Σωτήρης Αλεξίου - Κώστας Δέρβος

Συνεπείς και οι δύο στο ραντεβού μας. Ευγενικοί, με πολύ χιούμορ και χαλαροί. Πειράζονται μεταξύ τους, όταν ο ένας κατηγορεί το κόμμα του άλλου και καταφέρνουν να συνεννοηθούν ακόμα κι αν από την πρώτη στιγμή που τους συναντάς διαπιστώνεις ότι τους χωρίζει ιδεολογική άβυσσος. Δεν ταιριάζουν, δεν είναι φίλοι μεταξύ τους – το μοναδικό κοινό που μπορώ να διακρίνω είναι ότι πίνουν τον ίδιο καφέ! Όμως μπορούν να συνεννοηθούν στα στοιχειώδη και μιλούν με τον ίδιο ενθουσιασμό για τη νέα γενιά. Σας πειράζει να σας βγάλουμε και μία φωτογραφία μαζί; Όχι, μου απαντούν με μία φωνή. Ιδεολογικοί αντίπαλοι είμαστε, όχι εχθροί. Μετά τη γνωριμία μαζί τους είμαι αισιόδοξη ότι η νέα γενιά πολιτικών στελεχών μπορεί να πάει τον τόπο μπροστά. Μένει να το αποδείξουν.

WHO IS WHO

ΣΩΤΗΡΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ

Ο 26χρονος γραμματέας της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ γεννήθηκε στου Ζωγράφου, όπου μένει μέχρι και σήμερα. Αρκετά καλός μαθητής, ειδικά στα μαθήματα που του άρεσαν. Τελείωσε τη σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ στην Πολυτεχνική του ΔΠΘ, με ερευνητικό ενδιαφέρον και εμπειρία στη βιοπληροφορική. Ειδικό αντικείμενο της διπλωματικής του εργασίας ήταν οι αναλύσεις DNA που αφορούν στον καρκίνο του εγκεφάλου. Παιδί συγκροτημένο και πολυάσχολο από μικρό. Έκανε κολύμβηση, έπαιζε επί 13 χρόνια σε ομάδα μπάσκετ, ξέρει πιάνο και έχει πτυχίο στην Αρμονία. Η πολιτική μπήκε στη ζωή του από νωρίς. Μόλις στα 14-15 γοητεύτηκε από τη δυναμική και την πολυχρωμία του Ευρωπαϊκού Φόρουμ της Αθήνας. Οργανώθηκε στη Νεολαία Συνασπισμού το καλοκαίρι του 2009, μετά τις Πανελλαδικές. Στην Ξάνθη, όπου σπούδαζε, κατάφερε να συμβάλει τα μέγιστα στην ανάπτυξη της παράταξής του και γρήγορα έγινε ιδιαιτέρως δημοφιλής. Στη θέση του Γραμματέα της Νεολαίας βρέθηκε μετά την παραίτηση του Ιάσονα Σχινά Παπαδόπουλου, ο οποίος υπηρετεί τη θητεία του. Μέχρι πρόσφατα η μέρα του μοιραζόταν ανάμεσα σε συνεδριάσεις των οργανώσεων και στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, όπου πήγαινε για να ολοκληρώσει την έρευνά του για τη διπλωματική του εργασία. Ελπίζει να βρίσκεται εκεί και του χρόνου μέσω ενός μεταπτυχιακού στο μάνατζμεντ και την έρευνα στον τομέα της βιοτεχνολογίας. Πλέον η μέρα του ξεκινάει από νωρίς. Στις 9 βρίσκεται στα γραφεία της Νεολαίας, όπου συχνά μένει ως αργά το βράδυ. Φεύγοντας μπορεί να κάνει στάση σε κάποιο καφενείο ή μπαράκι του Μεταξουργείου και του Παγκρατίου. Είναι ιδιαίτερα επικοινωνιακός και, όπως σημειώνουν όσοι τον γνωρίζουν, πολύ εργατικός και αποτελεσματικός. Όπως μου έλεγε στέλεχος του κόμματος ίσως αποδειχθεί ο «καλύτερος γραμματέας που πέρασε ποτέ». Και τον πιστεύω.

