Να φύγουν αυτοί

Οι περισσότεροι φίλοι μου αδημονούν για το τέλος αυτής της κυβέρνησης. Δεν τους ενδιαφέρει τι θα έρθει μετά ούτε η τοξικότητα του προεκλογικού παιχνιδιού. Δεν θέλουν να ακούν ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι ζητούν πολιτική σταθερότητα και στηρίζουν, ακόμη, την κυβέρνηση, ενώ εκνευρίζονται με την κριτική για την ποιότητα πολιτικής σκέψης και πολιτικού προσωπικού της ΝΔ. Πόσο μάλλον δεν αντέχουν οποιαδήποτε σύγκριση με τον λαϊκισμό των συγκυβερνώντων κομμάτων στην Ιταλία ή τις αναφορές στην αντιδεξιά ατζέντα Σάντσεθ με την οποία θριάμβευσε στην Ισπανία.

Το σκεπτικό είναι απλό, ίσως απλοϊκό: Να φύγουν αυτοί και μετά βλέπουμε. Δηλαδή, αρκεί η αποχώρηση των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ από την εξουσία για να ξαναγίνει η χώρα κανονική, για να μπουν τα πράγματα στη θέση τους, για να αποκατασταθεί η θεσμική τάξη, για να τιναχτεί το ελατήριο της οικονομίας που έχει συμπιεστεί ακραία και σε επόμενο στάδιο θα επανέλθουμε στην αντιπαλότητα Αριστεράς-Δεξιάς, προόδου και συντήρησης, στις παραδοσιακές αντιθέσεις και διαχωριστικές γραμμές.

Η μεγάλη αδυναμία του συλλογισμού αυτού βρίσκεται στο γεγονός ότι η χώρα δεν ήταν κανονική πριν από την πρώτη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, γι’ αυτό άλλωστε και χρεοκοπήσαμε. Επειδή ο ελληνικός καπιταλισμός είναι παρασιτικός, επειδή ο πελατειασμός υπήρξε κυρίαρχη ιδεολογία με διακομματική απήχηση, επειδή η διαφθορά είναι συστημική και ξεκινάει από πολύ κάτω για να φτάσει πολύ πάνω, επειδή η διαπλοκή δημιουργεί συνθήκες ομηρείας για μια έτσι κι αλλιώς χαμηλού επιπέδου πολιτική τάξη (με εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Επειδή, επίσης, η θεσμική υπανάπτυξη είναι διαχρονικά προφανής όσο και το πρόβλημα παιδείας, ο ευρωπαϊσμός ρηχός, ο λαϊκισμός βαθύς, οι εθνικοί μύθοι πανίσχυροι, η ασυλία των ελίτ συνταρακτική όπως οι ανισότητες, το κράτος άρρωστο, και το φορολογικό σύστημα τόσο άδικο, ανορθολογικό και αναποτελεσματικό που είναι να απορεί κανείς για την αντοχή του στα μνημόνια που δεν κατάφεραν να το νικήσουν.

Υπάρχει, όμως, και άλλο λάθος στην επιχειρηματολογία που συνοψίζεται στην ευχή να φύγουν αυτοί. Αν φύγουν χωρίς να έχει ηττηθεί η νοοτροπία που τους έφερε στην εξουσία θα ξαναέρθουν με τη σημερινή μορφή ή με κάποια παραλλαγή της. Αν, δηλαδή, φύγουν επειδή δεν μοίρασαν λεφτά σε περισσότερους και δεν τήρησαν την υπόσχεσή τους για εύκολη ευημερία, τότε συντομότερα ή αργότερα θα καταλάβουμε ότι δεν κάνουν οι γραβάτες τη διαφορά στην ποιότητα της διακυβέρνησης. Γιατί η επόμενη εξουσία θα είναι δεσμευμένη στην ικανοποίηση μιας συλλογικής απαίτησης για άνοδο του βιοτικού επιπέδου χωρίς αλλαγή παραγωγικού μοντέλου, εκπαιδευτικού, ασφαλιστικού και φορολογικού συστήματος, συλλογικής κουλτούρας και άλλων πολλών από αυτά που μας αρέσει να λέμε ότι θέλουμε να αλλάξουμε αλλά αντιστεκόμαστε σθεναρά όταν έρθει η ώρα της αλλαγής τους. Η επόμενη εξουσία θα είναι επίσης δεσμευμένη στον εαυτό της τον οποίο δεν θέλησε να αλλάξει και δεν πιέστηκε να τον αλλάξει. Είναι η παράταξη που επιτάχυνε καθοριστικά την πτώση στον γκρεμό της πτώχευσης, χωρίς ποτέ να αναλάβει τις ευθύνες της.

Οι περισσότεροι φίλοι μου, κεντροαριστεροί γενικά, πιστεύουν ότι αρκεί να φύγουν αυτοί για να έρθει η κοινωνική ευτυχία. Τους ενοχλούν η κυβέρνηση και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία ακόμη και αισθητικά. Δεν τους πειράζει που η ΝΔ θέλει να επιστρέψει στην εξουσία χωρίς να έχει περάσει από ουσιαστική διαδικασία αναστοχασμού και ανανέωσης. Απαιτούν από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ μια συγνώμη για τα ψέματα και για το διχασμό που καλλιέργησαν χωρίς να περιμένουν από τη ΝΔ συγνώμη για το δημοσιονομικό εκτροχιασμό που μας οδήγησε στα μνημονιακά τάρταρα ούτε για τον αντιμνημονιακό λαϊκισμό που καλλιέργησε τον καιρό του πρώτου μνημονίου. Φυσικά έχοντας τιμωρήσει στις κάλπες το ΠΑΣΟΚ δεν περιμένουν συγνώμη από την κεντροαριστερά για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την κρίση ούτε για τα σκάνδαλα, τις μίζες, τα κομματικά δάνεια, τον προσωπικό πλουτισμό κορυφαίων στελεχών κοκ.

Θέλουν να φύγουν αυτοί και τίποτα άλλο. Βρίζουν τον Ραγκούση και δεν θέλουν να θυμούνται ότι είναι ο υπουργός της Διαύγειας, βρίζουν τον Παπανδρέου και δεν θέλουν να θυμούνται με τι χαρά τον είχαν ψηφίσει, βρίζουν και τους ευρωσοσιαλιστές όποτε λένε καλά λόγια για τον Τσίπρα, λατρεύουν τον Βενιζέλο, τους αρέσει κι ο Λοβέρδος, κάποιες φορές ενθουσιάζονται όταν «τα χώνει» ο Άδωνις, δεν τους χαλάει ο Βορίδης και δεν καίγονται να λυθεί το μακεδονικό αν αυτό πρόκειται να βοηθήσει την κυβέρνηση.

Οι περισσότεροι φίλοι μου είναι πρώτα σκληρά αντιΣΥΡΙΖΑ και μετά προοδευτικοί, δεν καταγράφεται η πρόθεση ψήφου τους στις δημοσκοπήσεις και δεν θα στοιχημάτιζα για το τι θα κάνουν στο παραβάν όταν έρθει η ώρα της κάλπης. Καλό θα ήταν να μην στοιχηματίζουν ούτε στο Κίνημα Αλλαγής.