Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. κ. Τραμπ οδήγησε τη Σύνοδο των G7 που πραγματοποιήθηκε στον Καναδά σε αδιέξοδο στέλνοντας το μήνυμα ότι η ειδική σχέση Η.Π.Α. με τους Ευρωπαίους αποτελεί παρελθόν.
Ο κ. Τραμπ απέσυρε την υπογραφή του από το κοινό ανακοινωθέν, επέμεινε στην έναρξη ενός εμπορικού πολέμου μεταξύ Η.Π.Α. και συμμάχων, κατήγγειλε δημόσια τον πρωθυπουργό του Καναδά σαν υποκριτή και κάλεσε τους άλλους έξι ηγέτες να συνεργαστούν με τον πρόεδρο της Ρωσίας κ. Πούτιν παρά την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία.
Δυναμική πλήρους ρήξης
Η ασυνεννοησία μεταξύ Τραμπ και των έξι είναι η συνέχεια στη διαδικασία απεμπλοκής των Η.Π.Α. από τις διεθνείς υποχρεώσεις τους.
Πρώτα αποσύρθηκαν από τη Συμφωνία του Παρισιού για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής. Στη συνέχεια τίναξαν στον αέρα τη συμφωνία με το Ιράν για την εγκατάλειψη της προσπάθειας να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο. Μετά ξεκίνησαν έναν εμπορικό πόλεμο κυρίως με τους συμμάχους τους, Ευρωπαίους και Καναδούς, δείχνοντας μεγαλύτερη διαλλακτικότητα σε ό,τι αφορά τα εμπορικά συμφέροντα της Κίνας.
Ο Αμερικανός πρόεδρος διατυπώνει με σαφήνεια τις επιλογές του και είναι συνεπής σε ό,τι αφορά τα μέτρα που παίρνει. Οι Ευρωπαίοι, όπως οι Ιάπωνες και οι Καναδοί, δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι δεν ήξεραν ή δεν κατάλαβαν.
Σε ό,τι αφορά την Ε.Ε. η μεταπολεμική «ομπρέλα» προστασίας των Η.Π.Α. αποσύρεται. Ο πρόεδρος Τραμπ θεωρεί ότι οι Ευρωπαίοι τον «κλέβουν» στα εμπορικά ζητήματα, είναι «τζαμπατζήδες» στη συμμετοχή τους στο ΝΑΤΟ εφόσον δεν αυξάνουν επαρκώς τους προϋπολογισμούς για την Άμυνα και προτιμάει να συνεννοείται απευθείας με τον Πούτιν παρά με τους Ευρωπαίους οι οποίοι θεωρούν επιθετική τη στρατηγική της Ρωσίας, στην Κριμαία, την ανατολική Ουκρανία και σε άλλες περιοχές στρατηγικής σημασίας.
Το ερώτημα είναι εάν η Ε.Ε. μπορεί να μετατρέψει το πρόβλημα της απόσυρσης της αμερικανικής «ομπρέλας» σε ευκαιρία για προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Παράλληλες κρίσεις
Κατά την άποψή μου η Ε.Ε. δεν μπορεί, σε αυτή τη φάση, να αντιδράσει στις κινήσεις του Αμερικανού προέδρου, θα πρέπει όμως να βρει τρόπους να το κάνει προτού είναι πολύ αργά.
Οι Ευρωπαίοι χάνουν στον ανταγωνισμό με τις Η.Π.Α. και την Κίνα στην οικονομία, στα ψηφιακά και μένουν πίσω και στα θέματα της άμυνας. Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα η Ε.Ε. δεν θα μπορέσει να αναδειχθεί στον τρίτο παγκόσμιο παίκτη, αντίθετα στο διάστημα μιας γενιάς θα δει και άλλες ανερχόμενες δυνάμεις, όπως η Ινδία να την ξεπερνάνε.
Αυτή την περίοδο εξελίσσονται παράλληλες κρίσεις στην Ε.Ε. οι οποίες περιορίζουν τη δυνατότητα των Ευρωπαίων να αντιδράσουν αποτελεσματικά στην πρόκληση Τραμπ.
Πρώτον, το Brexitπεριορίζει τις οικονομικές, πολιτικές, επιστημονικές, τεχνολογικές δυνατότητες της Ε.Ε.
Δεύτερον, η επικράτηση στην Ιταλία των ευρωσκεπτικιστών και των αντιευρωπαίων εξασθενίζει ακόμη περισσότερο τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα της Ε.Ε.
Τρίτον, η πολιτική άνοδος, κυρίως λόγω του προσφυγικού-μεταναστευτικού, της σκληρής και της άκρας Δεξιάς σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες δυσκολεύει τον συντονισμό. Αυτές οι πολιτικές δυνάμεις θέλουν περιορισμούς στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και στέκονται με θαυμασμό μπροστά στην προσωπικότητα και το στυλ του προέδρου Τραμπ.
Τέταρτον, πρώην ανατολικές χώρες της Ε.Ε., όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, κρατάνε αποστάσεις από την πολιτική των Βρυξελλών και είναι έτοιμες να συνεννοηθούν σε διάφορα θέματα απευθείας με τις Η.Π.Α. παρακάμπτοντας την Ε.Ε.
Είναι φανερό ότι σε αυτή τη φάση η Ε.Ε. δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την πρόκληση Τραμπ. Θα πρέπει να βρει τρόπους να το κάνει γιατί διαφορετικά το κόστος για τους 27 και την προοπτική τους θα είναι απαγορευτικό.
12°
