Κι όμως, η ΔΗΜΑΡ θα μπορούσε... (εάν)

Την χρονιά που μόλις πέρασε από τις τελευταίες εκλογές, ο μεταρρυθμιστικός χώρος «τα είδε όλα»...

Είδε ηγέτες και ηγετίσκους, είδε πολιτικές και μικροπολιτικές, είδε προσπάθειες σύγκλισης και προσπάθειες απόκλισης, είδε στην πράξη όλα όσα υπέθετε, έλπιζε, ευχόταν. Και έβγαλε τα συμπεράσματά του: από το κακό στο χειρότερο. Όλες οι καλόπιστες προσπάθειες απέτυχαν. Η καχυποψία και ο εμφύλιος απλώνεται καθημερινά. Η πλιατσικολόγηση όμορων χώρων σε συγκυριακή δυσκολία, είναι η μόνη δραστηριότητα που απέμεινε ζωντανή. Τώρα πλιατσικολογούμε την Δημαρ, νωρίτερα την Δράση, πιο πριν την Δημιουργία Ξανά, νωρίτερα το Πασοκ και ούτω καθεξής. Όχι ότι οι ηγεσίες όλων αυτών των σχηματισμών (και ενίοτε τα μέλη) δεν ευθύνονται και δεν δίνουν το δικαίωμα για κάτι τέτοιο. Αλλά το "να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα" είναι απλά η πολιτική του απελπισμένου - όχι η πολιτική του τρίτου μεταρρυθμιστικού πόλου.

Τι διαφορετικό όμως θα μπορούσε να είχε συμβεί; Και τι άραγε μπορεί να γίνει τώρα;

Η Δημάρ ήταν κατά σειρά η πρώτη ελπίδα ανανέωσης του πολιτικού σκηνικού μετά από τα πέτρινα χρόνια του δικομματισμού και της αριστερής ορθοδοξίας. Ξεπήδησε μέσα από τον Συνασπισμό, όταν εκείνος κατακλύσθηκε από τους νεοκομσομόλους της "αριστερής στροφής", νοσταλγούς του κρατικού καπιταλισμού της πρώην και νυν "σοσιαλιστικής" ΕΣΣΔ, Κούβας, Βενεζουέλας whatever...

Έδειξε αμέσως τις δυνατότητές της επιτυγχάνοντας με την παρέμβασή της την ανατροπή στους δυο μεγάλους δήμους της χώρας με την πρότασή της για Καμίνη και Μπουτάρη. Και μετά σιωπή...

Στις περσινές εκλογές ήταν τραγική στην αμφισημία της. Επέτρεψε δεύτερες εκλογές, επέτρεψε την πόλωση και την ανάδειξη των κομμάτων του 17% σε νέο δικομματισμό και μπήκε στην κυβέρνηση αργά, πολύ αργά σε ένα διαμορφωμένο ήδη τοπίο δεξιού ρεβανσισμού και αριστερής παλαβομάρας.

Ποτέ δεν μας εξήγησε ο Φ. Κουβέλης γιατί αρνήθηκε την δημιουργία κυβέρνησης σωτηρίας από τις πρώτες εκλογές με τα ποσοστά ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στα κανονικά τους επίπεδα. Γιατί επί της ουσίας τα πριμοδότησε. (Ακόμη και η μη συμμετοχή του στην κυβέρνηση Παπαδήμου θα μπορούσε να έχει συμβάλλει από νωρίς σε μιαν άλλη πορεία για την χώρα... ούτε αυτό απαντήθηκε ποτέ).

Η Δημάρ αντί για «επισπεύδουσα» δύναμη μεταρρυθμίσεων αυτοπεριορίσθηκε σε ένα άτολμο «μικρότερο κακό» και ακόμη και σήμερα έτσι αυτοπροσδιορίζεται: "ψηφίστε μας γιατί θα είμαστε τα αμορτισέρ έιτε σε μια κυβέρνηση ΝΔ είτε σε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ". Το σχέδιο αυτό δεν είναι πολιτικό. Είναι μη πολιτικό. Εκμεταλλεύεται υπαρκτές επιλογές αλλά από συντηρητική πλευρά. Και μάλλον αντανακλά την προσωπική ατζέντα του ιδίου του Φ Κουβέλη: σίγουρες κινήσεις, όχι τομές και ρίσκα.

