίθεση. Τον Ιούλιο του 2015, δεν διαπραγματεύτηκε απλώς μια κακή συμφωνία αλλά ηττήθηκε κατά κράτος σε μια ολομέτωπη σύγκρουση με την Ευρώπη. Παράλληλα όμως κατάφερε να διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό την απήχησή του στον ελληνικό λαό. Φαίνεται ότι ο ηττηθείς μιας σύγκρουσης αποτιμάται καλύτερα από έναν συμβιβασμένο διαπραγματευτή.

Η αντίσταση άλλωστε στην ελληνική ιστορία δεν συνδέεται πάντα με νίκες. Ένδοξες σελίδες της ελληνικής ιστορίας όπως ο χορός του Ζαλόγγου ή η έξοδος του Μεσολλογίου κατέληξαν σε θάνατο, αλλά γράφτηκαν με χρυσά γράμματα. Μην λησμονούμε ότι η ελληνική επανάσταση ήταν χαμένη υπόθεση μέχρι που επενέβησαν οι μεγάλες δυνάμεις.

Η διαπραγμάτευση του πρώτου εξαμήνου του 2015 βεβαίως δεν πρόκειται να γράψει με χρυσά γράμματα τον Αλέξη Τσίπρα στην ιστορία γιατί απλούστατα δεν θυσιάστηκε ο ίδιος αλλά ο ελληνικός λαός. Το κόστος αυτής της διαπραγμάτευσης βαραίνει τα παιδιά και τα εγγόνια μας αλλά κάποιοι εξακολουθούν να συμπάσχουν και να υποστηρίζουν τον δύσμοιρο Πρωθυπουργό που έβγαλε έρπη την περίοδο του δημοψηφίσματος ή δούλεψε 17 ώρες για να καταλήξει στην συμφωνία της 12^ης Ιουλίου 2015.

Είναι προφανώς η άγνοια στοιχειωδών οικονομικών γνώσεων (σχετικά με το τι είναι ανάπτυξη, τι είναι χρέος, τι είναι έλλειμμα: η πλειονότητα του κόσμου δεν έχει ιδέα) που παίζει ρόλο σε αυτή την θετική για τον Πρωθυπουργό αποτίμηση του διαπραγμάτευσης του 2015,αλλά κυριότεραέπαιξε ρόλο η γοητεία που ασκεί μια επιθετική διαπραγμάτευση. Κατά κάποιους, αρκεί να προσπαθήσει να επιτεθεί κανείς, να συγκρουστεί και να τρίξει τα δόντια στους αντιπάλους, για να διαπραγματευτεί σωστά. Αν χάσει, τι να κάνουμε, τουλάχιστον προσπάθησε.

Αυτή η νοοτροπία, καταστροφική για κάθε διαπραγμάτευση, στη γλώσσα της ψυχολογίας ονομάζεται μεροληψία της σταθερής πίτας. Οι άνθρωποι θεωρούν ότι εξ ορισμού η διαπραγμάτευση είναι μια μάχη μεταξύ εχθρών και δεν υπάρχει περίπτωση να κερδίσουν και οι δύο. Όσο μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας πάρει ο ένας, τόσο μικρότερο θα πάρει ο άλλος. Αποκλείουν εκ προοιμίου τη win-win συμφωνία, δηλαδή το μεγάλωμα της πίτας έτσι ώστε να πάρουν και οι δύο μεγαλύτερο κομμάτι, και απλά στοχεύουν στην ήττα του αντιπάλου. Αν είναι βεβαίως πιο ισχυρός ο αντίπαλος, θα χάσουν οι ίδιοι.

Η στρέβλωση αυτή είναι λογικό να πολλαπλασιαστείόταν αφορά τη χώρα μας και τίθεται ζήτημα απειλής των εθνικών συμφερόντων. Εκεί ο λαός θέλει τον Πρωθυπουργό επιθετικό, να μασάει σίδερα, να πετάει φωτιές. Ειδικά απέναντι σε μια μικρότερη χώρα, ο κόσμος νιώθει ότι έχει το πάνω χέρι και θέλει να κατατροπώσει τον αντίπαλο. Επιπλέον, σε μια τέτοια περίπτωση, η ήττα δεν είναι επιλογή. Μόνο η νίκη.

Απέναντι στον ελληνικό λαό που υποστήριξε σθεναρά το δόγμα Βαρουφάκη «Αν δεν συγκρούεσαι, δεν διαπραγματεύεσαι», τα λόγια, τα χαμόγελα και οι συμβιβασμοί δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά. Το μόνο που θα μπορούσε να πωλήσει πετυχημένα στο ακροατήριό του ο Αλέξης Τσίπρας θα ήταν μια ένδοξη αντίσταση και το μπλόκο της εισόδου της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, δηλαδή μια ακόμη επιθετική διαπραγμάτευση που θα υποθήκευε το μέλλον της Ελλάδας ποικιλοτρόπως. Παρόλα αυτά, αφήνοντας κατά μέρος τους μικροπολιτικούς χειρισμούς του –και χωρίς να έχουμε ακόμη διαθέσιμο το πλήρες κείμενο της συμφωνίας-, ο Αλέξης Τσίπραςσε γενικές γραμμές ανήλθε στο ύψος των περιστάσεων. Ο ελληνικός λαός τι θα κάνει;