Κάφκα και Τσοχατζόπουλος

Πριν λίγες μέρες, χάρη κυρίως στη google και στο καθημερινό βραχνά που μας έχει επιβάλλει (σ.σ το doodle της), μάθαμε ότι γιορτάζονταν τα 130 χρόνια από τη γέννηση του Φραντς Κάφκα. Φυσικά, όλοι όσοι τρώμε το χρόνο μας στα social media επιδοθήκαμε σε συνεχείς αναφορές στον σπουδαίο συγγραφέα και θυμηθήκαμε τα βιβλία του, που –λέμε ότι- έχουμε διαβάσει. Κάπως έτσι πέρασε στα ψιλά μια είδηση που είχε σχέση με τον Άκη Τσοχατζόπουλο, ο οποίος, την ίδια μέρα, μέσω των δικηγόρων του εξέφρασε «την έντονη αντίθεσή του στο να αναγνωστεί από το δικαστήριο το ημερολόγιό του, αφού κάτι τέτοιο συνιστά παραβίαση προσωπικών δεδομένων».

Όπως όλοι ξέρουμε, ο Κάφκα κρατούσε και αυτός ημερολόγιο. Επιπλέον, όμοια με τον Άκη, δεν επιθυμούσε όσα έγραφε εκεί να διαβαστούν από άλλους. Για αυτό άλλωστε άφησε ρητή εντολή στον πιστό του φίλο Μαξ Μπροντ να καταστρέψει τα πάντα (μυθιστορήματα, διηγήματα, σημειώσεις, επιστολές, ημερολόγια) αμέσως μετά το θάνατό του. Δεν ξέρουμε αν ο Άκης Τσοχατζόπουλος έχει δώσει ανάλογη εντολή σε έναν δικό του πιστό φίλο –αν βέβαια έχει κάποιον τέτοιον. Παρόλα αυτά, οι ομοιότητες ανάμεσα στους δύο συγγραφείς είναι πολλές για να τις ξεπεράσει κανείς ελαφρά τη καρδία.

Καταρχάς, όποιος διαβάσει και τα δύο ημερολόγια, θα βρει ανατριχιαστικές ομοιότητες ως προς τη θεματολογία τους. Για παράδειγμα, στο ημερολόγιο του Κάφκα, στην ημερομηνία 12 Νοεμβρίου 1914, μπορεί κανείς να βρει το εξής απόσπασμα: «Οι γονείς που περιμένουν ευγνωμοσύνη από τα παιδιά τους είναι σαν τους τοκογλύφους. Διακινδυνεύουν ευχαρίστως το κεφάλαιο φτάνει να πάρουν τους τόκους».

Οι τοκογλύφοι και οι τόκοι τους αποτελούν προσφιλές θέμα και για τον Άκη Τσοχατζόπουλο. «Έχω χρέη», γράφει στο ημερολόγιό του. «Τράπεζες... Πιέσεις μεγαλώνουν. ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ θέλουν τα λεφτά τους πίσω! Με δάνεισαν 900.000 – 200.000 – 400.000».

Κάπου αλλού, ο Κάφκα σημειώνει τον εξής αφορισμό: «Δεν μπορεί κανείς να πληρώσει το κακό σε δόσεις, αν και το προσπαθεί διαρκώς».

Οι δόσεις απασχολούν και τον Τσοχατζόπουλο, ο οποίος απευθυνόμενος σε έναν πρώην συνεργάτη του γράφει: «Κάλυψε άμεσα την οφειλή σου και τα υποσχόμενα 900.000 ευρώ. Ξεκίνα τώρα με 2-3 κατοσταριές και μέσα στον μήνα τον άλλο τα υπόλοιπα».

