Ελπίζοντας ότι τα προφανή δεν ισχύουν

Προφανώς η κατάσταση είναι χειρότερη από αυτή που ήταν μία εβδομάδα πριν. Το πολιτικό κέντρο βάρους της κυβέρνησης μετακινήθηκε δεξιότερα, η πόλωση θα γίνει εντονότερη, οι ελπίδες για ανασυγκρότηση του σοσιαλδημοκρατικού χώρου διαψεύδονται.

Στη ΔΗΜΑΡ δεν έχουν συναίσθηση του κακού που έχουν κάνει στη χώρα και στο κόμμα τους, εκτός από εκείνους που καταψήφισαν την απόφαση για αποχώρηση από την κυβέρνηση. Αν δεν μπορείς να αντιπαρατεθείς στον Αντώνη Σαμαρά και στη ΝΔ όταν συγκυβερνάς, πώς θα το κάνεις όταν είσαι αντιπολίτευση; Τη δυνατότητα να καταψηφίζεις στη Βουλή την είχες έτσι ή αλλιώς, τη δυνατότητα να διαπραγματευθείς για τις κυβερνητικές αποφάσεις που δεν αφορούν το κοινοβούλιο τη χάνεις. Αν δεν θέλεις να είσαι στην κυβέρνηση όταν σε έχουν ανάγκη ως εταίρο, πότε θα κυβερνήσεις; Τουλάχιστον ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει «ψηφίστε μας να κυβερνήσουμε», η ΔΗΜΑΡ γιατί ζητά να την ψηφίσουμε αφού δεν θέλει να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες; Πιστεύουν πως ο Αλέξης Τσίπρας θα είναι καλύτερος πρωθυπουργός και ο ΣΥΡΙΖΑ καλύτερη κυβέρνηση; Τι άλλαξε από τότε που αποχώρησαν; Ας μας το πουν, αν κάτι άλλαξε, ώστε να πεισθούμε και εμείς να ψηφίσουμε ΣΥΡΙΖΑ, αφού λόγος να ψηφίσουμε τη μη κυβερνώσα ΔΗΜΑΡ δεν υπάρχει πλέον.

Ως προς τη νέα κυβέρνηση, είναι ολοφάνεροι οι ενδοκομματικοί και προσωπικοί συμβιβασμοί για να ικανοποιηθούν φιλοδοξίες· το γεγονός ότι ο άνθρωπος που διοικούσε το στρατό κλήθηκε να διαχειριστεί τον πολιτισμό θα ήταν απλώς γελοίο σε άλλες περιστάσεις, τώρα προκαλεί θλίψη και φόβο. Η τομή που απαιτούν οι περιστάσεις δεν έγινε. Για παράδειγμα, η συγκρότηση ολιγομελούς υπουργικού συμβουλίου θα έδινε σήμα πως ΠΑΣΟΚ-ΝΔ κάνουν νέα αρχή και αυτό θα μετρούσε πολύ περισσότερο από την οποιαδήποτε ανανέωση της προγραμματικής κυβερνητικής συμφωνίας.

Μέσα και έξω από την Ελλάδα αγορές, πολιτικοί, πολίτες περιμένουν να πεισθούν πως η κατάσταση είναι βιώσιμη, ότι καλύπτεται το «έλλειμμα εμπιστοσύνης» – η έλλειψη εμπιστοσύνης ότι η χώρα θα παραμείνει στο ευρώ έχει κοστίσει οικονομικά πολύ περισσότερο από τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Η πολιτική σταθερότητα που διήρκεσε ένα χρόνο έστειλε μήνυμα αισιοδοξίας, έδωσε τη δυνατότητα στον Αντώνη Σαμαρά να αναφέρεται σε succes story. Τώρα έχουμε κυβέρνηση πιο αδύναμη πολιτικά που επιπλέον η συγκρότησή της δεν πείθει ότι θα είναι αποτελεσματικότερη από την προηγούμενη.