ΚΩΣΤΑΣ ΔΕΡΒΟΣ

Ο 34χρονος πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ γεννήθηκε στο Παγκράτι, όπου μένει και σήμερα. Παιδί του κέντρου, μάλλον δεν θα μπορούσε να ζει στα προάστια, αφού του αρέσει να κυκλοφορεί συνέχεια στην πόλη. Στην ίδια περιοχή γεννήθηκε και η μητέρα του, ενώ ο πατέρας του στη Δίβρη, ένα πολύ όμορφο χωριό στην Ορεινή Ηλεία, το οποίο επισκέπτεται συχνά. Οι γονείς του διατηρούσαν βιοτεχνία με δερμάτινα είδη. Δεν ήταν «υπόδειγμα μαθητή», όπως λέει ο ίδιος γελώντας, αλλά όταν τα πράγματα ζόριζαν, μαζευόταν, διάβαζε και οι βαθμοί ανέβαιναν και πάλι. Σπούδασε εκπαιδευτικός ηλεκτρολόγος μηχανικός στην ΑΣΠΑΙΤΕ, ενώ έκανε και μεταπτυχιακό στα προηγμένα βιομηχανικά συστήματα και διοίκηση βιομηχανικών μονάδων στο Kingston του Λονδίνου. Από πολύ μικρή ηλικία, μόλις από τα 21, ξεκίνησε να κολλάει τα πρώτα του ένσημα στον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα, παράλληλα με τις κομματικές του υποχρεώσεις, εξακολουθεί να εργάζεται στο κομμάτι της ενέργειας. Το μικρόβιο της πολιτικής μπήκε και σε αυτόν νωρίς. Στα 17 του, όταν βρισκόταν στο πρώτο έτος της σχολής εντάχθηκε στη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και γρήγορα κατάφερε να διακριθεί. Η μέρα του ξεκινάει αγχωτικά, πηγαίνοντας στη δουλειά του και συνεχίζοντας στα γραφεία της ΟΝΝΕΔ όπου μένει ως το βράδυ. Το κινητό του βέβαια συνεχίζει να χτυπάει και αφού έχει φύγει. Στο τέλος της ημέρας θα προσπαθήσει να δει κάποιο φίλο, προτιμώντας το κέντρο για μία χαλαρή έξοδο. Του αρέσει να κάνει βόλτες με τη μηχανή του – ειδικά το βράδυ για να «καθαρίσει το μυαλό». Τώρα που έχει ανοίξει ο καιρός δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο, λέει, από ένα μονό στο μπάσκετ, στο ανοιxτό γηπεδάκι του Προφήτη Ηλία στο Παγκράτι με παλιούς συμμαθητές και φίλους. Όπως λένε πολλοί στη ΝΔ, ο Κώστας Δέρβος «δίνει κάθε μέρα έναν τίμιο αγώνα για να χτίσει γέφυρες ανάμεσα στην πολιτική και στους νέους ανθρώπους», και κρίνοντας από τα σχόλια που ακούγονται για εκείνον, το καταφέρνει εξαιρετικά.

Οι μεταξύ σας σχέσεις σας ποιες είναι;

Κ. Δέρβος: Ο Σωτήρης σπούδαζε στην Ξάνθη, εγώ στην Αθήνα. Γι’ αυτό δεν έχει τύχει να κάνουμε παρέα. Έχουμε συναντηθεί στο παρελθόν, έχουμε κάνει κάποιες κουβέντες. Θεωρώ ότι ο Σωτήρης σε σχέση με τον προκάτοχό του κινείται σε πιο λογικά πλαίσια.

Είστε, δηλαδή, ιδεολογικοί αντίπαλοι, δεν νιώθετε εχθροί...
Σ. Αλεξίου: Σε καμία περίπτωση, είναι μάλιστα και ωραίο στις ίδιες παρέες να διαφωνείς πολιτικά. Το ζήτημα είναι να υπάρχει σεβασμός στην αντίθετη άποψη. Βέβαια για να κάνεις παρέα πρέπει να ταιριάζουν και τα χνώτα σου με κάποιον. Εμείς γνωρίζουμε τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ μας σε πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο, αλλά αυτό δεν αποκλείει την οποιαδήποτε επικοινωνία.