Και οι ομοιότητες δεν σταματούν εδώ. Ο πιο διάσημος ήρωας του Κάφκα, ο Γιόζεφ Κ, της Δίκης, ξυπνά ένα πρωί και μαθαίνει ότι είναι κατηγορούμενος για κάτι. Για τι ακριβώς, δεν ξέρει. Κανείς δεν του το διασαφηνίζει. Σύντομα συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται μπλεγμένος στα γρανάζια μιας πολυδαίδαλης, χρονοβόρας και παράλογης διαδικασίας που θα ολοκληρωθεί κάποτε με μια τελική δίκη.

Ο ‘Άκης Τσοχατζόπουλος από τη μεριά του ξέρει πολύ καλά γιατί κατηγορείται. Όμως, το να μπλέξει κανείς με το ελληνικό σύστημα απονομής της δικαιοσύνης είναι μια εμπειρία εξίσου οδυνηρή με εκείνη του Γιόζεφ Κ. Πολύ περισσότερο όταν ο ίδιος ο κατηγορούμενος, με διάφορα νομικά τερτίπια, παρακωλύει την όλη διαδικασία. Και μην ξεχνάμε ότι η ελληνική δικαιοσύνη μπορεί να γίνει τόσο παράλογη, ώστε να παρανομεί και η ίδια -επιτρέποντας για παράδειγμα την προφυλάκιση κάποιου για περισσότερο χρόνο από όσο θεωρεί νόμιμο (περίπτωση Κ. Σακκά).

Σε ένα άλλο έργο του Κάφκα, στον «Πύργο», ο κεντρικός ήρωας πασχίζει μάταια να φτάσει στο επιβλητικό οικοδόμημα που δεσπόζει στο κέντρο μιας περιοχής. Ο Άκης Τσοχατζόπουλος από τη μεριά του, έφτασε πολύ πιο εύκολα σε ένα παρόμοιο ακίνητο επί της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Μάλιστα το αγόρασε και κατοίκησε σ’ αυτό για ένα διάστημα μαζί με τη σύζυγό του.

Στη «Μεταμόρφωση», πάλι, ο Γκρέγκορ Σάμσα ξυπνάει ένα πρωί και συνειδητοποιεί ότι από απλός πωλητής επαρχίας έχει μεταλλαχτεί σε ένα γιγάντιο ζωύφιο. Στην περίπτωση του Άκη η μεταμόρφωση δεν έγινε τόσο απότομα. Όμως και αυτός άλλαξε μορφή και από αγνός σοσιαλιστής κατέληξε αχόρταγο τρωκτικό.

Φυσικά, ανάμεσα στους δύο συγγραφείς υπάρχουν και σημαντικές διαφορές. Μια από αυτές έχει σχέση με το ύφος της γραφής. Πόσο πιο δυναμικό και γεμάτο μηνύματα είναι το ύφος του Άκη σε σχέση με το υποτονικό και διφορούμενο στυλ του Κάφκα! Ακόμη, είναι γνωστό ότι ο Κάφκα είχε πολλά παράπονα από τον πατέρα του, τον οποίο θεωρούσε υπεύθυνο για την προσωπική του δυστυχία. Αντίθετα, ο Τσοχατζόπουλος δεν πρέπει να έχει κανένα παράπονο από τον δικό του –πολιτικό- πατέρα. Μην ξεχνάμε ότι αν ήταν στο χέρι του Ανδρέα Παπανδρέου, ο Άκης θα τον είχε διαδεχτεί στο τιμόνι του κόμματος και της χώρας.

Κλείνοντας οφείλουμε να κάνουμε μια επιπλέον αναφορά στον Μαξ Μπροντ, ο οποίος δεν υπάκουσε στην επιθυμία του Κάφκα και δημοσίευσε τα γραπτά του, χαρίζοντας έτσι έναν ανεκτίμητο θησαυρό στην ανθρωπότητα. Ελπίζουμε κάτι ανάλογο να κάνουν και οι δικαστές του Άκη Τσοχατζόπουλου, αφού τέτοια αριστουργήματα είναι κρίμα να μην αξιοποιούνται.

Δείτε περισσότερες παράξενες συγγένειες ελλήνων πολιτικών εδώ