Έτσι η Δημάρ αναγκάστηκε μετά τον αυταρχισμό Σαμαρά να φύγει και από την κυβέρνηση. Έσωσε ίσως ότι έχει απομείνει από την αξιοπρέπειά της αλλά έχασε το κοινό της. Σίγουρα δεν ευθύνεται αυτή αποκλειστικά, ούτε αναλογικά για την στόμωση του μεταρρυθμιστικού έργου της τρικομματικής - αλλά ευθύνεται για έννοιες που εισήγαγε στην ζέουσα πολιτική σκηνή όπως τις «κόκκινες γραμμές» στην «μη απόλυση ούτε ενός ΔΥ», που παραπέμπουν μάλλον σε παλαιοκομματισμό και αντιμεταρρύθμιση, παρά σε κόμμα της ανανεωτικής αριστεράς. Τώρα όλοι την ψέγουν ως βαρίδι που εμπόδισε τον «μεταρρυθμιστή» Σαμαρά να «φύγει μπροστά» ή τον άλλο «μεταρρυθμιστή» Βενιζέλο να ενώσει την κεντροαριστερά... Κι ας ήταν η τελευταία των Μοϊκανών του 4-2-1... Έγινε με την ατολμία της ο αποδιοπομπαίος τράγος της τρικομματικής.

Θα μπορούσε όμως αλλιώς. Ναι, θα μπορούσε να υλοποιήσει την εντολή που έλαβε μέσα στην πόλωση των δεύτερων εκλογών: να γίνει ο καταλύτης μιας κυβέρνησης σωτηρίας ακυρώνοντας παλαιοκομματικές πρακτικές και ενισχύοντας προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Πώς; Αν άκουγε την βάση της, τα μέλη της, τους ψηφοφόρους της - το κοινό της. Δυστυχώς η μεγάλη επιρροή του Φ. Κουβέλη και η επιμονή του συχνά έναντι όλων, στο δικό του σχέδιο αποκλείει την Δημάρ από την ζωογόνο επαφή της με τον χώρο και τους ανθρώπους της ανανεωτικής αριστεράς και την κάνουν έναν ακόμη σκαντζόχοιρο της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Με αυτοαναφορικότητα. Δηλαδή «εκτός» ή «παράλληλα» αλλά όχι εντός του κέντρου της ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης.

Επανέρχεται έτσι ξανά και ξανά ένα θέμα δημοκρατικότητας και συμμετοχής των άμεσα ενδιαφερομένων στα τεκταινόμενα του μεταρρυθμιστικού χώρου. Εδώ, της μεταρρυθμιστικής αριστεράς.

Ένα θέμα που παρουσιάζεται και στην μεταρρυθμιστική κεντροδεξιά (πχ Δημοκρατική Συμμαχία, Δράση) και στο μεταρρυθμιστικό κέντρο (Δημιουργία Ξανά). Και σε σχεδόν όλες τις μικρότερες ομάδες. Την επιβολή των ηγετικών ομάδων στην μεγάλη μάζα των συμμετεχόντων - συχνότατα με μικροπολιτική και ανορθόδοξα μέσα. Και με δημιουργία «πλειοψηφιών» που πνίγουν τον διάλογο και την σύνθεση.

Σήμερα ο μεταρρυθμιστικός χώρος συμπιέζεται και πλιατσικολογείται και από δεξιά και από αριστερά. Δίνει μάχη επιβίωσης χωρίς να έχει βρει ακόμη έναν τρόπο δημιουργίας του τρίτου μεταρρυθμιστικού πόλου. Ίσως το εμπόδιο δεν είναι παρά η απουσία συλλογικότητας και η παράδοσή του στις προσωπικές ατζέντες των διάφορων «ηγετών» του. Ίσως είναι η ώρα της ανασυγκρότησης, ούτε από τα πάνω ούτε από τα κάτω: αλλά από την «μέση». Αλλά γι αυτό, περισσότερα προσεχώς...