Η ερώτηση της εβδομάδας από την A.V. και την Prorata: Είναι η ιστορία «αριστερή»;

Η επικαιρότητα τρέχει. Ακούτε για αυτήν. Τώρα έχετε τη δυνατότητα να μιλήσετε για αυτήν. Κάθε εβδομάδα και για ένα διαφορετικό θέμα. Η Prorata θέτει κάθε Παρασκευή μία και μόνο ερώτηση για ένα θέμα επικαιρότητας στους εγγεγραμμένους στη λίστα ηλεκτρονικών διευθύνσεών της και παρουσιάζει κάθε Δευτέρα τις απαντήσεις τους στην Athens Voice. Αν επιθυμείτε και εσείς να εγγραφείτε στη λίστα της Prorata, πατήστε εδώ. 

Είναι η ιστορία «αριστερή»;

Είναι ένα από τα αγαπημένα εργαλεία των ανθρώπων της πολιτικής επικοινωνίας και των κειμενογράφων των πολιτικών αρχηγών στην Ελλάδα: η ιστορία. Άλλοτε ως υπενθύμιση και άλλοτε ως αναλογία, ιστορικά γεγονότα, ημερομηνίες ή ρήσεις χρησιμοποιούνται συχνά στον πολιτικό λόγο. Παράδειγμα από την πρόσφατη επικαιρότητα αποτελεί η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή την επίθεση σε βάρος του Γιάννη Μπουτάρη, στην οποία γινόταν λόγος –και εμμέσως επιχειρούνταν παραλληλισμός– με τη δολοφονική επίθεση σε βάρος του Γρηγόρη Λαμπράκη τον Μάιο του 1963 στη Θεσσαλονίκη. Η αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη δήλωση αυτή, με την οποία επιχειρήθηκε η υποβάθμιση της σημασίας της ιστορίας για την καθημερινότητα των πολιτών, ιδίως των νέων, έθεσε ουσιαστικά στο τραπέζι το ερώτημα για τη χρήση της ιστορίας στην εκάστοτε πολιτική πραγματικότητα. Θα πρέπει να γίνονται αναφορές σε ιστορικά γεγονότα ώστε να υπενθυμίζονται οι διαφορές στην ουσία της πολιτικής ή δεν θα πρέπει να γίνονται γιατί αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη από την ουσία της πολιτικής;

Η Prorata έθεσε το δίλημμα στην Ερώτηση της Εβδομάδας και κατέγραψε σαφή υπεροχή της άποψης ότι οι αναφορές σε ιστορικά γεγονότα θα πρέπει να γίνονται (55% έναντι 36% της αντίθετης άποψης). Ενδιαφέρον παρουσιάζει η μείωση της διαφοράς υπέρ της άποψης ότι η ιστορία έχει τη θέση της στον δημόσιο διάλογο μεταξύ των νεότερων ηλικιακών στρωμάτων, καθώς ένα σημαντικό ποσοστό των οποίων (15%) δυσκολεύεται να πάρει θέση επί του διλήμματος. Τούτο το εύρημα υποκρύπτει ενδείξεις αδιαφορίας των νέων για την πολιτική ιστορία, όπως υπονοήθηκε στην απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δε συνιστά σε καμία περίπτωση τεκμήριο της ευθείας άρνησής της ως ενός στοιχείου της σύγχρονης πολιτικής αντιπαράθεσης.

Οι μεγάλες διαφοροποιήσεις στις απαντήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα βρίσκονται όμως στον συσχετισμό τους με τον δείκτη συμπάθειας προς την κυβέρνηση Τσίπρα –με τους φιλικούς προς την κυβέρνηση να υποστηρίζουν ότι οι αναφορές στην ιστορία πρέπει να γίνονται, κάτι αναμενόμενο δεδομένης μάλιστα και του παραδείγματος που έθετε η ερώτηση– και στον συσχετισμό τους με την αυτό-τοποθέτηση στον άξονα «αριστερά-δεξιά». Όσοι τοποθετούνται προς το αριστερό άκρο απαντούν σχεδόν καθολικά (89%) ότι οι ιστορικές αναφορές θα πρέπει να γίνονται, ενώ όσοι τοποθετούνται προς το δεξιό άκρο διχάζονται (45% έναντι 48%) επί του ερωτήματος.

Στους τοποθετούμενους περί του κέντρου του άξονα διατηρείται η διαφορά που περιγράφηκε και για το σύνολο του δείγματος, δηλαδή μια διαφορά της τάξης των 15%-20% μονάδων υπέρ της άποψης ότι οι αναφορές σε ιστορικά γεγονότα είναι χρήσιμες. Η σύνδεση των αριστερών ψηφοφόρων με την πολιτική ιστορία μοιάζει να είναι στενότερη, ίσως λόγω του ριζωμένου αισθήματος αδικίας των ψηφοφόρων αυτής της πλευράς του μετεμφυλιακού κράτους, το οποίο αναζητά τη δικαίωση μέσα από τη διατήρηση της μνήμης για ιστορικά γεγονότα.

Ίσως μάλιστα αυτή η θερμή σχέση τους με την ιστορία να βρίσκεται στον πυρήνα της αυτό-τοποθέτησής τους στην «αριστερά», δηλαδή να είναι ο λόγος της διαφοροποίησής τους από τους «δεξιούς» ψηφοφόρους στην εποχή της σύγκλισης των δημόσιων πολιτικών που εφαρμόζονται από όλες τις κυβερνήσεις ανεξαρτήτου χρώματος.

Για κάποιους λοιπόν η πολιτική ιστορία είναι ιερό κειμήλιο. Για κάποιος άλλους μοιάζει να είναι απλώς μνήμη. Για τους πρώτους, η ιστορία είναι «αριστερή». Για τους δεύτερους, είναι απλώς βιβλίο.