Τελευταία γίνεται συζήτηση για το θέμα του ασύλου. Να καταργηθεί ή όχι;
Σ. Αλεξίου: Το άσυλο, έτσι όπως το ξέρουμε σήμερα, θεσμοθετήθηκε μετά τη δικτατορία και αποτελεί μία κατάκτηση του φοιτητικού κινήματος. Θεωρώ ότι αποτέλεσε ένα από τα στοιχεία που βοήθησαν στην ανάπτυξη του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου, όπως διαμορφώθηκε μετά τη δικτατορία και για αυτό το λόγο δεν πρέπει να μπαίνει καν σε συζήτηση η πιθανότητα κατάργησής του. Δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα τα οποία θα πρέπει να κάτσει να τα συζητήσει σοβαρά η φοιτητική κοινότητα και να μην κρύβει κάτω από το χαλί. Το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και οι καθηγητές. Το άσυλο για εμάς πρέπει να υπάρχει, αλλά εννοείται ότι δεν θα πρέπει να αποτελεί σε καμία περίπτωση αφορμή παραβατικότητας.

Κ. Δέρβος: Ξεκάθαρα πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξει πλήρης κατάργηση του ασύλου. Τη μεγαλύτερη ευθύνη για το κατάντημα του ελληνικού πανεπιστημίου αυτή τη στιγμή την έχει το άσυλο. Διαφωνώ με τον Σωτήρη σε αυτό που είπε ότι δεν είναι άσυλο ανομίας. Κάτω από τον μανδύα του ασύλου, υποθάλπονται εγκληματικά στοιχεία. Ακούμε να γίνονται στα πανεπιστήμια κλοπές, βιασμοί, ληστείες. Και επίσης δεν θεωρώ ότι υπάρχει κάποιος που μπορεί να φιμώσει μία ιδέα εν έτει 2018 για να έχει νόημα η έννοια του ασύλου. Από οποιοδήποτε μέρους του κόσμου υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Το μόνο που γίνεται τελικά με την ύπαρξη του ασύλου είναι κάποιες ισχνές μειοψηφίες να μην αφήνουν τους πολλούς να εκφραστούν.

Σ. Αλεξίου: Κώστα να προσθέσω όμως κάτι. Ας μη γενικεύουμε και μη δημιουργούμε ένα τεράστιο ζήτημα εκεί που δεν υπάρχει. Προφανώς υπάρχουν ζητήματα παραβατικότητας.  Αλλά η γενίκευση είναι μία τακτική που ακολουθεί συνολικά η ΝΔ να διογκώνει οτιδήποτε έχει να κάνει με την ανομία και την παραβατικότητα. Δεν μπορώ να πω ότι δεν γίνονται, αλλά μην τα διογκώνουμε.

Πέρα από τις πράξεις ανομίας, όσοι έχουμε σπουδάσει σε ελληνικό πανεπιστήμιο, βλέπαμε ότι συχνά μετατρεπόταν σε έναν σκουπιδότοπο. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να βελτιωθεί συνολικά η εικόνα των πανεπιστημίων;
Σ. Αλεξίου: Δεν υπάρχουν δομές. Το φοιτητικό κίνημα είναι διαλυμένο. Οι φοιτητικοί σύλλογοι και η διάρθρωση του φοιτητικού συνδικαλισμού είναι διαλυμένα, κάτι που δημιουργεί πάρα πολλές στρεβλώσεις. Κάνουμε συνέχεια προτάσεις, αλλά όποια πρόταση ακούγεται πέφτει στο κενό. Θα πρέπει να επανεξεταστεί η σχέση καθηγητή-φοιτητή, η παραγόμενη έρευνα μέσα στο πανεπιστήμιο, η αναβάθμιση των μαθημάτων και, προφανώς, πρέπει άμεσα να καταργηθούν οι εργολαβίες για να αποκτήσουν τα πανεπιστήμια δικό τους προσωπικό στην καθαριότητα, τη σίτιση και την ασφάλεια.

