Πέτρες αντί για πούπουλα στο μαξιλάρι

Δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα, 3/5, τα λεπτομερή στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του πρώτου τριμήνου. Το ακαθάριστο χρέος έφθασε τα €343.7 δις, από €328.7 δις στο τέλος του 2017. Στον προϋπολογισμό 2018, ο οποίος έγινε νόμος του κράτους 22/12/2017, το ακαθάριστο χρέος για το τέλος του 2018 προβλεπόταν στα €343 δις. Δεν πρέπει να έχουμε παράπονο, ο κ. Τσακαλώτος πιάνει τους στόχους εννέα μήνες νωρίτερα! Στην πρόβλεψη του προϋπολογισμού συμπεριλαμβανόταν και το μαξιλάρι της καθαρής εξόδου. Για το υπόλοιπο της χρονιάς, είναι βέβαιος πρόσθετος δανεισμός €12.7 δις από τον Μηχανισμό Στήριξης και πιθανός, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του προϋπολογισμού, άλλων €4 δις από εκδόσεις ομολόγων. Δεδομένου πως από τις υποχρεώσεις της χώρας, περίπου €3.3 δις θα κατευθυνθούν σε εξοφλήσεις χρεολυσίων (άρα δεν θα αυξηθεί το χρέος κατά το ποσό αυτό), η χώρα πορεύεται με προβλεπόμενο ακαθάριστο χρέος στο τέλος του 2018 ύψους €353.1 δις έως €357.1 δις. Να επαναλάβουμε: η πρόβλεψη του προϋπολογισμού ήταν €343 δις και περιελάμβανε τον δανεισμό για το μαξιλάρι εξόδου. Τρεις μήνες μόλις στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, ο κ. Τσακαλώτος έχει πέσει έξω €14 δις. Με αυτήν την προοπτική πορευόμαστε προς την «καθαρή έξοδο», χωρίς θεσμικό δίχτυ ασφαλείας – αντιμέτωποι με τις αγορές, οι οποίες δεν φαίνονται  και τόσο πρόθυμες να δανείζουν τη χώρα. Ίσως να μην διαβάζουν τα non-paper του Μαξίμου και αντ’ αυτού να μελετούν τις πραγματικές επιδόσεις της διαχείρισης Τσακαλώτου.

Επιστρέφοντας στον προϋπολογισμό 2018, σημειώνουμε τα βασικά στοιχεία της διαχείρισης που προτάθηκαν στην Βουλή και ψηφίστηκαν:

• Δάνεια (τελευταίες δόσεις) του Μηχανισμού Στήριξης €18.4 δις
• Εκδόσεις ομολόγων €7 δις (έγινε η έκδοση του επταετούς τον Φεβρουάριο, €3 δις)
• Μείωση των εντόκων γραμματίων του δημοσίου κατά €1.2 δις
• Μείωση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού (repos δημοσίου) κατά €6 δις

Ως φιλοσοφία τα παραπάνω συνιστούν μια εύλογη πολιτική. Τα ομόλογα αντικαθιστούν ισόποσο βραχυπρόθεσμο δανεισμό (έντοκα και repos) και τα δάνεια, μνημονίου πληρώνουν χρεολύσια (€3.2 δις μέχρι τον Ιούλιο) και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, με τα υπόλοιπα να είναι το μαξιλάρι, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα καλύπτει τους τόκους και εν μέρει συνεισφέρει στο μαξιλάρι . Το θετικό σε αυτήν την επιλογή είναι ακριβώς η μείωση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού – το μεγαλύτερο ποσοστό της μείωσης βρίσκει το δρόμο του ως ένεση ρευστότητας στην οικονομία. Το καταπληκτικό όμως στην διαχείριση Τσακαλώτου είναι πως ακολουθείται η ακριβώς αντίθετη πολιτική! Τα repos του δημοσίου από €15 δις το 2017, έφθασαν τον Μάρτιο 2018 τα €23.5 δις. Τώρα πια απαιτείται μείωση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού κατά €13.5 δις – δεν υπάρχει καμιά πηγή για να εισρεύσει αυτό το βουνό ευρώ. Αντίθετα, ο ΥΠΟΙΚ ζητάει από τους θεσμούς την άδεια να νομοθετήσει την υποχρεωτική κατάθεση άτοκα στην ΤτΕ, με τιμωρητικές ρήτρες για τις διοικήσεις, και του τελευταίου ευρώ από τα συρτάρια των οργανισμών. Δηλαδή, προβλέπει ότι θα απαιτηθεί περαιτέρω αύξηση του δανεισμού σε repos.

Πίσω από αυτόν τον παραλογισμό βρίσκεται η εξυπηρέτηση της επικοινωνιακής πολιτικής της «καθαρής εξόδου». Η κυβερνητική αποτυχία σε όλους τους τομείς έχει οδηγήσει σε ασφυξία και η διατήρηση του αφηγήματος της απεμπλοκής από τα μνημόνια οδηγεί σε παραλογισμούς στη διαχείριση. Αυτός με τη σειρά του, χτυπάει το καμπανάκι στις αγορές οι οποίες στρέφουν την πλάτη. Προ δύο εβδομάδων η Bank of America χαρακτήρισε «μικρό» το μαξιλάρι των €20 δις – λόγω της δυσχέρειας πρόσβασης στις αγορές. Η Markit συνιστά «πιο υγιή σύσταση του μαξιλαριού» – οι αγορές δεν είναι τυφλές, βλέπουν πως το μαξιλάρι «χτίζεται» με δάνεια δύο εβδομάδων από τα ασφαλιστικά ταμεία, τα πανεπιστήμια, τους δήμους, τα νοσοκομεία (αυτά είναι τα λεφτά των repos) διαλύοντας τόσο το κοινωνικό κράτος όσο και τις προοπτικές ανάπτυξης. Ας μην συζητήσουμε πως οι δυνατότητες βραχυπρόθεσμου εσωτερικού είναι πεπερασμένες και το όριο είναι πια πολύ κοντά.

Η πολιτική της καθαρής εξόδου και του μαξιλαριού έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο. Εμφανές από τα στοιχεία που υποχρεούται να δημοσιοποιεί το ΥΠΟΙΚ και μετρήσιμο. Η αντίδραση της κυβέρνησης είναι σπασμωδική: περισσότερα πλεονάσματα. Τα έσοδα από φόρους υστερούν, οπότε περικόπτονται οι χορηγήσεις του προϋπολογισμού, περικόπτονται οι δημόσιες επενδύσεις και αυξάνουν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις – αυτές που πρέπει να μηδενισθούν μέχρι τον Ιούλιο.

Αυτό το μαξιλάρι τελικά, αντί για πούπουλα έχει πέτρες. Η χώρα οδηγείται σε αποφοίτηση από τους Μηχανισμούς Στήριξης με προδιαγεγραμμένη πορεία στασιμότητας και με κίνδυνο να χρειαστεί να καταφύγει ξανά σε ξένη βοήθεια.