Σύρσιμο χωρίς τέλος

Στις Βρυξέλλες δεν υπάρχει πια η πολυτέλεια της δυσφορίας με την ελληνική παραδοξότητα. Όταν στην τρίτη μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ, στην Ιταλία, η Λέγκα του Βορρά συναντά το Κίνημα των 5 Αστέρων για μια συγκυβέρνηση ακροδεξιάς-λαϊκιστών, ποιος θα καταγγείλει την ελληνική «μη κανονικότητα»;

Στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019 μπορεί να παρακολουθήσουμε το χορό των τεράτων. Αυτή είναι η μεγάλη αγωνία στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων και γι’ αυτό προσπαθεί ο Μακρόν να βρει έναν τρόπο υπέρβασης του αδιεξόδου: Προωθεί, λέει, την εκλογή ενός αριθμού ευρωβουλευτών από ενιαία ευρωπαϊκή και όχι εθνική λίστα, ενώ εξετάζει το ενδεχόμενο συγκρότησης μιας νέας πολιτικής ομάδας στο ευρωκοινοβούλιο που θα υπερβεί τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Φιλελεύθερους και τους Αριστερούς για να διαμορφωθεί ένα προοδευτικό-μεταρρυθμιστικό μέτωπο απέναντι στις δυνάμεις του δεξιού λαϊκισμού. Δεν είναι καθόλου πιθανό ότι θα του βγει επειδή στη Γαλλία τα κατάφερε να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές με ένα εντελώς νέο κόμμα χωρίς σαφές ιδεολογικό στίγμα και χωρίς αναφορές στα παραδοσιακά πολιτικά σχήματα και μέσα παραγωγής πολιτικής και επικοινωνίας.

Ο Μακρόν ψάχνει να βρει τη λύση γιατί η Μέρκελ είναι απορροφημένη από τα δικά της προβλήματα. Η κυβέρνηση συνεργασίας με το SPD συγκροτήθηκε με μεγάλες δυσκολίες, με σημαντικές υποχωρήσεις από την πλευρά της και με επίγνωση ότι αξιωματική αντιπολίτευση αναδεικνύεται η ακροδεξιά «Ενναλακτική για τη Γερμανία» που μπορεί να σαρώσει στις εκλογές της Βαυαρίας τον προσεχή Οκτώβριο.

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ψάχνονται για το επαγγελματικό τους μέλλον, μετά το ανακάτεμα της τράπουλας το 2019 και στο παρασκήνιο γίνονται σκληρά παζάρια για τη νομή της εξουσίας στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμών. Καθόλου δεν τους αφορά η πολιτική δυναμική που δημιουργεί η διόγκωση των οικονομικών ανισοτήτων, η ασυλία των ελίτ και ο αποκλεισμός των ηττημένων της παγκοσμιοποίησης.

Και το προσφυγικό; Για τους Ευρωπαίους έχει λυθεί μέσα από τον εγκλωβισμό των desperados στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη μετεγκατάσταση στη βάση ποσοστώσεων δεν εφαρμόζονται, κυρώσεις δεν επιβάλλονται στις χώρες που κλείνουν τα σύνορά τους, σοβαρή συζήτηση δεν γίνεται και οι ροές συνεχίζονται ερήμην του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Το καταθλιπτικό ευρωπαϊκό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη μεγάλης αφήγησης, οραματικού περιεχόμενου, διορατικότητας, καινοτομίας και έγνοιας για τους ασθενέστερους είναι καθοριστικό για την εξέλιξη του ελληνικού ζητήματος.

Θέλουν να μας ξεφορτωθούν και γι’ αυτό δεν δίνουν νέο δάνειο (άρα μνημόνιο) ούτε θέλουν προληπτική πιστωτική γραμμή (ανεξάρτητα από αν εμείς τη ζητάμε ή όχι), δεν εμπιστεύονται τη χώρα (ανεξάρτητα από την κυβέρνηση που θα έχουμε) και γι’ αυτό φτιάχνουν αυστηρό πλαίσιο μεταμνημονιακής επιτροπείας. Το χειρότερο: δεν πρόκειται να κάνουν κάποια ουσιαστική μείωση του χρέους γιατί αυτό θα είχε πολιτικό κόστος και επεξεργάζονται ένα σενάριο που θα αφορά όλες τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης αργότερα. Στην πραγματικότητα δεν νοιάζονται για την επούλωση των ελληνικών τραυμάτων, μας θεωρούν άξιους της τύχης μας και δεν αναλαμβάνουν ευθύνες για τα δικά τους λάθη. Με αυτό τον τρόπο μας ρίχνουν βορά στις αγορές που μάλλον δεν θα δουν ευνοϊκά το νέο πλαίσιο και δεν δίνουν ευρώ για τις πιθανές παρενέργειες από μια νέα αποτυχία.

Κάπως έτσι θα ξαναβρεθούμε αντιμέτωποι με τον κίνδυνο πτώχευσης αφού στα οκτώ χρόνια μνημονίων το χρέος δεν μειώθηκε ούτε έγινε βιώσιμο και επιπλέον: Δεν αποκτήσαμε ισχυρό παραγωγικό μοντέλο, λειτουργικό κράτος, υγιείς θεσμούς, δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα, έχουμε ακόμη χειρότερα σχολεία και πανεπιστήμια, νοσοκομεία και δικαστήρια. Το σημαντικότερο, έχουμε μια ολιγαρχία ανθεκτική που διαρκώς εμπλουτίζεται με νέα μέλη και βρίσκει νέους τρόπους επιβολής της δύναμής της. Έχουμε και ένα πολιτικό σύστημα που ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για την επιβίωσή του και για την αναπαραγωγή του, μια σκληρή συντεχνία που δίνει ανηλεή μάχη για να κρατήσει τα προνόμιά της. Δεν είναι όλοι ίδιοι, αλλά είναι όλα σχεδόν ίδια με αυτά που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία.

Είμαστε πιο κουρασμένοι, πιο ζαλισμένοι, πιο ταλαιπωρημένοι, πιο μόνοι σε μια Ευρώπη πιο απογοητευτική και πιο συμφιλιωμένοι ίσως με την ιδέα ότι δεν γίνεται τίποτα, ότι το σύρσιμο, με μικρά ανεβοκατεβάσματα, είναι αναπόφευκτο και αναπόδραστο, ανάγκη και μοίρα.