Κ. Δέρβος: Συμφωνώ με τον Σωτήρη ότι το άσυλο δεν είναι το μόνο πρόβλημα στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Όμως, επανέρχομαι, η εικόνα τους προδίδει ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ακόμα και για το ότι τα πανεπιστήμιά μας μοιάζουν με σκουπιδότοπο. Αλλά θα πρέπει ακόμα να δούμε και άλλα θέματα όπως τα μεταπτυχιακά, η έρευνα, η εκπροσώπηση των φοιτητών και μέχρι που πρέπει να φτάνει αυτή η εκπροσώπηση. 

Πιστεύετε ότι θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη;
Κ. Δέρβος: Οι φοιτητές θα πρέπει να αποφασίζουν μόνο για ακαδημαϊκά ζητήματα, να μην έχουν δικαίωμα ψήφου  σε εκλογή οργάνων. Δεν θέλω να βάζω στο μυαλό μου σκέψεις ότι μπορεί να μπαίνουν σε διαδικασία συνδιαλλαγής με τους καθηγητές – κάτι που βέβαια, όταν συμβαίνει, φταίνε και τα δύο μέρη και κυρίως ο καθηγητής. Εμείς θέλουμε ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο που να ακολουθεί τις βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό και νομίζω πως έχει έρθει η ώρα να μιλήσουμε και για μη κρατικά πανεπιστήμια. Πρέπει να γίνει αναθεώρηση του Συντάγματος στο άρθρο 16, διότι είναι αδιανόητο να χάνουμε έλληνες φοιτητές εν έτει 2018 που φεύγουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό, ενώ θα μπορούσαν να μείνουν εδώ.

Σ. Αλεξίου: Για εμάς ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν μπαίνουν καν σε συζήτηση. Νομίζω ότι ένα πιο ανθρώπινο και καλά στημένο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια θα μπορούσε να εξαλείψει το πρόβλημα που ανέφερε ο Κώστας. Αν δηλαδή υπάρξει πλήρης πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εμείς θεωρούμε κομβικό ότι δεν επαρκούν οι δομές μέριμνας. Για παράδειγμα το ζήτημα των εστιών. Ολόκληρο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο δεν έχει δικές του εστίες. Έτσι παιδιά δεν έχουν πρόσβαση στο συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμά τους.

Ποια είναι η σχέση σας με τα social media; Υπάρχουν έμμισθα συριζοτρόλ και τρολ της ΝΔ;
Κ. Δέρβος: Η ερώτηση είναι ρητορική, φαντάζομαι, για το αν υπάρχουν συριζοτρόλ. Στην εκλογική μάχη του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ τα χρησιμοποίησε κατά κόρον. Όσον αφορά στη σχέση με τα social media, τόσο η οργάνωση όσο και εγώ ασχολούμαστε.  Έχω σελίδα στο Facebook, Twitter και Instagram, μου αρέσει η διαδραστικότητα και η επικοινωνία με το κοινό. Βέβαια, πρέπει να πούμε ότι με τα social media έχει χαθεί η προσωπική επαφή.

Σ. Αλεξίου. Κι εγώ έχω σελίδα στο Facebook. Πιστεύω ότι τα social media από τη φύση τους έχουν οδηγήσει την πολιτική αντιπαράθεση σε ένα νέο επίπεδο, υπό την έννοια ότι πλέον όλοι/ες, και ιδίως οι νέοι/ες μπορούν να εκφράζουν την πολιτική τους άποψη για κάθε ζήτημα. Από την άλλη, όμως, ελλοχεύει ο κίνδυνος εφησυχασμού, εφόσον πολλοί/ές περιορίζονται στη διαδικτυακή παρέμβαση και δεν δίνουν μάχες στους κοινωνικούς τους χώρους, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τα σωματεία, τον δρόμο.

Κι εσύ, Σωτήρη, φαντάζομαι αντίστοιχα θεωρείς ότι υπάρχουν τρολ της ΝΔ;
Σ. Αλεξίου: Εννοείται υπάρχουν τρολ στη ΝΔ! Δεν μας ενοχλούν, αντιθέτως τα απολαμβάνουμε, ιδίως τα αγορασμένα botακια του κ. Γεωργιάδη.

