Του KΩΣΤΑ MΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ (Συνταγματολόγος, ευρωβουλευτής του ΠAΣOΚ)
Tο ΠΑΣΟΚ επανέρχεται στο Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, δύο χρόνια μετά από την επεξεργασία μιας πρώτης πρότασης από τον Tομέα Aνθρωπίνων Δικαιωμάτων, στον οποίο ο γράφων ήταν τότε Γραμματέας. Πρόκειται για ένα θεσμό ανάμεσα στην άτυπη συμβίωση και στο γάμο, που δημιουργεί δικαιώματα και υποχρεώσεις σε αλλόφυλα και ομόφυλα ζευγάρια και που όμοιός του υφίσταται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Πρόσφατα κατατέθηκε στη Βουλή με τις υπογραφές 19 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ σχετική πρόταση νόμου ως απάντηση στο ανεπαρκές και υποκριτικό σχέδιο νόμου της κυβέρνησης, με το οποίο συντάχθηκαν το ΚΚΕ και το ΛΑΟΣ.
Στο κυβερνητικό σχέδιο αντιτάχθηκε από την πρώτη στιγμή η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις στην Ελλάδα και, για μια φορά κάτω από την ίδια στέγη, ο Συνασπισμός. O προτεινόμενος αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών από τον προς ίδρυση θεσμό έρχεται σε αντίθεση τόσο με τη νομολογία του Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όσο και με τις νομοθετικές ρυθμίσεις των περισσότερων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τις πολιτικές κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η απόφαση δύο ανθρώπων στη χώρα μας να ενώσουν τη ζωή τους έχει σήμερα ως μοναδική διέξοδο το γάμο. Την ίδια στιγμή ένας διαρκώς αυξανόμενος αριθμός αντρών και γυναικών δεν επιλέγει το γάμο –πολιτικό ή θρησκευτικό–, επιθυμεί όμως η συμβίωση με το σύντροφό του να έχει νομικές συνέπειες – περιουσιακές και όχι μόνο. Το σύμφωνο συμβίωσης καλείται να καλύψει αυτή την πραγματικότητα, να θέσει τέρμα σε άδικες και δυσμενείς διακρίσεις και να δώσει μια νέα δυνατότητα σε όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως θρησκεύματος, φύλου, ιδεολογικής τοποθέτησης ή σεξουαλικού προσανατολισμού.
Είναι ενδιαφέρον ότι σε καμία χώρα στον κόσμο δεν έχει εισαχθεί σύμφωνο συμβίωσης αποκλειστικά για ετερόφυλους. Aντίθετα, ο θεσμός στη γενικότητά του είναι πολύ εξαπλωμένος και αποδεκτός. Η Δανία είναι η πρώτη χώρα η οποία, από το 1989, έδωσε σε αναγνωρισμένα ομόφυλα ζευγάρια τα ίδια δικαιώματα με τον πολιτικό γάμο θεσπίζοντας συμβόλαιο συμβίωσης (registered partnership), ενώ λίγο αργότερα ακολούθησαν και οι υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες. Στη Γαλλία ισχύει από το 1998 το λεγόμενο “PACS” (Pacte Civil de Solidarité), μια μορφή αστικής ένωσης για ζευγάρια ομοφυλόφιλων και ετεροφυλόφιλων πολιτών, που ωστόσο δεν παρέχει τα ίδια δικαιώματα με το γάμο. H πρώτη χώρα που έδωσε πλήρη δικαιώματα γάμου για όλα τα ομόφυλα ζευγάρια χωρίς καμιά διάκριση –από 1η Απριλίου 2001– είναι η Ολλανδία – ακολούθησε το Βέλγιο, το 2003. Στη –θεωρητικά– συντηρητική και καθολική Ισπανία οι σοσιαλιστές του Θαπατέρο καθιέρωσαν τον πολιτικό γάμο ομοφυλόφιλων από τον Ιούλιο του 2005, ενώ συμπεριλαμβάνεται και το δικαίωμα κοινής υιοθεσίας. Την ίδια χρονιά οι Εργατικοί στη Βρετανία θέσπισαν την πολιτική ένωση ομοφυλόφιλων.
Η ελληνική κυβέρνηση –όπως σε πολλά– έκανε ένα βήμα μπρος και μετά ένα διπλό προς τα πίσω. O θεσμός είτε θα υπάρξει πλήρης και για όλους είτε, αν θεωρηθεί ότι δεν «είμαστε ώριμοι», καλύτερα να μην υπάρξει. Tα δικαιώματα και οι κοινωνικές κατακτήσεις δεν κόβονται σε φέτες. Aπό τη στιγμή που η κοινωνία και ο νομοθέτης διαπιστώνουν μια κοινωνική αλλαγή και τις αντίστοιχες ανάγκες ρύθμισης που γεννά, εκπτώσεις σε βάρος της ισότητας στο όνομα του «πολιτικού κόστους» δεν χωρούν. ΄Oσοι χρησιμοποίησαν την ανωριμότητα της κοινωνίας ως προκάλυμμα της δικής τους ατολμίας και υποκρισίας δεν μπορούν να λέγονται μεταρρυθμιστές. Kαι πάντως η μαδημένη αλεπού θα ήταν λιγότερο έκθετη αν δεν είχε καυχηθεί για τις αλτικές της ικανότητες.
19°