Τον Σεπτέμβριο αρχίζει προεκλογική περίοδος εν όψει των ευρωεκλογών και των τοπικών εκλογών –το στοίχημα όλων θα είναι πως θα γίνουν και εθνικές εκλογές ταυτόχρονα. Δεν πείθει η σύνθεση της κυβέρνησης ότι θα αγνοήσει τις συνήθεις μικροπολιτικές προεκλογικές σκοπιμότητες και θα χειριστεί τα πράγματα με άξονα το δημόσιο συμφέρον. Όσο και αν ηχεί ως παραδοξολογία, το δημόσιο συμφέρον απαιτεί αυτή τη στιγμή ανάκαμψη της ιδιωτικής οικονομίας. Γιατί μπορεί το κράτος, με την υπερφορολόγηση και τη δανειακή στήριξη της τρόικας, να τα βγάζει πέρα κουτσά-στραβά, αλλά ο ιδιωτικός τομέας έχει καταρρεύσει. Αν συνεχιστεί η ύφεση, αν δεν μικρύνει και δεν αναδιαρθρωθεί το κράτος, από πού θα βρεθούν πόροι για την οικονομική ανάκαμψη, πώς θα σταθεροποιηθεί, τουλάχιστον, η ανεργία; Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και ο αυξημένος τουρισμός θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση αλλά το πολιτικό πρόβλημα, ο κίνδυνος του Grexit που αναζωπυρώθηκε, υπάρχει φόβος να ακυρώσει και αυτά τα θετικά στοιχεία.

Η δικομματική κυβέρνηση ξεκίνησε άσχημα, όπως άσχημα είχε ξεκινήσει και η τρικομματική: ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε η ΔΗΜΑΡ είχαν πιστέψει σε αυτή – αν μάλιστα κρίνουμε από την εντελώς υποβαθμισμένη παρουσία του, το ΠΑΣΟΚ δεσμεύτηκε λιγότερο από τη ΔΗΜΑΡ στις προοπτικές της. Τώρα το ΠΑΣΟΚ ρίχνει όλο του το πολιτικό βάρος, το ερώτημα είναι αν θα το κατευθύνει προς την πλευρά των μεταρρυθμίσεων και της ανακοπής των εμφανέστατων τάσεων της ΝΔ προς όλο και δεξιότερες ιδεολογικοπολιτικές θέσεις. Ή αν αντιμετωπίζει τη συμμετοχή του ως κομματικό σωσίβιο με το γνωστό τρόπο, την πελατειακή διαχείριση του κράτους. Αλλά αυτό είναι ήδη το, ανατρεπτικό υποτίθεται, πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και κανείς δεν μπορεί να γίνει πειστικότερος από αυτόν ότι θα το εφαρμόσει – με αντίτιμο, φυσικά, το Grexit και όσα καταστροφικά συνεπάγεται.

Είναι ολοφάνερο πως το ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει να εξαφανιστεί από τον αναγκαίο εκ των πραγμάτων κυβερνητικό συγχρωτισμό με τη ΝΔ και να βρεθούμε σε πολιτικό τοπίο όπου θα κυριαρχούν η παραδοσιακή Δεξιά, η ΧΑ, ο ΣΥΡΙΖΑ· αυτό δεν είναι το χειρότερο, είναι ολοφάνερο πως ο τρόπος που συγκροτήθηκε και η σύνθεση της νέας κυβέρνησης δεν εγγγυώνται ομαλή έξοδο από την κρίση. Αλλά η συγκρότησή της αποτελεί και την τελευταία ευκαιρία να αποτραπούν αυτά τα ενδεχόμενα. Δυστυχώς, οι δυνάμεις της Δεξιάς και της Αριστεράς που στηρίζουν την πολιτική τους επικράτηση στην καταστροφή της χώρας έχουν τον άνεμο ούριο αυτή τη στιγμή. Με ευθύνη πρωτίστως της ΔΗΜΑΡ, αλλά και των ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.

Μακάρι να διαψευστούν τα δυσοίωνα προγνωστικά· υπάρχουν κάποιες πιθανότητες και λίγος χρόνος. Μπορεί να υπάρξουν και στον ΣΥΡΙΖΑ δεύτερες σκέψεις για το αν τους συμφέρει η μετωπική αναμέτρηση εδώ και τώρα. Μπορεί να μη φαίνεται, αλλά ίσως το πολιτικό σύστημα να ωρίμασε, να έγινε πιο υπεύθυνο μετά τις εμπειρίες των τρεισήμισι τελευταίων χρόνων. Η κατάσταση εμφανίζεται εξίσου καταστροφική, σχεδόν, με πέρυσι. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο οι πολίτες από το να ελπίζουμε και να δρούμε με την πεποίθηση ότι τα προφανή δεν ισχύουν. Αλλιώς θα επιταχύνουμε τις δυσάρεστες εξελίξεις.