Κ. Δέρβος: Προφανώς και απαντώ, βέβαια, ότι αυτό δεν ισχύει...

Αντιστρέφω την ερώτηση, στα δικά σας κόμματα υπάρχουν έμμισθα τρολ;
Κ. Δέρβος: Εγώ θα σου πω ειλικρινέστατα ότι δεν έχουμε οργανωμένο κάτι.

Σ. Αλεξίου: Προφανώς υπάρχει πολύς κόσμος που παρεμβαίνει στα social media. Σε καμία περίπτωση βέβαια αυτό δεν γίνεται με έμμισθο τρόπο, ούτε με τη λογική της ανωνυμίας. Όποιος/α εκφράζει άποψη ή υποστηρίζει κάποια θέση, το κάνει επώνυμα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη των λόγων του, και οπωσδήποτε χωρίς κανένα οικονομικό αντάλλαγμα.

Γιατί δεν μετέχουν στις φοιτητικές παρατάξεις και την πολιτική οι νέοι;

Κ. Δέρβος: Έχει ατονήσει συνολικά το ενδιαφέρον για την πολιτική. Αν παρατηρήσεις τις κομματικές εκδηλώσεις γίνονταν σε δρόμους, μετά σε κλειστά γήπεδα, πλέον σε αίθουσες ξενοδοχείων. Οι νέοι ενημερώνονται για το τι γίνεται, αλλά δεν ασχολούνται. Εμείς προσπαθούμε με δράσεις, προτάσεις και ιδέες να αλλάξουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο και την κοινωνία συνολικά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η φυγή των νέων ανθρώπων, επιστημόνων, που φεύγουν στο εξωτερικό και το στοίχημα το δικό μας είναι οι άνθρωποι αυτοί να επιστρέψουν πίσω. Πέρα από το συναισθηματικό κομμάτι του προβλήματος του brain drain, σκεφτείτε και τις οικονομικές προεκτάσεις.

Σ. Αλεξίου: Συμφωνώ ότι το πρόβλημα της φυγής νέων ανθρώπων στο εξωτερικό είναι πολύ σημαντικό και η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε πρωτοβουλίες για την ανάσχεση του φαινομένου. Από την άλλη, εγώ νομίζω ότι οι νέοι επιστρέφουν στην πολιτική. Αρχίζει και δημιουργείται ένα κλίμα σκεπτικισμού για το πού πάμε. Επειδή ακριβώς εμείς ως νεολαία ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλουμε να κυριαρχεί το απολίτικο, έχουμε ξεκινήσει μία μεγάλη διαδικασία για να σχηματίσουμε ευρύτερες κοινωνικές συμμαχίες και να κάνουμε τους νέους να επιστρέψουν. Σε αυτή την κατεύθυνση συνεργαζόμαστε με νεολαιίστικα κινήματα, εργατικά σωματεία, τη LOATKI κοινότητα, ανθρώπους που ασχολούνται με τα ζητήματα της κάνναβης,  συλλόγους ΑΜΕΑ και άλλες συλλογικότητες. Η νέα γενιά αρχίζει και ξαναμπαίνει σε μία πολιτική σκέψη για το πώς μπορεί η κεντρική πολιτική σκηνή να βοηθήσει την ελληνική κοινωνία να προχωρήσει μετά τα 8 χρόνια μνημονίων. Εκτιμώ ότι σιγά-σιγά θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Μετά από 8 χρόνια φαίνεται μία προοπτική.

Δεν είναι αστείο ότι οι παρατάξεις βγάζουν στις φοιτητικές εκλογές κάθε φορά τα δικά τους αποτελέσματα;
Σ. Αλεξίου: Είναι πράγματι αστείο. Εμείς λέμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε στην ανασύσταση της ΕΦΕΕ. Και δεν το λέμε τυπικά. Νομίζω ότι οποιαδήποτε αλλαγή έρχεται από τα πάνω είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Θέλει ευρεία συναίνεση μέσα στους φοιτητές. Η όποια αλλαγή πρέπει να έρθει μέσα από το πανεπιστήμιο.

Κ. Δέρβος: Εμείς έχουμε προτείνει το εθνικό συμβούλιο φοιτητών - σπουδαστών. Πρέπει να θεσμοθετηθεί. Να ορίζεται ένα ανώτατο συμβούλιο.

Γιατί δεν το κάνατε, όμως, όταν ήσασταν κυβέρνηση;
Κ. Δέρβος: Αυτή η πρόταση έγινε το 2011. Γιαν να γίνει κάτι τέτοιο όμως πρέπει να συμβάλουν όλες οι πλευρές. Στην εθνική συνδιάσκεψη της ΔΑΠ, που έγινε μετά από 23 χρόνια, επικαιροποιήσαμε τις θέσεις και τις αρχές μας και παρουσιάσαμε μία ολοκληρωμένη πρόταση για το ελληνικό πανεπιστήμιο. Πρέπει να υπάρχουν φωνές των φοιτητών μέσα στα όργανα, αλλά να είναι και οριοθετημένες.

Σε τι θα θέλατε να είναι το κόμμα σας πιο τολμηρό;
Σ. Αλεξίου: Ο ΣΥΡΙΖΑ απέδειξε ότι δεν είναι το καλό παιδί των μνημονίων, διαπραγματεύτηκε και έκανε πολλά που δεν θα κατάφερνε να κάνει άλλη κυβέρνηση. Όμως σε ζητήματα εκτός μνημονίου, όπως πολλά δικαιωματικά, συγκρούσεις με το βαθύ εγχώριο κατεστημένο, κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να τα έχει προχωρήσει πολύ περισσότερο. Το ζήτημα με την κάνναβη, το ζήτημα της ιθαγένειας των παιδιών των μεταναστών, ζητήματα δηλαδή εκτός της σφαίρας των μνημονίων, που έχουν καθυστερήσει να υλοποιηθούν. Μεγάλη βάση θα πρέπει να δοθεί στο μεταμνημονιακό τοπίο, όπου δεν θα υπάρχει δικαιολογία για να μην εφαρμόσουμε ένα σύνολο θετικών πολιτικών για την κοινωνική πλειοψηφία.

Κ. Δέρβος: Πιστεύω ότι ο πολιτικός λόγος του κόμματος κάποιες φορές στρογγυλεύει κάποιες απόψεις, κάτι που, βέβαια, κατανοώ. Αυτό που θα ήθελα να αλλάξει είναι να γίνει ακόμα μεγαλύτερη ανανέωση, να επενδύσει περισσότερο σε νέους, οι οποίοι θα μας οδηγήσουν στην επόμενη μέρα. Η ΝΔ πρέπει να πείσει για το πώς η δική μου γενιά θα κάνει οικογένεια στην Ελλάδα, σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον, με συμμαχίες στη Δύση χωρίς ακραίες ρητορικές.

Θα μου περιγράψετε δύο εικόνες που σας έχουν μείνει από όσα έχετε ζήσει ως τώρα στην πολιτική;
Σ. Αλεξίου: Η μεγαλειώδης συγκέντρωση του ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα του 2015 στο Σύνταγμα και σε πολλές περιφερειακές πόλεις και δεύτερη εικόνα η μεγαλειώδης εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008. Όταν οι μαθητές/τριες και η νέα γενιά σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας βρίσκονταν επί πολλές μέρες στο δρόμο και διαδήλωναν, καθώς εκτός από την οργή γινόταν αντιληπτό ότι η γενιά μας βρισκόταν στο στόχαστρο.

Κ. Δέρβος: Η εικόνα στη Ρηγίλλης με τους πανηγυρισμούς το 2004 σε αντιδιαστολή με τις εικόνες πανηγυρισμών στο Σύνταγμα το βράδυ του δημοψηφίσματος. Η πρώτη ήταν μια γιορτή σε ένα συνεκτικό πολιτικό περιβάλλον, ενώ η δεύτερη ένα μείγμα παραζάλης και θρασύτητας, οργανωμένο από ανθρώπους που το μόνο που τους ένωνε ήταν η άρνηση της πραγματικότητας.